ساز و کار بازار سکه و ارز و عوامل موثر بر آنها
تجربه نشان داده است که بازارها از هم جدا نیستند و جهت‌گیری آنها به دور از یک فضای مشترک نیست. بنابراین نوسان در بازارهایی مثل بازار سکه و ارز یا بازار سرمایه تا حدودی از هم تاثیر گرفته و با هم همبستگی دارند و شناخت این همبستگی و روابط بین این بازارها تا حد زیادی می‌تواند راهنمای خوبی برای سرمایه گذاری و توسعه آن باشد.
تجربه نشان داده است که بازارها از هم جدا نیستند و جهت‌گیری آنها به دور از یک فضای مشترک نیست. بنابراین نوسان در بازارهایی مثل بازار سکه و ارز یا بازار سرمایه تا حدودی از هم تاثیر گرفته و با هم همبستگی دارند و شناخت این همبستگی و روابط بین این بازارها تا حد زیادی می‌تواند راهنمای خوبی برای سرمایه گذاری و توسعه آن باشد. نوسان در بازارهای مالی اغلب لحظه‌ای اتفاق می‌افتد و رفتارهای به وجود آمده در اکثر موارد برای مدتی تثبیت شده و اثر گذار هستند. البته لازم به ذکر است که در مواقع خاص مثل بحران‌های مالی، همبستگی‌ها در بازده بازارهای مالی مثل بازار سکه و ارز تغییرات محسوسی را شکل می‌دهند.
رکودها و رونق‌های مقطعی شوکه کننده همواره جهت‌گیری‌ها و حرکت‌های غیر منطقی را به وجود می‌آورند که باید با دقت مورد بررسی و رصد قرار بگیرند. وضع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا بر ایران، ناکارآمدی سیاست‌های مالی و ناهماهنگی‌های بین دستگاه‌های اجرایی داخل کشور و رشد بی سابقه نقدینگی درسال‌های دور و درازی اقتصاد ایران را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده است و عدم مدیریت نرخ ارز و بی ثباتی بازار ارز، بازار سکه و طلا را نیز به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است.
بازار سکه و ارز، تعاریف و ویژگی‌ها
شاید برایتان جالب باشد که عمده مردم رفتار بازار سکه را با بازار طلا یکی می‌دانند و سرمایه خود را به دلیل این تصور اشتباه در مدت زمان کوتاهی از دست می‌دهند و این اتفاق باعث میشود از بازار سکه منتفع نشوند. حال آنکه ماهیت بازار سکه به نوعی از بازارهای مالی دیگر مقداری متفاوت است. به این ترتیب که سکه به دلیل داشتن عنصر طلا در فرآیند ساخت آن، از بازارهای جهانی و قیمت روز طلا به صورت توامان تحت تاثیر قرار می‌گیرد و نیز به جهت اختصاصی بودن ضرب آن برای ایران، بالا یا پایین رفتن آن با جهت گیری عوامل داخلی همراستا است. بر خلاف طلا که برای جلوگیری قاچاق باید قیمت آن با بازارهای بین المللی هم خوانی داشته باشد، بازار سکه چنین چارچوبی را ندارد و نوسانات بالا برای آن امکان پذیر تر است.
بازار ارز، بازاری است که در آن ارزش واحد پول دو کشور در مقابل هم قرار گرفته و معامله می‌شوند. در واقع تجارت و مناسبات بین کشورها، نیاز به داد و ستد واحد پول آنها دارد که این مهم در بازار ارز روی می‌دهد. معامله‌هایی که در بازار ارز صورت می‌پذیرد، نرخ ارز را تعیین کرده و قیمت تمام شده کالاهای خارجی و دارایی‌های مالی وارداتی که از کشورهای دیگر آمده است، بر این اساس تعیین میشود. دو نوع معامله در بازار ارز وجود دارد که نوع مرسوم آن معاملات نقدی یا آنی است و باید حداکثر دو روز پس از انجام معامله، پول آن پرداخت شود. نوع دیگر معاملات تحویل آتی است که مستلزم تحویل کالا و تسویه معامله در زمان آینده است. در مورد معاملات آنی یا نقدی از نرخ ارز آنی و برای معاملات تحویل آتی از نرخ ارز آتی استفاده میشود.
مزایا و معایب بازار سکه و ارز
بازدهی مناسب و رشد خوب بازار سکه در ایران، این بازار را به یکی از محبوب‌ترین بازارهای مالی ایران تبدیل کرده است و سرمایه گذاران خارجی نیز به آن رغبت نشان داده اند. نقد شوندگی مناسب، حفظ ارزش سرمایه در بلند مدت و نرخ رشد مناسب بازار سکه از جمله مزایایی است که در بازار سکه می‌توان مشاهده کرد.
هرچند در بیشتر مواقع بازار سکه با نوسانات بالایی در کوتاه مدت به کار خود ادامه می‌دهد ولی حرکت بالاتر از نرخ تورم در هر سال باعث شده رغبت برای سرمایه گذاری در این بازار به جهت کنار آمدن با افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها بیشتر باشد. امکان ورود با سرمایه‌های متوسط و خرید و فروش تلفنی یکی دیگر از مزایای بازار سکه است به علاوه این که سکه‌های شما هیچ وقت روی دستتان نخواهند ماند. از مهمترین معایب بازار سکه می‌توان به ریسک بالای آن در کوتاه‌مدت، ملاحظات نگهداری و صندوق‌های امانت و تاثیر پذیری بالای آن از اخبار سیاسی روز جهان اشاره کرد.
