ارزش بازار سهام – پارامتر کلیدی استراتژی سرمایه گذاری موفق
منظور از ارزش بازار ارزش ریالی یک شرکت در بورس است. یعنی از نظر بازار یک شرکت چقدر ارزش دارد. به ارزش بازار اصطلاحا Market Cap هم می گویند. روش محاسبه آن به این صورت است که تعداد سهام شرکت را قیمت کنونی سهم ضرب می کنیم. مثلا اگر تعداد سهام بانک پاسارگاد با نماد وپاسار 65،520،000،000 سهم باشد و قیمت روز آن در بازار 9500 ریال باشد. ارزش بازار این شرکت حدودا 622 میلیارد خواهد بود.
ارزش بازار = تعداد سهام x قیمت سهام
در بازار عموما از ارزش بازار به منظور تشخیص سایز یک شرکت در مقایسه با میزان فروش و کل دارایی آن شرکت استفاده می شود. سایز شرکت ها بر اساس ارزش بازاری آنها عموما به سه دسته شرکت های بزرگ، متوسط و کوچک تقیسم می شوند. مثلا شرکت فولاد مبارکه اصفهان در دسته شرکت های بزرگ قرار می گیرد. شرکت داروسازی کوثر در دسته شرکت های کوچک طبقه بندی می شود.
درک دقیقتر ارزش بازار
ارزش بازار زمانی ارزش پیدا می کند که گاها سرمایه گذاران به اشتباه تنها به قیمت سهام توجه می کنند. تصور کنید قیمت سهام “شرکت الف” 20 هزار تومان است. قیمت سهام “شرکت ب” 2 هزار تومان است. عمدتا سرمایه گذاران تصور میکنند شرکت الف گران است. در حالیکه در این مثال ممکن است تعداد سهام شرکت الف 10000 سهم و شرکت ب 1000،000 سهم باشد.
در این حالت ارزش بازار شرکت الف 200 هزار تومان و ارزش بازار شرکت ب 2 میلیون تومان خواهد بود. البته در این مثال ما صرفا از منظر قیمتی شرکت ها را مقایسه کردیم و منظور پارامترهای بنیادی سهام نیست. عمدتا از منظر ریسک و نقدشوندگی به نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار یک شرکت دقت می شود.
ارزش بازار یک شرکت برای اولین بار در عرضه اولیه آن شرکت مشخص می شود. پیش از انتشار عمومی یک شرکت نهادهای مالی همچون تامین سرمایه ها از روش های مختلف ارزشگذاری، قیمت سهام شرکت ها برای عرضه اولیه را مشخص می کنند. بعد از عرضه اولیه شرکت در بازار سرمایه قیمت یک شرکت از طریق عرضه و تقاضا تعیین می شوند. در نتیجه ارزش بازار یک شرکت بر اساس تخمین بازار از آن شرکت تغییر خواهد کرد.
استراتژی سرمایه گذاری بر اساس ارزش بازار سهم
همانطور که پیشتر ذکر شد شرکت ها بر اساس ارزش بازار به سه دسته تقسیم می شوند:
1- شرکت های بزرگ
شرکت های با ارزش بازار بالای 2000 میلیارد تومان در دسته شرکت های بزرگ قرار می گیرند. این شرکت ها عمدتا شرکت های با سابقه هستند که مدت زیادی از شروع فعالیت آنها می گذرد. عمدتا بازیگران بزرگ صنایع خوب کشور هستند. سرمایه گذاری در این شرکت ها سودهای نجومی کوتاه مدت برای سرمایه گذاران به همراهی ندارد. اما در بلندمدت قیمت سهام این شرکت ها با شیب ملایم رشد میکند و در کنار آن سالانه سود خوبی تقسیم می کنند.
در حال حاضر شرکت های فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه گذاری تامین اجتماعی و هولدینگ خلیج فارس از بزرگترین شرکت های بورسی هستند.
شرکت های متوسط
شرکت های با ارزش بازار بین 1000 تا 2000 میلیارد تومان را شرکت های متوسط می گوییم. شرکت های گروه داروسازی عمدتا در این دسته قرار می گیرند. از شرکت های این گروه عمدتا انتظار می رود رشد سریعتری را تجربه کنند. این شرکت ها عمدتا در حال توسعه فعالیتها و عملکردشان هستند. شرکت های این دسته عمدتا ریسک بیشتری نسبت به شرکتها بزرگ دارند. اما در مقابل احتمالا درصد رشد بیشتری از شرکت های بزرگ خواهند داشت. اگر ریسک پذیری بیشتری دارید در زمان هایی که بازار صعودی است میتوانید روی این شرکتها بازدهی بهتری داشته باشید.
3- شرکت های کوچک
شرکت های با ارزش بازار زیر 1000 میلیارد تومان را در دسته شرکت های کوچک قرار می دهند. برای مثال شرکت تجهیز نیروی زنگان از شرکت های کوچک بازار سرمایه است. شرکت های این گروه عمدتا بازار کوچک و خاص را مورد هدفگذاری قرار می دهند. این گروه عمدتا ریسک های بالاتری دارند و در مقابل رکود اقتصادی آسیب پذیرتر هستند. شرکت های این گروه عمدتا نقدشوندگی بسیار پایینی دارند و در بحران ها امکان نقدشدن را به سرمایه گذاران نمی دهد. پس نوسانات زیاد قیمتی و نقدشوندگی پایین از ویژگی سهام این گروه است.
تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری ارزش بازار سهام سهم در چیست؟
دانستن اصطلاحات مالی، از پایههای اصلی ورود به بازار بورس است. رسیدن به شناخت درستی از ماهیت سهام، آن هم قبل از شروع معاملات و سرمایه گذاری در بازار بورس، حرکتمان را در این مسیر هموارتر میکند. دانستن اطلاعات پایه، درست زمانی به کارمان میآید که میخواهیم شرکتهای یک صنعت را مقایسه کرده و بهترین گزینه را جهت خرید سهام انتخاب کنیم. هر شرکت سهامی به تعداد مشخصی سهم تقسیم شده که سرمایه گذاران اقدام به خرید آنها میکنند و در نهایت به میزان سرمایه گذاری خود مالک شرکت میشوند. اگر ندانید سهمی که میخرید چه ویژگیهایی دارد، شما را صاحب چه منافعی میکند و چه مسئولیتهایی را بر گردنتان میاندازد، ممکن است در آینده دچار زیان شوید. بنابرین برای آگاهی بیشتر سرمایه گذاران بورس، در این مطلب قصد داریم دو اصطلاح کاربردی بازار سرمایه یعنی «قیمت اسمی» و «ارزش بازاری سهم» را شرح دهیم و تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم را بیان کنیم. نخست به تعریف «ارزش بازار سهم» میپردازیم.
ارزش بازار سهم چیست؟
«ارزش بازار سهم» یکی از مفاهیمی است که در نهایت هر سهامداری با آن رو به رو میشود. در یک تعریف ساده میتوان گفت که ارزش بازار، بزرگی شرکت را نشان میدهد. این موضوع میتواند به عنوان یکی از گزینههای قابل توجه در مورد سهام یک شرکت در نظر گرفته شود. در واقع سهامداران در کنار سایر عوامل، ارزش بازار را نیز مد نظر قرار میدهند و در نهایت سهام یک شرکت را برای خرید انتخاب میکنند. حال میخواهیم به تعریف علمیتر این اصطلاح بپردازیم. در زبان انگلیسی ارزش بازار، «Market Capitalization» خوانده میشود که در بیشتر مواقع بصورت مخففش یعنی «Market Cap» (مارکت کپ) مورد استفاده قرار میگیرد و به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته میشود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهمهای منتشر شده توسط شرکت بدست میآید. برای مشاهده ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت «tsetmc.com» جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن میتواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکتهای با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
نکته دیگری که میتوان راجع به ارزش بازار سهم بیان کرد این است که هر چه تقاضا برای سهام یک شرکت بیشتر باشد، قیمت آن سهم به عنوان یک عامل تعیین کننده ارزش بازار، افزایش مییابد. بنابراین، عرضه و تقاضا نیز به عنوان یک عامل تعیین کننده در این مفهوم تاثیرگذار هستند. در واقع، سهامداران با تقاضای خود میتوانند ارزش بازار سهم را تغییر دهند. در حقیقت، هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر باشد، شرکت بزرگتر است.
با یک مثال ساده بحث را ادامه خواهیم داد. برای محاسبه ارزش بازار یک شرکت، کافی است قیمت روز سهام آن شرکت را در سایت «مدیریت فناوری بورس تهران» ببینیم و در تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت که در همان سایت درج شده، ضرب کنیم. به عنوان مثال شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، با نماد «فارس» را در این سایت جستجو کرده و قیمت روز ۶۷۸۷ ریال را یادداشت میکنیم. تعداد سهام منتشر شده توسط این شرکت، ۹۱٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ سهم است. حال این دو عدد را در هم ضرب میکنیم و به ارزش بازار ۶۲۱٫۰۱۰٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال میرسیم که البته این عدد در زیر ارزش معاملات سهم درج شده است. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، جز شرکتهای با ارزش بازار بالا شناخته میشود. از آنجایی که محاسبه این معیار، بسیار ساده است، سهامداران از آن جهت ارزیابی ریسک سرمایه گذاری ارزش بازار سهام و معیاری جهت تنوع بخشی سبد سهام خود و انتخاب سهم مناسب برای خرید، استفاده میکنند.