در بازار ارز اگرچه شما معامله انجام می‌دهید ولی مالک آن ارز نیستید و در واقع سود و ضرری که از نوسان قیمت ارزها به دست می‌آورید بر سرمایه شما افزوده یا از آن کم میشود. همچنین در بازار ارز هیچ‌گاه یک ارز به تنهایی ارزشگذاری نمی‌شود و در مقایسه با ارز دیگر ارزشگذاری صورت می‌پذیرد. یکی از مزایای بازار ارز شناور بودن آن است به این معنی که این بازار در هر لحظه در حال تغییر است. از دیگر مزایای بازار ارز می‌توان به حجم بالای سرمایه در گردش آن، ۲۴ ساعته بودن، نقد شوندگی بسیار بالا و در دسترس بودن خدمات نرم افزاری تحلیلی و پیش بینی اشاره کرد. امروزه در دنیای تجارت و سرمایه گذاری دانش و اطلاعات مهم ترین نقش را دارند و شما باید بدانید که در چه زمانی، کدام ارز را بخرید یا بفروشید. با وجود مزایای زیاد، این بازار پر ریسک ترین بازار معاملاتی نیز محسوب میشود و به گونه‌ای که طبق گزارشات در سال ۲۰۱۹ حدود ۷۰ درصد معامله گران در این بازار دچار ضرر شده‌اند.
بازار سکه و ارز و جهت‌گیری برای سرمایه‌گذاری
همواره یکی از دغدغه‌های سرمایه‌گذاران پیدا کردن بازاری سود ده برای سرمایه گذاری خود است و این مسئله قابل تعمیم از سالی به سال دیگر نیست. به عنوان مثال طبق تحقیقی که روی همبستگی شرطی بین بازده بازار سکه و ارز صورت گرفته است، نتایج نشان می‌دهد که این پارامتر برای سال ۱۳۹۱ بین صفر تا ۸۵/۰ و با نوسان زیاد همراه بوده است. در واقع وجود همبستگی زیاد بین بازار سکه و ارز می‌تواند در عمل در خصوص تخصیص سبد دارایی منافع حاصل از تنوع بخشی را تا حدی خنثی کند.
در عوض همبستگی کم بین بازار سکه و ارز با شاخص قیمت بورس باعث می‌گردد تا سرمایه گذاری در بازار بورس جایگزینی مناسب در آن بازه زمانی برای سرمایه گذاری در مقایسه با بازار سکه و ارز تلقی شود. با توجه به همبستگی شرطی منفی محاسبه شده بین نرخ ارز، شاخص قیمت سهام و قیمت طلا و با جایگذاری طلا به جای سکه طلا در مقابل انتخاب‌های سرمایه گذاران، مطالعه نتایج بهینه سازی سبد دارایی می‌تواند برای سرمایه گذار قابل توجه باشد. نتایج مطالعه حاکی از وجود همبستگی شرطی بالا بین بازده نرخ ارز و سکه طلا و همچنین همبستگی شرطی پایین بین بازده شاخص بازار سهام با نرخ ارز و سکه طلا است. به دلیل همبستگی بسیار بالای محاسبه شده بین نرخ ارز و سکه طلا، نتایج بهینه سازی سبد دارایی نیز نشان داده است که برای سرمایه گذاری که به دنبال حداقل سازی ریسک است مناسب خواهد بود اگر سکه طلا کمترین وزن را در سبد بهینه داشته باشد و سهم ارز در سبد بهینه اندکی بیشتر از سکه باشد.
اثرات متقابل بازار سکه و ارز با بازار سرمایه
نوسان در بازار ارز بر رقابت پذیری بین شرکت‌های دارای محصولات صادراتی و شرکت‌های واردات محور و شرکت‌هایی که در داخل کشور رقیب خارجی دارند تأثیر گذاشته و از این طریق بر تراز تجاری و تولید، درآمد و جریان نقدینگی شرکت‌ها و در نتیجه بر قیمت سهام آنها تاثیر گذار است. بنابراین می‌توان گفت افزایش نرخ ارز بر قیمت سهام تأثیر مثبت دارد. از دیدگاهی دیگر، با کاهش ارزش سهام، ارزش دارایی سرمایه گذاران داخلی کاهش پیدا کرده و سبب کاهش تقاضای پول و نرخ بهره می‌گردد. کاهش نرخ بهره باعث خروج سرمایه و در نتیجه افزایش نرخ ارز خواهد شد. با توجه به اینکه ارزش دارایی داخلی بر تعادل سبدهای سرمایه گذاری خارجی می‌تواند تأثیرگذار باشد، بنابراین جریان سرمایه بین بازار ارز و بازار سرمایه یک همبستگی به وجود می‌آورد.
رابطه بین قیمت در بازار سکه و سایر بازارهای مالی بیشتر روی پارامتر سرریز متمرکز است تا اثرات بنیادی. سکه طلا گاهی برخی از مشخصات پول مانند ذخیره ثروت، وسیله مبادله بودن و واحد سنجش ارزش دارایی‌ها را از خود نشان می‌دهد. از طرف دیگر همگن بودن طلا در نقاط مختلف جهان باعث ایجاد نوعی نقش پول بین المللی برای آن شده و در نتیجه زمانی که سایر بازارها مثل بازار سرمایه یا بازار ارز دچار تلاطم می‌شوند نقش مهمی در حفظ ارزش دارایی داشته و اثرات سرریز تلاطم بین بازارهای مالی و قیمت طلا قابل توجه است. با توجه به همبستگی مثبت ناقص، عدم همبستگی و همبستگی منفی ناقص بین قیمت طلا و یک دارائی مالی (سهام)، سه نقش کلی برای طلا شامل مصون سازی، متنوع سازی و پناهگاه امن در نظر گرفته میشود.
بازار سکه و ارز و تاثیر سیاست‌های اقتصادی جهانی
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن شیوه‌های نوین ارتباطی و افزایش تأثیر پذیری کشورها از یکدیگر در سطح بین المللی و انتقال اطلاعات بین بازارهای مختلف هر کشور، هر مناسبتی در سیاست اقتصاد جهانی، بازارهای مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین آگاهی از نحوه اثرگذاری سیاست اقتصادی جهانی بر متغیرهای کلان اقتصادی و بازارهای مختلف نقش مهمی در تصمیمات سرمایه گذاری دارد. به عنوان مثال نوسان قیمت کالاهای استراتژیکی مانند طلا و نفت در اثر سیاست‌های اقتصادی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بازار ارز و سهام داشته باشد. در بازار ارز پیش‌بینی و بررسی نوسانات نرخ ارز مهم است. افزایش نوسانات نرخ ارز به افزایش هزینه معاملات بین المللی و افزایش ریسک سرمایه گذاری داخلی و خارجی میشود. از نظر اقتصاد کلان، سیاست‌های منتاقض اقتصادی کشورهای دیگر، پارامترهای اقتصاد داخلی مانند نرخ بهره و عرضه پول را تغییر داده و باعث نوسان در بازار ارز میشود. از دیدگاه اقتصاد خرد نیز، این نااطمینانی، انتظارات کسب و کارها را در مورد نرخ ارز تغییر می‌دهد و نوسان بازار ارز را موجب میشود. سکه نیز با توجه به نقش آن در سرمایه گذاری در بازار سکه حفظ ارزش دارایی‌ها، در بحران‌های سیاسی و اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. همبستگی شرطی بین دارایی‌ها در طول زمان متغیر است و بحران مالی جهانی تغییرات قابل توجهی را در همبستگی میان متغیرها ایجاد می‌کند.
کدام نوع سکه برای سرمایه گذاری بهتر است؟
در بازار طلا پنج نوع سکه رایج امامی، تمام بهار آزادی، نیم سکه بهار آزادی، ربع سکه بهار آزادی و سکه گرمی معامله میشود ولی همه آنها دارای بازدهی‌های یکسانی نیستند و میزان افزایش و کاهش قیمت هرکدام متفاوت از دیگری است اما در میان آنها کدام نوع سکه برای سرمایه گذاری بهتر است؟و سود بیشتری دارد؟ انواع مختلف سکه برای سرمایه گذاری بطور کلی 5 نوع سکه در بازار طلا معامله می شود که این سکه ها به شرح زیر می باشند:
- سکه امامی
- سکه تمام بهار آزادی
- سکه نیم سکه بهار آزادی
- سکه ربع سکه بهار آزادی
- سکه گرمی
برای سرمایه گذاری کدام سکه بهتر است؟
برای سرمایه گذاری سکه های تمام را انتخاب کنید به دلیل اینکه در هنگام فروش مبلغی را از قیمت سکه کم میکنند و این مبلغ در سکه های بزرگتر با صرفه تر است و حباب قیمتی در سکه های تمام بسیار کمتر از نیم سکه و ربع سکه می باشد.
به عقیده بسیاری از سرمایه گذاران سکه تمام طرح جدید (امامی) بهترین گزینه برای خرید سکه است چرا که یک سکه ی تمام طرح قدیم (بهار آزادی) با یک سکه تمام طرح جدید (امامی) هم وزن است ولی شما باید پول بیشتری برای خرید آن بدهید و معمولا برای فروش آن هم به مشکل خواهید خورد به این دلیل که برای آن معمولا خریداری نیست.
سکه جدید گران تر است یا سکه قدیم؟
با توجه به اینکه بیشتر افراد دنبال سکه هایی با سال ضرب جدیدتر هستند، احتمالا به این دلیل که سکه های جدیدتر بدون خط و خش و نو تر هستند، سکه هایی با سال ضرب جدیدتر در بازار تقضای بیشتری دارد و طبق قانون عرضه و تقاضا هرچه تقاضا برای کالایی بیشتر باشد قیمت آن هم افزایش می یابد، پس طبیعتاً قیمت آن هم افزایش می یابد و حباب قیمتی بیشتری نسبت به سکه های قدیمی تر دارند. برای خرید سکه به تاریخ ضرب سکه ها توجه کنید. تاریخ ضرب سکه ها در قیمت سکه های طرح جدید تاثیر میگذارد ولی بر روی سکه های طرح قدیم بی تاثیر است. در هنگام خرید حواستان باشد سکه هایی را بخرید که از سال 1386 به بعد باشند به این دلیل که در هنگام فروش این سکه ها را با قیمت بالاتری می خرند.
انواع سکه های بهار آزادی
سکه های تاریخی برای سرمایه گذاری مناسبند؟
دقت داشته باشید خرید سکه های تاریخی مانند سکه های پهلوی برای سرمایه گذاری مناسب نمی باشند به این دلیل که این سهم ها به آسانی قابل معامله نیستند و باید مشتری خاص خودش را پیدا کنید تا به قیمت بفروشید. البته طلا فروش ها میتوانند این سکه ها را آب کنند و عیار آن را محاسبه کرده و پس از محاسبه قیمت آن ها پولش را به شما پرداخت کنند. امیدواریم خواندن این مطلب برای شما مفید بوده باشد و اگر سوال شما هم این بوده که کدام نوع سکه برای سرمایه گذاری بهتر است پاسخ سوال خود را دریافت کرده باشید. اما به طور کلی باید گفت که سرمایه گذاری در بازار طلا و سکه می تواند باعث ایجاد تورم در جامعه شود و به قشر ضعیف جامعه آسیب برساند بنابراین بهتر است سرمایه گذاری خود را در جهتی انجام دهید که علاوه بر سوددهی برای شما به نفع تولید و اقتصاد کشور نیز باشد و کسب سود توسط شما به ضرر عده دیگری تمام نشود. پیشنهاد ما به شما سرمایه گذاری در بازار بورس اوراق بهادار است.
بازار سکه (سکه بهار آزادی)
بسیاری از افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بازار طلا هستند، تصور میکنند که هیچ تفاوتی بین سکه و طلا وجود ندارد و اگر در سرمایه‌گذاری روی طلا موفق بوده‌اند، میتوانند این موفقیت را در بازار سکه نیز تکرار کنند، در حالی که ممکن است این تصور اشتباه باشد. به بیانی دیگر، بازار سکه و بازار طلا تفاوت‌هایی با هم دارند که لازم است سرمایه گذاری در بازار سکه یک سرمایه‌گذار نسبت به آنها آگاه باشد.