حالا پرسش اصلی این است که چرا ارزش بازار میتواند معیاری برای ارزیابی ریسک باشد؟ در پاسخ باید بگوییم که چون ارزش بازار، قیمت را به عنوان مهمترین ویژگی سهم، در بر دارد. همچنین به سرمایه شرکت به عنوان بخش مهمی از ترازنامه توجه میکند. به طور معمول، هر چه شرکت منابع مالی (سرمایه) قویتری داشته باشد، میتواند شرایط را در وقوع بحران، به آسانی مدیریت کرده و به ثبات بازگردد. بنابرین شما با خرید سهام شرکتی که تعداد سهام یا سرمایه بیشتری دارد، کمتر دچار ریسک خواهید شد. البته برای ارزیابی دقیقتر ریسک، باید به نکتههای دیگری نیز توجه کرد. نکته دیگری که لازم است به آن اشاره کنیم، «اثر گذاری ارزش بازار بر شاخصهای مهم بازار» به ویژه «شاخص کل» است. هر چه شرکتی ارزش بازار بیشتر و به عبارتی اندازه بزرگتری داشته باشد، بر شاخص کل بورس تهران، اثر بیشتری خواهد داشت. بنابراین وقتی شاخص کل، رشد قابل توجهی را تجربه میکند، در میان نمادهای اثر گذار غالبا شرکتهای با ارزش بازار بالا دیده میشوند. رشد بیش از حد سهام یک شرکت یا افت آن، ارزش بازار سهام یک شرکت را تغییر میدهد ولی این تغییر نشان دهنده ارزندهتر شدن یا کم ارزش شدن آن سهام نیست. لازم است برای ارزیابی ارزش سهم، به عوامل دیگری نیز توجه کنیم.
در ادامه به دومین مفهوم که «قیمت اسمی سهم» است، میپردازیم.
منظور از قیمت اسمی سهم چیست؟
قیمت، از مهمترین ویژگیهای یک سهم به شمار میرود. قیمت سهم انواع مختلفی دارد که شامل قیمت اسمی، قیمت دفتری، قیمت بازاری و قیمت ذاتی میشود. در این بخش قصد داریم به تعریف قیمت اسمی بپردازیم. قیمت اسمی سهم، مبلغی است که هنگام چاپ و انتشار برگه سهام توسط شرکت روی آن نوشته میشود. این رقم مطابق ماده ۲۹ قانون تجارت نباید از ۱۰٫۰۰۰ ریال بیشتر باشد اما به طور معمول در اغلب شرکتهای پذیرفته شده در بورس این مبلغ ۱٫۰۰۰ ریال است. عدد ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در سایر مفاهیم مالی است. معمولاً سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد ۱۰۰ تومان به دست میآید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را بر عدد ۱۰۰ تومان تقسیم میکنند.
برای دانستن قیمت اسمی یک سهم، میتوان از برگه سهام شرکت استفاده کرد. روی برگه سهم، تعداد سهام منتشر شده و قیمت اسمی هر یک از سهام، به علاوه تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد، درج شده است. این قیمت در اساسنامه شرکتها نیز درج میشود اما هرگز قیمت نهایی برای مبادله سهم نخواهد بود. قیمت خرید و فروش هر سهم، تنها با عرضه و تقاضا مشخص میشود. در واقع قیمت بازاری میتواند با قیمت اسمی متفاوت بوده و بیشتر یا کمتر از ارزش اسمی آن باشد. قیمت به عنوان یک ویژگی مهم سهم، میتواند ابزاری برای بررسی شرکت به حساب بیاید. ولی قیمت اسمی، به خودی خود نمیتواند در شناسایی سهام یک شرکت، راهنمای خوبی باشد. در عوض، ارتباط این قیمت با سایر تعاریف قیمتی مثلا قیمت بازاری، قیمت دفتری و قیمت ذاتی است که میتواند عاملی تعیین کننده در ارزش سهم باشد. قیمت اسمی در مفهوم ارزش سرمایه نیز اهمیت دارد. یکی از راههای افزایش سرمایه، از طریق بالا بردن ارزش اسمی سهام یک شرکت است. ولی با توجه به ماده ۶ اساسنامه نمونه شرکتهای پذیرفته شده در بورس – سرمایه شرکتها باید به سهم عادی یک هزار ریالی با نام تقسیم شود – افزایش سرمایه در این شرکتها به صورت انتشار سهام جدید صورت میگیرد.
قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم چه تفاوتی با هم دارند؟
همانطور که با هم گفتیم، ارزش بازار به عنوان مفهومی جهت ارزیابی اندازه یک شرکت و همین طور ریسک متحمل شده بر سهامدار شناخته میشود. در حالی که قیمت اسمی مانند یک قیمت ثابت که روی برگه سهم درج شده شناخته میشود و اهمیت آن در ارتباط با سایر انواع قیمت مشخص میگردد. در واقع قیمت اسمی به تنهایی نمیتواند عامل مهم و کاربردی برای شناخت یک شرکت و ارزیابی آن باشد ولی ارزش بازار میتواند اطلاعاتی را راجع به شرکت به ما بدهد که در کنار سایر عوامل به دید جامعتری برای سرمایه گذاری برسیم. قیمت اسمی در مقایسه با قیمت بازاری سهم میتواند ارزندگی سهم را به ما نشان دهد، ولی ارزش بازار، هم قیمت و هم تعداد سهم را در دل خود دارد. به بیان دیگر، قیمت اسمی، میتواند جزو کوچکتری از ارزش بازار سهم باشد. در نهایت میتوان گفت، این دو مفهوم، بخش کوچکی از شناخت سهام یک شرکت هستند و به منظور بررسی دقیقتر سهام یک شرکت نیاز به دانستن مفاهیم دیگری نیز داریم.