در این مقاله سعی می‌کنیم ابتدا تعریف مشخصی از بازار سکه و تفاوت‌های آن با بازار طلا ارائه دهیم و سپس فراز و فرودهای سرمایه‌گذاری در آن را بررسی کنیم.
آشنایی با بازار سکه طلا
شاید بهتر باشد که ابتدا کمی بیشتر با سکه طلا آشنا شویم. همانطور که در مقاله بازار طلا توضیح دادیم، عیار طلا می‌تواند مقادیر مختلفی داشته باشد. (مثل طلای ۲۴ عیار و طلای ۱۸ عیار) اما لازم است بدانید طلای به کار رفته در سکه خالص و ۲۴ عیار نیست و برای ساخت آن از ۹۰ درصد طلای خالص و ۱۰ درصد فلزات دیگر استفاده شده است (این کار به دلیل افزایش مقاومت و استحکام بخشی به سکه است). پس بر این اساس می‌توان گفت که عیار به کار رفته در سکه طلا برابر با ۲۱.۶ معادل خلوص ۹۰% می‌باشد که آن را به عنوان عیار ۲۲ نیز می‌شناسند.
از نظر شکل، سکه‌ها در دو نوع طرح “قدیم” (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و طرح “جدید” (امامی) (۱۳۷۰ تاکنون) در بازار وجود دارند، ولی در حال حاضر سکه‌های طرح قدیم به ندرت معامله می‌شوند.
سکه طرح جدید (امامی)
وزن این سکه‌ها برابر است با حدود ۸/۱۳۶ گرم (در برخی منابع ۸/۱۳۳ گرم) و از نظر قطع نیز، سکه‌ها در انواع “ربع”، “نیم” و “یک” (تمام سکه) موجود هستند. بر همین اساس وزن نیم سکه ۴.۰۶۶۵ گرم و وزن ربع سکه ۲.۰۳۳۲۵ گرم خواهد بود.
- تمام سکه : ۸/۱۳۵۹۸ گرم
- نیم سکه : ۴/۰۶۶۵ گرم
- ربع سکه : ۲/۰۳۳۲۵ گرم
فرمول محاسبه قیمت سکه
در مقاله بازار طلا توضیحاتی در مورد اونس جهانی و نحوه تبدیل آن به گرم و مشاهده قیمت لحظه‌ای طلا در بازارهای جهانی ارائه شد. حال بر اساس اعداد و ارقام بالا و قیمت طلای جهانی می‌توان ارزش واقعی سکه بهار آزادی را محاسبه کرد.
برای این کار کافی است وزن طلای موجود در سکه مورد نظر را بر عدد ۳۱.۱ (هر اونس از فلزات گران‌بها برابر با ۳۱.۱ گرم است) تقسیم کنید و در قیمت جهانی طلا ضرب نمایید. به عبارت ساده‌تر “فرمول محاسبه قیمت سکه” به این صورت خواهد بود:
قیمت دلار به تومان × قیمت جهانی طلا به دلار × ( ۳۱/۱ ÷ ۰.۹ × ۸/۱۳۶ ) = قیمت تمام سکه
۰/۹ ⇐ درصد طلای به کار رفته در سکه (عیار سکه)
۳۱/۱ ⇐ عدد تبدیل اونس به گرم
البته بعد از محاسبات بالا لازم است مبلغ هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی، که عددی حدود هفت هزار تومان می‌باشد را به کل عدد بدست آمده اضافه کنید. عدد محاسبه شده ارزش واقعی سکه است و اگر در بازار عددی غیر از این معامله میشود شما شاهد حباب سکه (فاصله قیمت ذاتی سکه و قیمت بازاری آن) هستید. برای مثال اگر قیمت سکه بر اساس فرمولی که در بالا گفته شد ۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان محاسبه شود، اما در بازار ۶,۶۰۰,۰۰۰ تومان معامله شود، به این معنی است که قیمت سکه در حال حاضر ۱۰ درصد حباب دارد و اگر قیمت آن ۵,۷۵۰۰,۰۰۰ تومان باشد، به معنی حباب منفی پنج درصدی است.
ارتباط بازار سکه و بازار طلا
بازار سکه یکی از مهمترین بازارهای جذب سرمایه‌های خرد در ایران است . از سکه و البته طلا معمولا به عنوان کالاهایی که قابلیت نقدشوندگی نسبتا خوبی دارند، یاد میشود. بازار طلا و بازار سکه هر چند از نظر نقدشوندگی شبیه بازار ارز هستند، اما در نظر سرمایه‌گذاران تا حدودی از امنیت بیشتری برخوردارند. این فلز گران‌بها نسبت به پول‌های کاغذی (مثل دلار آمریکا) ارزش بیشتری میان سرمایه‌گذاران خرد دارد؛ چون خریداران سکه و طلا به ارزش ذاتی کالایی که می‌خرند اطمینان بیشتری دارند و می‌دانند که این ارزش ذاتی به سادگی و با تغییر سیاست دولت‌ها، تغییر نمی‌کند .
درست است که طلا و سکه، هر دو، قدرت نقدشوندگی مناسبی دارند، اما باید گفت که سکه در این زمینه کمی قدرتمندتر از طلاست. برای فروش سکه کافی است که یک مغازه طلا فروشی پیدا کنید و سکه‌تان را با قیمت روز در آنجا بفروشید. مغازه‌های طلافروشی تقریبا همیشه خریدار سکه هستند، مگر در مواردی بسیار نادر. اما ممکن است برای خرید طلا از شما فاکتور خرید بخواهند و یا به دلیل دست دوم بودن طلا، آن را کمی پایین‌تر از قیمت روز از شما خریداری کنند.
قیمت سکه تابع عرضه و تقاضا است، اما با توضیحات و فرمول‌هایی که در بالا اشاره شد، در اصل قیمتی جهانی دارد و تا حدود زیادی نیز کنترل این عرضه و تقاضا در اختیار دولت است. چرا که فروش و واگذاری سکه در انحصار یک نهاد دولتی، یعنی بانک مرکزی است و به نوعی بانک مرکزی می‌تواند عرضه و تقاضای موجود در بازار را کنترل کند. توجه به این موارد و همچنین بحث حباب قیمتی که پیش‌تر اشاره شد، می‌تواند شما را برای تصمیم گیری درست در هنگام سرمایه‌گذاری در این بازار راهنمایی کند.
بهترین زمان برای ورود به بازار سکه
با این که خیلی‌ها معتقدند به‌طور کلی سرمایه‌گذاری در بازار طلا و سکه در طول زمان، فرایند سودآوری به حساب می‌آید، اما به نظر من شما باید به این جمله که “در زمان مناسب در مکان مناسب حاضر شوید” نیز معتقد باشید. چون وضعیت این بازارها همیشه تحت تأثیر قیمت طلای جهانی و قیمت ارز بوده است، نباید از نوسان قیمت‌های آن غافل بود. به نوعی می‌توان گفت که بهترین زمان برای ورود به بازار سکه، زمان شروع تلاطم‌های اقتصادی و افزایش نرخ ارز است. مثل اتفاقی که در سال ۹۷ افتاد و قیمت سکه طلا به چیزی حدود ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید، درحالی که در سال ۹۶ همان سکه با قیمت ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان نیز فروخته می‌شد .
کسانی که می خواهند از نوسانات بازار سکه به‌عنوان منبع درآمد استفاده کنند، باید قدرت تحمل ریسک را در خود ایجاد نمایند تا بدون ترس و دلهره معاملات خوبی داشته باشند. در پایان به این نکته توجه کنید که سرمایه‌گذاری روی طلا یا سکه، به معنی خریدن و انبار کردن آنها در خانه یا گاو صندوق نیست. شما باید بتوانید این سرمایه را وارد جریان اقتصادی کشور کنید و برای این کار به مهارت، دقت و تخصص نیز نیاز دارید. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت …
بازارهای نوین مبتنی بر طلا و سکه
در این مقاله توضیحات مفیدی در مورد بازار سکه ارائه شد. اما بیشتر این توضیحات مربوط به بازار سنتی بوده و برای سرمایه‌گذاری‌های کوچک می‌تواند کارا باشد. ولی اگر تصمیم جدی در مورد سرمایه‌گذاری بازار سکه یا طلا را دارید، می‌توانید از روشهای مرسوم دنیا که چند سالی است در ایران نیز رایج شده استفاده نمایید.
این روشهای جدید که مبتنی بر بازارهای مالی و پیشرفته سامان‌دهی می‌شوند، گواهی سپرده سکه طلا و بازار آتی سکه نام دارند. فرآیند معاملات در این بازارها شبیه به خرید و فروش سهام از طریق معاملات آنلاین است. برای آشنایی بیشتر با این بازارها حتما مقالات بازار آتی سکه و گواهی سپرده سکه طلا را مطالعه نمایید.
چکیده مطلب:
بازار سکه یکی از بازارهای مناسب سرمایه‌گذاری است که هم به روش سنتی یعنی خرید و فروش فیزیکی سکه و هم به روشهای مدرن و در قالب بازار آتی سکه و گواهی سپرده سکه طلا، می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری مناسب در آن نمود. سکه و طلا همواره به عنوان یکی از سرمایه‌گذاری‌های امن در دنیا مورد توجه بوده‌اند و به لحاظ حفظ ارزش واحد پولی در برابر تورم نیز عملکرد خوبی دارند. اما توجه کنید که برای داشتن یک سرمایه‌گذاری مناسب و موفق باید “در زمان مناسب و در مکان مناسب” حاضر شوید، و برای این کار هم حتما به دانش و مهارت کافی نیاز خواهید داشت …
سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا؛ کدام یک بهتر است؟
بازار طلا و ملک از جمله بازارهایی هستند که همواره در طول تاریخ مورد توجه سرمایه‌گذاران مختلف بوده‌اند. آنها با سرمایه‌گذاری در این بازارها، ضمن حفظ ارزش پول‌شان، به سود منطقی نیز دست پیدا می‌کردند.
اما همواره یک سوال مشخص ذهن سرمایه‌گذاران را به خود مشغول کرده و آن این است که سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا؟ کدام یک می‌تواند بازدهی بیشتری داشته باشد؟
ابتدا بد نیست ذکر کنیم که عوامل مختلفی برای مقایسه دو یا چند سرمایه‌گذاری وجود دارد که بازدهی و رشد سرمایه یکی از آنها است.
این در حالی است که عوامل دیگری نیز دخیل هستند که حتما باید به آنها توجه کرد و نباید صرفا براساس فاکتور رشد سرمایه و بازدهی تصمیم‌گیری کرد. در این مقاله با ما همراه باشید تا ضمن اشاره به این عوامل، به طور مشخص به سوال سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا پاسخ دهیم.
عوامل تاثیرگذار برای سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا کدامند؟
اشاره کردیم که عوامل مختلفی وجود دارند که برای مقایسه سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا باید به آنها توجه کرد. ما در ادامه به هر کدام از این عوامل برای هر دو بازار اشاره کرده و توضیح می‌دهیم.
قدرت نقدشوندگی
منظور از قدرت نقدشوندگی مدت زمانی است که فرد نیاز دارد تا سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کند. این فاکتور یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در انتخاب بازار مناسب برای سرمایه‌گذاری در هر نقطه از دنیا است که معمولا برخی از افراد به آن بی‌توجه هستند.
از جمله دلایل اهمیت این عامل نوسان بازارها است. خصوصا در شرایط پرنوسان اقتصاد ایران که احتمال بالا و پایین رفتن قیمت‌ها در آن بسیار زیاد است. بنابراین اگر قدرت نقدشوندگی یک سرمایه پایین باشد، ممکن است فرد نتواند در مدت زمانی کافی آن را نقد کند. بنابراین این امکان وجود دارد که فرد از خرید یک دارایی دیگر و سرمایه‌گذاری مجدد در سایر بازارهای پربازده، عقب بماند.