ارزش بازار
تعریف ارزش بازار چیست؟
ارزش بازار قیمتی است که یک دارایی در بازار خواهد داشت و در آن قیمت خریدوفروش میشود. ارزش بازار معمولاً برای اشاره به اندازه یک شرکت سهامی استفاده میشود و با ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی هر سهم در بازار به دست میآید. ارزش بازار آسانترین راه برای شناسایی ابزارهای قابل معامله در بازار همچون سهام و قراردادهای آتی است، چون قیمت بازار آنها در همهجا منتشر شده و به راحتی قابل دسترسی هستند. بزرگترین مشکل در تعیین ارزش بـازار تخمین ارزش داراییهایی نظیر برند یا یک کسبوکار است و ممکن است ضرورت استفاده از متخصصین ارزیابی برند و کسبوکارها را ایجاب نماید.
توضیحات مدیر مالی در مورد ارزش بازار
ارزش بازار یک شرکت شاخص خوبی از درک سرمایه گذاران از چشمانداز آتی آن به دست میدهد. گستره ارزش در بازار بسیار وسیع بوده و از کمتر از ۱ میلیون دلار برای کوچکترین شرکتها تا صدها میلیارد دلار برای بزرگترین و موفقترین شرکتهای جهان را شامل میشود.
ارزش بـازار با شاخصهایی همچون قیمت به فروش، قیمت به درآمد، ارزش شرکتی به سود قبل از بهره و مالیات و چیزهایی از این دست تعیین میشود. هرچه نتیجه ارزیابیها بزرگتر باشد، ارزش بازار نیز بیشتر است.
ارزش بازار میتواند در طول بازههای زمانی نوسان کند و تحت تأثیر چرخه تجاری قرار بگیرد. به عبارتی ارزش بازار در طول دوران افت بازار که رکورد را به همراه دارد، کاهش مییابد و در دوره اوج بازار با شکوفایی اقتصادی افزایش پیدا میکنند.
ارزش بازار به عوامل دیگری نیز وابسته است، عواملی چون صنعت و بخشی که شرکت در مشغول به فعالیت است، سودآوری شرکت، میزان بدهی ها و محیط و گسترده بازار. برای مثال، شرکت فرضی شناسا و شرکت فرضی آرالین ممکن است هر دو دارای فروش سالیانه ۱۰ میلیارد تومان باشند، ولی اگر شناسا یک شرکت تکنولوژی در حال رشد سریع بوده و شرکت آرالین یک خردهفروش گردنکلفت باشد، ارزش بـازار شناسا عموماً به شکل قابلملاحظهای از ارزش شرکت آرالین بیشتر خواهد بود.
در مثال بالا، شرکت شناسا ممکن است با نسبت فروش برابر ۵ معامله شود که ارزش بـازار ۵۰ میلیارد تومان در پی خواهد داشت، درحالیکه شرکت آرالین ممکن است نسبت فروش برابر ۲ داشته باشد که ارزش بازار ۲۰۰ میلیارد تومانی برایش به ارمغان میآورد.
ارزش بـازار برای یک شرکت میتواند به شکل قابلملاحظهای از ارزش اسمی یا حقوق صاحبان سهام فاصله داشته باشد. یک سهام عموماً زمانی کم ارزش گذاری شده در نظر گرفته میشود که ارزش بازار آن کمتر از ارزش اسمی آن باشد و این یعنی سهام با یک تخفیف زیادی نسبت به ارزش اسمی آن به ازای هر سهم معامله میشود. نباید اینطور برداشت شود که یک سهم وقتی بیشازحد ارزش گذاری شده که با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی معامله شود، چون این تحلیل به صنعت و مقدار هزینه به نسبت شرکتها مشابه بستگی دارد.
معادل انگلیسی ارزش بازار عبارت است از:
Market Value
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سؤالات مالی مطرح کنید. همینطور با اشتراکگذاری این نوشته در شبکههای اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
ارزشِ «ارزش بازار» را بیشتر بدانید!
ارزش بازار یا Market Capitalization برابر است با حاصل ضرب قیمت هر سهم، در تعداد سهمی که شرکت منتشر کرده است. به زبان ساده، ارزش بازار، نشان میدهد که یک شرکت به طور کامل چقدر قیمت دارد؟ گاهی به ارزش بازار، مارکت کپ هم میگویند.
اولین چیزی که با نگاه کردن به ارزش بازار برای شما روشن میشود این نکته است که آیا داریم در مورد یک شرکت بزرگ حرف میزنیم یا یک شرکت کوچک؟
برای مثال ارزش بازار پالایش نفت بندرعباس (شبندر) 67.2 هزار میلیارد تومان است. در حالی که شمواد تنها 800 میلیارد تومان ارزش دارد. یعنی مارکت کپ شبندر، 84 مرتبه از شمواد بیشتر است.
“اولین چیزی که با نگاه کردن به ارزش بازار برای شما روشن میشود این نکته است که آیا داریم در مورد یک شرکت بزرگ حرف میزنیم یا یک شرکت کوچک؟”
پس میفهمیم که شبندر یک شرکت بزرگ و شمواد یک شرکت کوچک است و نباید با آنها برخوردی یکسان داشت.