حال بررسی این عامل در بازار طلا و املاک به ما می‌گوید که ملک و املاک قدرت نقدشوندگی بسیار پایینی نسبت به طلا دارند. نقدشوندگی طلا نهایتا یک یا چند روز بیشتر نیاز به زمان ندارد. این در حالی است که قدرت نقدشوندگی ملک بسته به وضعیت بازارها ممکن است از چندین هفته تا حتی چندین ماه به طول انجامد. بنابراین از این جهت طلا جذابیت بیشتری نسبت به بازار املاک دارد.
ریسک سرمایه‌گذاری
برای پاسخ به پرسش سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا، باید فاکتور مهم دیگری به نام ریسک سرمایه‌گذاری را نیز مورد توجه قرار داد. می‌توان از چندین جنبه ریسک سرمایه‌گذاری را بررسی کرد که در خصوص طلا و ملک از دو جنبه به آن اشاره می‌کنیم. اولین جنبه ریزش قیمت و کاهش ارزش سرمایه در بازار و دومین جنبه به امنیت سرمایه‌گذاری برمی‌گردد.
امنیت بیشتر ملک و املاک نسبت به طلا
از نظر امنیت باید گفت که ریسک سرقت و دزدی در خصوص ملک و املاک صدق نمی‌کند. برای نمونه شما اگر یک قطعه زمین را خریداری کنید، تحت هر شرایطی همچنان باقی می‌ماند و امکان سرقت آن وجود ندارد. حتی در صورت وقوع بلایای طبیعی نظیر زلزله باز هم زمین خریداری شده همچنان وجود دارد. اما طلا داستان دیگری دارد.
محصول مرتبط: دوره تجارت طلا
مسئله حفظ و نگهداری یکی از اصلی‌ترین مسائل در خرید و سرمایه‌گذاری در طلا است. این ریسک از هنگام خرید تا فروش هر نوع طلا همواره سرمایه گذاری در بازار سکه وجود دارد. مگر آنکه آن را به روشهای خاص خود از جمله نگهداری در صندوق امانات بانک یا گاوصندوق حفاظت کرد. اما نگهداری این دارایی در منزل ریسک بسیار بالایی دارد. با این اوصاف خرید و سرمایه‌گذاری در ملک ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در طلا دارد.
ریزش بیشتر طلا نسبت به املاک
اما جنبه دیگر ریسک سرمایه‌گذاری به ریزش بازار ارتباط دارد. در این خصوص باید گفت که بازار طلا یک بازار چندان پرنوسان نیست. با این حال، از ریزش‌ها نیز بی‌نصیب نیست و باید به آن توجه کرد. برای نمونه در سه ماهه ابتدایی سال 1400 قیمت هر گرم طلای 18 عیار از 1 میلیون و 100 هزار تومان به 850 هزار تومان سقوط کرد که ریزش قابل‌توجهی بود.
در مثال دیگری قیمت هر گرم طلای 18 عیار در نیمه دوم سال 99 به یک میلیون و 500 هزار تومان رسید که به فاصله چند ماه و در ابتدای سال 1400 قیمت 850 هزار تومان را نیز تجربه کرد که چیزی در حدود 40 درصد ریزش را نشان می‌هد.
اما در بازار ملک و املاک این مساله چندان صدق نمی‌کند. در این بازار قیمت‌ها بعد از جهش یکباره، چندان تمایلی برای کاهش از خود نشان نمی‌دهند که بخشی از این مسئله به چسبندگی قیمت‌ها در این بازار برمی‌گردد.
چرا که ملک از قیمت بسیار بالایی نسبت به سایر دارایی‌ها برخوردار بوده و ممکن است بخش زیادی از سرمایه و پس‌انداز چند ساله یک فرد را تشکیل دهد. بنابراین به هنگام کاهش تقاضا، تمایل کمتری سرمایه گذاری در بازار سکه از جانب این افراد برای کاهش قیمت وجود دارد. مگر آنکه برای مدت کوتاهی افت 10 تا 15 درصدی را تجربه کند.
این در حالی است که به هنگام کاهش تقاضا در سایر بازارها، قیمت نیز دچار افت محسوسی میشود. چرا که فروشندگان تمایل دارند با کاهش قیمت، معاملات رخ داده و دارایی خود را هر چه زودتر نقد کنند. بنابراین از این جهت نیز بازار املاک ریسک کمتری نسبت به بازار طلا دارد. البته بد نیست به این نکته نیز اشاره کنیم که ریسک بازار طلا نیز از این جهت نسبت به سایر بازارهای دیگر چندان بالا نیست.
ریسک سکه تقلبی در بازار طلا
نکته مهمی که در بازار طلا باید به آن توجه کرد بحث خرید سکه تقلبی و حباب سکه است. سکه در برخی مواقع خصوصا به هنگام نوسان بازارها دارای حباب است. بنابراین باید توانایی تشخیص میزان حباب را داشته باشید.
اما طلای آب شده معمولا حباب کمتری از سکه دارد. همچنین خرید سکه با ریسک سکه تقلبی مواجه است که بهتر است از یک طلافروشی مورد اعتماد خرید کرد. این ریسک برای طلای آب شده وجود ندارد.
ریسک اختلافات حقوقی در ملک و املاک
اما بازار املاک برخلاف بازار طلا فاقد اینگونه ریسک‌ها است. حتی اگر فرد ملکی را با قیمت بالاتر خریداری کند، فقط از میزان سود او کم میشود یا اگر ملکی را به علت اکازیون بودن خریداری کرده و فاقد این ویژگی باشد، باز هم از میزان سود او کم میشود.
تنها ریسک مهم بازار املاک، مربوط به مسائل حقوقی و امکان کلاهبرداری است. برای نمونه می‌توان به فروش مال غیر یا خرید ملک با سند جعلی اشاره کرد. هر چند تسلط به مباحث حقوقی، امکان این ریسک را بسیار کاهش می‌دهد.
قابلیت رشد سرمایه
از این منظر نیز آمارها حاکی از آن است که طلا در بازه‌های زمانی مختلف بازدهی بیشتری را نسبت به ملک عاید سرمایه‌گذاران کرده است. برای مقایسه بازدهی سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا، میزان بازدهی آنها را در یک بازه زمانی 10 ساله بررسی می‌کنیم.
حتما بخوانید: شمال کجا زمین بخریم؟
براساس داده‌های بانک مرکزی، قیمت ملک طی سال‌های 88 تا 98 حدود 9 برابر شده است. این در حالی است که طلا در همین بازه زمانی رشد 15 برابری را تجربه کرده است. در واقع اگر فردی ملکی را به ارزش 1 میلیارد تومان در سال 88 خریداری می‌کرد، بعد از 10 سال ارزش آن به 9 میلیارد تومان می‌رسید که این رقم برای طلا 15 میلیارد تومان است.
البته باید برخی نکات را نیز در نظر بگیریم. از جمله آنکه معمولا هر سال 2.5 درصد از ارزش ملک کاسته میشود که بعد از 10 سال این عدد به 25 درصد می‌رسد. کسر این درصد از 9 میلیارد تومان عدد 6 میلیارد و 750 میلیون تومان را به عنوان سود خالص سرمایه‌گذاری در ملک به ما نشان می‌دهد.
اگرچه سرمایه‌گذاران میتوانند هر ساله مبلغی را به عنوان اجاره ملک دریافت کنند، اما مبلغ اجاره نیز نهایتا چیزی در حدود 1 تا 2 میلیارد تومان طی 10 سال مذکور به میزان سود یک ملک میلیاردی اضافه می‌کرد که باز هم با رشد سرمایه طلا تفاوت محسوس دارد. نمودار زیر نشان‌دهنده رشد طلا طی این سال‌ها نشان می‌دهد.
نمودار تغییرات قیمت طلا در 10 سال اخیر
نکته: ما میزان رشد سرمایه را در حالت کلی برای این دو بازار مورد بررسی قرار دادیم. این در حالی است که همواره حالات استثنایی در هر بازار خصوصا بازار املاک وجود دارد که می‌تواند سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری در طلا عاید افراد کند.
برای نمونه ورود به بازار املاک در ابتدای دوره رونق یا خرید برخی املاک خاص زیر قیمت یا سرمایه‌گذاری در برخی از نقاط خاص یک شهر که امکان توسعه دارند، معمولا می‌تواند سود بیشتری نسبت به طلا عاید سرمایه‌گذاران کند. پس نباید این نکته مهم را نیز فراموش کرد.
یکی از معیارهای مهم در هر نوع سرمایه‌گذاری؛ توجه به فاکتورهای شخصیتی افراد است.
ویژگی‌های شخصیتی فرد سرمایه‌گذار
تفاوت‌های شخصیتی افراد تاثیر بسزایی در نحوه سرمایه‌گذاری آنها و به تبع تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا دارد. از مهمترین این ویژگی‌ها بحث ریسک‌پذیری است.
ورود به بازارهای طلا و ملک خصوصا بازار املاک ریسک‌های خاص خود را دارد و نیازمند کسب یک سری مهارت‌ها است که افراد باید با پیگیری و آموزش به دست آورند. طبیعی است که برخی افراد قدرت ریسک یا وقت کافی برای انجام این کار را ندارند.
اما بحث دیگر مربوط به توقعات افراد از سرمایه‌گذاری است. برخی از افراد تمایل دارند تا در مدت زمان کوتاهی به سود قابل‌توجهی برسند.
طبیعی است که به علت قدرت پایین نقدشوندگی در بازار ملک، امکان رسیدن به این هدف چندان فراهم نیست. مگر آنکه فرد در ابتدای دوره رونق بازار مسکن ورود پیدا کند یا آنکه بتواند ملکی را زیر قیمت بازار پیدا کند که مهارت‌های خاص خود را می‌طلبد.
اما رسیدن به سود منطقی در بازار طلا و در بازه زمانی کوتاه‌مدت؛ بیشتر امکان‌پذیر است. هر چند باز هم رسیدن به سودهای بالا در این بازار نیازمند صبر و حوصله بیشتری است. یکی دیگر از توقعات افراد به هنگام سرمایه‌گذاری کسب درآمد سالانه یا ماهانه از آن است. چه بهتر از این که ملکی را خریداری کرده و آن را اجاره دهند. ضمن آنکه قیمت ملک نیز به مرور زمان افزایش پیدا می‌کند.
با این اوصاف بهتر است افراد توقعات و نیازهای خود را ابتدا بررسی و براساس آنها دست به سرمایه‌گذاری در یکی از بازارهای طلا یا املاک بزنند. چرا که هر کدام شرایط و کارکردهای خاص خود را دارند.
دوره جامع آموزش سرمایه گذاری در املاک و مستغلات که توسط مهندس علیرضا عمویی تهیه شده است، با پوشش دادن انواع موارد نیاز برای سرمایه گذاری مثل فنون مذاکره، ملک شناسی، تشخیص قیمت و… شما را در تبدیل شدن به یک تاجر املاک کمک می‌کند.
جمع‌بندی
ما در این مقاله تلاش کردیم تا به سوال سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا پاسخ دهیم. اما نباید فراموش کرد افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری در این بازارها هستند، ابتدا باید به ویژگی‌ها و شرایط حاکم بر این دو بازار و سایر بازارها تسلط کافی داشته باشند.
ضمن آنکه بهتر است به جای یک بازار در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند. این کار باعث میشود تا ریسک سرمایه‌گذاری به مقدار زیادی کاهش یافته و اصطلاحا تمام تخم‌مرغ‌ها را به یک سبد اختصاص ندهند.