گاهی ممکن است بجای «هزار میلیارد تومان» از مخفف آن یعنی «همت» استفاده کنند. در این حالت مثلا بجای این که بگوییم ارزش بازار پتروشیمی خلیج ارزش بازار سهام فارس 247 هزار میلیارد تومان است، میگوییم «فارس 247 همت، مارکت کپ دارد».
ارزش بازار را از کجا ببینیم؟
کافی است اسم نماد را در گوگل سرچ کنید، به سایت TSETMC بروید و در قسمت سمت راست، عدد مقابل ارزش بازار را بخوانید. در مقابل این عدد، یک حرف B میبینید. این حرف مخفف billion یا میلیارد ریال است.
یعنی وقتی مینویسند 26،245.2 B یعنی ارزش بازار این شرکت 2 هزار و 624 میلیارد و 52 میلیون تومان خواهد بود.
دقت کنید که ارزش بازار، با تغییر قیمت سهم، به صورت مداوم تغییر میکند. اگر قیمت سهم دوبرابر شود، مارکت کپ آن نیز دوبرابر خواهد شد. برای همین شاید بهخاطر سپردن تمام ارقام، کمک زیادی به شما نکند.
همین الان که این مقاله را میخوانید، ارزش بازار شبندر، شمواد و فارس را بررسی کنید. خیلی بعید است که عددی که شما در TSETMC میبینید، دقیقا مشابه اعدادی باشد که ما در مقاله نوشتهایم.
با این وجود اگر سهمی را خریدهاید، خوب است که حتما ارزش بازار آن را بررسی کنید. و ببینید که این شرکت، نسبت به رقبای مشابه چه وضعیتی دارد؟
خریدن سهم، مثل خریدن سهتار
سهم خریدن، شبیه به ماشین خریدن نیست. شما اگر میخواهید قیمت سراتو را پیدا کنید، کافی است به چند آگهی فروش خودرو زنگ بزنید و متوجه شوید کدام یک دارد ارزان میفروشد، کدام یک گران. چرا که میدانید تمام سراتوها (با تقریب خوبی) شبیه به هم هستند و جز چند مورد جزئی (مثل کارکرد و رنگشدگی) تفاوتی با هم ندارند.
خرید سهم مثل خرید سهتار است. از یک طرف تمام سازهایی که در بازار وجود دارند، شبیه به هم نیستند، حتی دو ساز که یک استاد ساخته است، ممکن است قیمت بسیار متفاوتی داشته باشد، اما شاید شما متوجه نشوید که چرا برای یک ساز قیمت 1 میلیون، و برای دیگری قیمت 10 میلیون تومان پرداخت میشود؟
ممکن است در اولین برخورد دلیل تفاوت قیمت سازها را متوجه نشوید.
همانطور که نمیتوانید چند آگهی را ببینید و برای یک ساز قیمت بگذارید، با دیدن قیمت سهمها هم به نتیجه خاصی نمیرسید.
به این دو قیمت نگاه کنید:
- فپنتا: 208988 ریال
- فملی: 16980 ریال
چه اطلاعاتی از این دو عدد به دست میآید؟
بله، درست حدس زدید. هیچ اطلاعاتی!
اما به این دو عدد نگاه کنید:
- ارزش بازار فپنتا: 1.1 هزار میلیارد تومان
- ارزش بازار فملی: 172 هزار میلیارد تومان
حالا داریم یک چیز جدید میبینیم. شما میتوانید تمام شرکت ملی مس را بدهید، و صد و پنجاه شرکت شبیه به فپنتا را خریداری کنید.
قیمت؟ کدام قیمت؟
برای هر نماد، چندین قیمت وجود دارد.
قیمت صفر تابلو: اگر سهم با این قیمت معامله شود، روی تابلو 0.0% تغییر قیمت دیده میشود. این قیمت در واقع قیمت پایانی جلسه معاملاتی قبلی است.
قیمت گشایش: در پیشگشایش، سهم به حراج گذاشته میشود، اما در این قیمتها معاملهای رخ نمیدهد. محل تلاقی بهترین عرضه و بهترین تقاضا در ساعت 9 صبح، قیمت گشایش سهم است.
کمترین قیمت: این عدد نشان میدهد که در طول جلسه معاملاتی، ارزانترین معامله با چه قیمتی انجام شده است.
بیشترین قیمت: این عدد نشان میدهد که در طول جلسه معاملاتی، گرانترین معامله با چه قیمتی انجام شده است؟
قیمت آخرین معامله: پیش از بسته شدن بازار و در آخرین معاملهای که امروز انجام شد، سهم با چه قیمتی خریداری شد؟
قیمت پایانی: به میانگین وزندار تمام معاملات روز (با توجه به حجم مبنای سهم) قیمت پایانی میگویند. قیمت پایانی همان قیمتی است که صفر تابلوی قیمت در جلسه معاملاتی روز بعد را نشان میدهد.
سوال اینجا است که ارزش بازار یک شرکت از کدام قیمت بهدست میآید؟ فکر میکنم حدس آن خیلی سخت نباشد. از قیمت پایانی. چرا که ممکن است قیمت آخرین معامله، حجم بسیار کوچکی داشته باشد و نتوانیم تمام سهمهای شرکت را در آن قیمت بفروشیم.
البته توجه کنید که در واقعیت این اتفاق نمیافتد. یک شرکت نمیتواند بدون آن که قیمت پایانی را تغییر دهد، همه سهمهایش را بفروشد. این عدد تنها تخمینی از ارزش کلی شرکت به دست میدهد.
درک کلی از ارزش شرکت
شرکت فولاد مبارکه را تصور کنید. این شرکت در سال 98 با تولید و فروش محصولات فولادی، 15 همت سود کرده است. امروز ارزش بازار فولاد 221 همت است.
شرکت فولاد کاوه در صنعتی نسبتا مشابه، 1.2 همت سود کسب کرده است و امروز ارزش بازار 23 همت دارد.
فولاد مبارکه یک شرکت «بزرگ» است.
سود شرکت فولاد مبارکه 12.5 برابر بزرگتر از کاوه است. ارزش بازار فولاد 9.5 برابر کاوه.
هنوز برای نتیجهگیری خیلی زود است و باید موارد متعدد دیگری در نظر گرفته شود. اما بهنظر میرسد که فولاد مبارکه، در مقایسه با فولاد کاوه، شرکت سودآورتری باشد. این نتیجه از کجا آمد؟ از اینجا که فولاد مبارکه برای هر ریال که میپردازید، در نهایت سود عملیاتی بیشتری ایجاد میکند.
فولاد ایران / فولاد آمریکا
شرکت فولاد مبارکه به دلار آزاد امروز (16 هزار تومان) حدود 13.7 میلیارد دلار ارزش دارد و سالانه حدود 1.13 میلیارد دلار سود خالص کسب میکند. با این قیمت میتوانید شرکت Nucor را بخرید، این شرکت 1.3 میلیارد دلار سود خالص (عملیاتی و غیرعملیاتی) دارد.
“از یکسو میبینیم که سود دلاری شرکت فولاد مبارکه، با شرکت مشابه در آمریکا تفاوت زیادی ندارد. اما از سوی دیگر مطمئن میشویم که با یک سهام بیاندازه ارزان طرف نیستیم.”
این مقایسه هم جالب است. از یکسو میبینیم که سود دلاری شرکت فولاد مبارکه، با شرکت مشابه در آمریکا تفاوت زیادی ندارد. اما از سوی دیگر مطمئن میشویم که با یک سهام بیاندازه ارزان طرف نیستیم.
البته نمیتوانیم بگوییم که فولاد مبارکه خوشقیمت است. از کجا معلوم که قیمت سهم Nucor منصفانه باشد؟
ارزش بازار و ارزش منصفانه
فکر کنید که یک هوندا سیویک نو در بازار جهانی 25 هزار دلار باشد. شما میدانید که دلار 16 هزار تومان قیمت دارد. پیش خودتان میگویید اگر این ماشین (به دلیل تعرفه واردات) دوبرابر آمریکا قیمت داشته باشد، منصفانه است. با این فرمول، شما قیمت 800 را برای این ماشین معقول ارزیابی میکنید.
به یک آگهی هوندا نو زنگ میزنید و قیمت را میپرسید. به شما میگوید که ماشینش را 1.2میلیارد تومان میفروشد.
چند روز بعد زنگ میزنید و متوجه میشوید که ماشین در نهایت 1.1 میلیارد تومان فروخته شد.
قیمت 1.1 میلیارد تومن، ارزش بازار این خودرو است. قیمتی که برای شما منصفانه نیست.
برای سهم هم به همین شکل است. قیمت بازار سهم ضربدر تعداد سهم، مساوی میشود با ارزش بازار شرکت. این قیمت، میتواند خیلی ارزان، منصفانه یا بیش از حد گران باشد.
مواظب باشید فریب نخورید
شرکتها یک سرمایه ثبتی دارند، یک ارزش ذاتی و یک ارزش بازار. بسیاری از افراد فکر میکنند ارزش بازار یعنی سرمایه شرکت، یا قیمتی که در آن شرکت ارزنده است. خیر. درست مانند مثال خرید هوندا سیویک، ارزش بازار آن قیمتی است که بازار دارد برای سهام شرکت میپردازد. این قیمت میتواند خیلی گران یا خیلی ارزان باشد.
فرض کنید میخواهید با دو نفر از دوستان خود یک خانه بخرید. این خانه 6 میلیارد قیمت دارد. هر فرد باید 2 میلیارد بپردازد.
یک خانه دیگر پیدا میکنید که درست شبیه به همین خانه است، اما آن را 5 میلیارد میفروشند. اما اگر این خانه را بخرید، یکی از دوستانتان با شما همراه نمیشود و باید دونفری پول را پرداخت کنید. برای همین هر فرد باید 2.5 میلیارد بپردازد.
شاید فکر کنید قیمت هر سهم از خانه دوم گرانتر است و ارزش خرید ندارد. اما ارزش بازار به شما میگوید که باوجود پرداخت پول بیشتر، دارید خانه ارزانتری میخرید.