نکته آخر آنکه چنانچه در ابتدای سرمایه‌گذاری بوده و به فکر یک سرمایه‌گذاری بلندمدت هستید، بهتر است با توجه به میزان سرمایه خود و در نظر گرفتن توقعات و ویژگی‌های فردی، سبدی از سرمایه‌گذاری‌های پرریسک و کم‌ریسک را انتخاب کنید.
در صورت وجود هر گونه سوال یا ابهام در خصوص سرمایه‌گذاری در ملک یا طلا، می‌توانید سوال خود را در انتهای همین مقاله در بخش نظرات مطرح کنید تا در سریع‌ترین زمان به سوال شما پاسخ دهیم.
آیا سرمایه گذاری روی سکه وطلا همچنان جذاب است؟
با ورود قیمت سکه برای اولین بار به کانال ۱۶ میلیون تومان برای بسیاری از سرمایه گذاران این سوال مطرح است که آیا همچنان خرید سکه جهت سرمایه گذاری توجیه پذیر است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال باید به بررسی عوامل موثر بر قیمت سکه بپردازیم.
قیمت جهانی انس طلا و قیمت دلار مهمترین عوامل موثر بر قیمت طلا در ایران است به همین خاطر اگر فردی تصمیم بر سرمایه گذاری روی طلا دارد باید بتواند یک تصویر روشن از آینده این دو عامل داشته باشد. در مورد سکه عامل مهم دیگری نیز وجود دارد وآن هم حباب سکه است و وابسته به شدت تقاضا می تواند در دامنه مثبت یا منفی نوسان کند. برای مثال اگر تقاضا برای خرید سکه افزایش پیدا کند قیمت بازاری سکه می تواند به واسطه این شدت تقاضا از قیمت ذاتی خود فاصله گرفته و بالاتر از آن معامله شود که به آن حباب سکه می گویند. خالی از لطف نیست که مروری بر محاسبه قیمت طلا داشته باشیم :
برای محاسبه قیت طلا در ایران از انس (اونس) جهانی از فرمولهای زیر استفاده کنید :
۱ - یک انس طلا = ۳۱.۱۰۳۴۳۱ گرم باعیار (۹۹۹.۹) که عیار (۲۴) هم خوانده می شود .
۲ - یک مثقال طلا = ۴.۶۰۸ گرم است .
۳ - مظنه طلا درایران (که برسرزبان ها است) یعنی قیمت ۴.۶۰۸ گرم طلای ۱۷ عیار یا (۷۰۵)
۴ - سکه تمام بهار آزادی (قدیمی و طرح امام ) عیار (۲۱.سرمایه گذاری در بازار سکه ۶) است یا همان عیار (۹۰۰) که عیار ۲۲ هم خوانده می شود وزن هر سکه (۸.۱۳۳) گرم است .
۵ - سکه نیم بهار آزادی (وزن ۴.۰۶۶۵ گرم عیار ۹۰۰ )
۶ - سکه ربع بهارآزادی (وزن ۲.۰۳۲۲۵ عیار۹۰۰ )
با این توضیحات مشخص می شود که بررسی روند قیمتی دلار و انس جهانی از اهمیت بالایی برای سرمایه گذاری بر روی طلا وجود دارد. با ریزش بازار سهام در هفته های اخیر بازار ارز مجددا التهاب شدیدی را تجربه می کند و دلار رکورد های قیمتی جدید را تجربه می کند . بسیاری از کارشناسان بر این باورند که قیمت فعلی دلار می تواند بسیار شکننده باشد و با توجه به هشدار های رییس کل بانک مرکزی مبنی بر عدم سرمایه گذاری در بازار ارز امکان تکرار وقایع مهر ماه ۹۷ برای قیمت دلار ممکن است. نمودار قیمتی دلار هم با نزدیک شدن به مقاومت خود این احتمال را قوی تر کرده است. با این حال ممکن است با توجه به همزمانی وضع جدید تحریم ها و افزایش قیمت فعلی دلار، شرایط برای افزایش بیشتر قیمت دلار و عبور از مقاومت پیش رو برای دلار فراهم شود. البته امیدواریم که این اتفاق رخ ندهد .
طلای جهانی که هفته های گذشته از ۲۰۰۰ دلار عبور کرده بود و با انتشار خبر کشف واکسن کرونا دچار افت شدید شد مجددا روند صعودی خود را در پیش گرفته است و در صورت تداوم این رشد می توان اهداف بالایی برای قیمت جهانی این فلز گران ها متصور سرمایه گذاری در بازار سکه بود. از طرف دیگر با توجه به شاخص های اقتصاد آمریکا، به عقیده بسیاری از کارشناسان آمریکا با وقوع یک بحران اقتصادی فاصله چندانی ندارد و این خود می تواند رشد قیمت طلا را تقویت کند .
علاوه بر همه این ها ریسک سیاسی دیگری نیز برای سرمایه گذاران در ایران وجود دارد و آن هم انتخابات آمریکا است و این منجر شده تا بسیاری از سرمایه گذاران منتظر مشخص شدن نتایج انتخابات باشند. به عقیده کارشناسان در صورت رای آوردن بایدن در انتخابات احتمال توافق مجدد ایران با آمریکا مطرح می شود و این می تواند اثر مهمی را بر قیمت ارز و به دنبال آن برسایر دارایی ها داشته باشد .
با این توضیحات به نظر می رسد که هر چند سرمایه گذاری برروی طلا برای افق دید بلند مدت جذاب به نظر می رسد ،اما برای کاهش ریسک سرمایه گذاری باید منتظر اتفاقات در هفته های آتی ماند .
*سجاد موحد ، کارشناس بازار سرمایه
پ.ن: این یادداشت حاوی اطلاعات، اخبار و نظرات کارشناس است و پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مسولیتی در قبال انجام معاملات احتمالی با اتکا به این یادداشت ندارد .
دیدگاه شما