در مورد سهم هم وضعیت به همین صورت است. شاید قیمت سهم یک پالایشگاه ده برابر یک پالایشگاه دیگر باشد. در حالی که میزان تولید هر دو پالایشگاه یکسان است. اما معنی این حرف گران بودن پالایشگاه اول نیست. باید ارزش بازار را بررسی کنید تا ببینید کدام ارزان است و کدام گران.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.
تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم در چیست؟
دانستن اصطلاحات مالی، از پایههای اصلی ورود به بازار بورس است. رسیدن به شناخت درستی از ماهیت سهام، آن هم قبل از شروع معاملات و سرمایه گذاری در بازار بورس، حرکتمان را در این مسیر هموارتر میکند. دانستن اطلاعات پایه، درست زمانی به کارمان میآید که میخواهیم شرکتهای یک صنعت را مقایسه کرده و بهترین گزینه را جهت خرید سهام انتخاب کنیم. هر شرکت سهامی به تعداد مشخصی سهم تقسیم شده که سرمایه گذاران اقدام به خرید آنها میکنند و در نهایت به میزان سرمایه گذاری خود مالک شرکت میشوند. اگر ندانید سهمی که میخرید چه ویژگیهایی دارد، شما را صاحب چه منافعی میکند و چه مسئولیتهایی را بر گردنتان میاندازد، ممکن است در آینده دچار زیان شوید. بنابرین برای آگاهی بیشتر سرمایه گذاران بورس، در این مطلب قصد داریم دو اصطلاح کاربردی بازار سرمایه یعنی «قیمت اسمی» و «ارزش بازاری سهم» را شرح دهیم و تفاوت قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم را بیان کنیم. نخست به تعریف «ارزش بازار سهم» میپردازیم.
ارزش بازار سهم چیست؟
«ارزش بازار سهم» یکی از مفاهیمی است که در نهایت هر سهامداری با آن رو به رو میشود. در یک تعریف ساده میتوان گفت که ارزش بازار، بزرگی شرکت را نشان میدهد. این موضوع میتواند به عنوان یکی از گزینههای قابل توجه در مورد سهام یک شرکت در نظر گرفته شود. در واقع سهامداران در کنار سایر عوامل، ارزش بازار را نیز مد نظر قرار میدهند و در نهایت سهام یک شرکت را برای خرید انتخاب میکنند. حال میخواهیم به تعریف علمیتر این اصطلاح بپردازیم. در زبان انگلیسی ارزش بازار، «Market Capitalization» خوانده میشود که در بیشتر مواقع بصورت مخففش یعنی «Market Cap» (مارکت کپ) مورد استفاده قرار میگیرد و به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته میشود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهمهای منتشر شده توسط شرکت بدست میآید. برای مشاهده ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت «tsetmc.com» جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن میتواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکتهای با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
نکته دیگری که میتوان راجع به ارزش بازار سهم بیان کرد این است که هر چه تقاضا برای سهام یک شرکت بیشتر باشد، قیمت آن سهم به عنوان یک عامل تعیین کننده ارزش بازار، افزایش مییابد. بنابراین، عرضه و تقاضا نیز به عنوان یک عامل تعیین کننده در این مفهوم تاثیرگذار هستند. در واقع، سهامداران با تقاضای خود میتوانند ارزش بازار سهم را تغییر دهند. در حقیقت، هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر باشد، شرکت بزرگتر است.
با یک مثال ساده بحث را ادامه خواهیم داد. برای محاسبه ارزش بازار یک شرکت، کافی است قیمت روز سهام آن شرکت را در سایت «مدیریت فناوری بورس تهران» ببینیم و در تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت که در همان سایت درج شده، ضرب کنیم. به عنوان مثال شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، با نماد «فارس» را در این سایت جستجو کرده و قیمت روز ۶۷۸۷ ریال را یادداشت میکنیم. تعداد سهام منتشر شده توسط این شرکت، ۹۱٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ سهم است. حال این دو عدد را در هم ضرب میکنیم و به ارزش بازار ۶۲۱٫۰۱۰٫۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال میرسیم که البته این عدد در زیر ارزش معاملات سهم درج شده است. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، جز شرکتهای با ارزش بازار بالا شناخته میشود. از آنجایی که محاسبه این معیار، بسیار ساده است، سهامداران از آن جهت ارزیابی ریسک سرمایه گذاری و معیاری جهت تنوع بخشی سبد سهام خود و انتخاب سهم مناسب برای خرید، استفاده میکنند.
حالا پرسش اصلی این است که چرا ارزش بازار میتواند معیاری برای ارزیابی ریسک باشد؟ در پاسخ باید بگوییم که چون ارزش بازار، قیمت را به عنوان مهمترین ویژگی سهم، در بر دارد. همچنین به سرمایه شرکت به عنوان بخش مهمی از ترازنامه توجه میکند. به طور معمول، هر چه شرکت منابع مالی (سرمایه) قویتری داشته باشد، میتواند شرایط را در وقوع بحران، به آسانی مدیریت کرده و به ثبات بازگردد. بنابرین شما با خرید سهام شرکتی که تعداد سهام یا سرمایه بیشتری دارد، کمتر دچار ریسک خواهید شد. البته برای ارزیابی دقیقتر ریسک، باید به نکتههای دیگری نیز توجه کرد. نکته دیگری که لازم است به آن اشاره کنیم، «اثر گذاری ارزش بازار بر شاخصهای مهم بازار» به ویژه «شاخص کل» است. هر چه شرکتی ارزش بازار بیشتر و به عبارتی اندازه بزرگتری داشته باشد، بر شاخص کل بورس تهران، اثر بیشتری خواهد داشت. بنابراین وقتی شاخص کل، رشد قابل توجهی را تجربه میکند، در میان نمادهای اثر گذار غالبا شرکتهای با ارزش بازار بالا دیده میشوند. رشد بیش از حد سهام یک شرکت یا افت آن، ارزش بازار سهام یک شرکت را تغییر میدهد ولی این تغییر نشان دهنده ارزندهتر شدن یا کم ارزش شدن آن سهام نیست. لازم است برای ارزیابی ارزش سهم، به عوامل دیگری نیز توجه کنیم.
در ادامه به دومین مفهوم که «قیمت اسمی سهم» است، میپردازیم.
منظور از قیمت اسمی سهم چیست؟
قیمت، از مهمترین ویژگیهای یک سهم به شمار میرود. قیمت سهم انواع مختلفی دارد که شامل قیمت اسمی، قیمت دفتری، قیمت بازاری و قیمت ذاتی میشود. در این بخش قصد داریم به تعریف قیمت اسمی بپردازیم. قیمت اسمی سهم، مبلغی است که هنگام چاپ و انتشار برگه سهام توسط شرکت روی آن نوشته میشود. این رقم مطابق ماده ۲۹ قانون تجارت نباید از ۱۰٫۰۰۰ ریال بیشتر باشد اما به طور معمول در اغلب شرکتهای پذیرفته شده در بورس این مبلغ ۱٫۰۰۰ ریال است. عدد ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در سایر مفاهیم مالی است. معمولاً سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد ۱۰۰ تومان به دست میآید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را بر عدد ۱۰۰ تومان تقسیم میکنند.
برای دانستن قیمت اسمی یک سهم، میتوان از برگه سهام شرکت استفاده کرد. روی برگه سهم، تعداد سهام منتشر شده و قیمت اسمی هر یک از سهام، به علاوه تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد، درج شده است. این قیمت در اساسنامه شرکتها نیز درج میشود اما هرگز قیمت نهایی برای مبادله سهم نخواهد بود. قیمت خرید و فروش هر سهم، تنها با عرضه و تقاضا مشخص میشود. در واقع قیمت بازاری میتواند با قیمت اسمی متفاوت بوده و بیشتر یا کمتر از ارزش اسمی آن باشد. قیمت به عنوان یک ویژگی مهم سهم، میتواند ابزاری برای بررسی شرکت به حساب بیاید. ولی قیمت اسمی، به خودی خود نمیتواند در شناسایی سهام یک شرکت، راهنمای خوبی باشد. در عوض، ارتباط این قیمت با سایر تعاریف قیمتی مثلا قیمت بازاری، قیمت دفتری و قیمت ذاتی است که میتواند عاملی تعیین کننده در ارزش سهم باشد. قیمت اسمی در مفهوم ارزش سرمایه نیز اهمیت دارد. یکی از راههای افزایش سرمایه، از طریق بالا بردن ارزش اسمی سهام یک شرکت است. ولی با توجه به ماده ۶ اساسنامه نمونه شرکتهای پذیرفته شده در بورس – سرمایه شرکتها باید به سهم عادی یک هزار ریالی با نام تقسیم شود – افزایش سرمایه در این شرکتها به صورت انتشار سهام جدید صورت میگیرد.
قیمت اسمی و ارزش بازاری سهم چه تفاوتی با هم دارند؟
همانطور که با هم گفتیم، ارزش بازار به عنوان مفهومی جهت ارزیابی اندازه یک شرکت و همین طور ریسک متحمل شده بر سهامدار شناخته میشود. در حالی که قیمت اسمی مانند یک قیمت ثابت که روی برگه سهم درج شده شناخته میشود و اهمیت آن در ارتباط با سایر انواع قیمت مشخص میگردد. در واقع قیمت اسمی به تنهایی نمیتواند عامل مهم و کاربردی برای شناخت یک شرکت و ارزیابی آن باشد ولی ارزش بازار میتواند اطلاعاتی را راجع به شرکت به ما بدهد که در کنار سایر عوامل به دید جامعتری برای سرمایه گذاری برسیم. قیمت اسمی در مقایسه با قیمت بازاری سهم میتواند ارزندگی سهم را به ما نشان دهد، ولی ارزش بازار، هم قیمت و هم تعداد سهم را در دل خود دارد. به بیان دیگر، قیمت اسمی، میتواند جزو کوچکتری از ارزش بازار سهم باشد. در نهایت میتوان گفت، این دو مفهوم، بخش کوچکی از شناخت سهام یک شرکت هستند و به منظور بررسی دقیقتر سهام یک شرکت نیاز به دانستن مفاهیم دیگری نیز داریم.
دیدگاه شما