محاسبه سود و زیان

محاسبه سود و زیان

محاسبه سود حاصل از سرمایه‌گذاری، امری ساده است.

این محاسبه، اطلاعاتی مهم برای هر سرمایه‌گذار محسوب می‌شود زیرا شخص می‌تواند عملکرد سرمایه‌گذاری خود را در مقایسه با تورم و یا در مقایسه با رشد شاخص بورس و… بسنجد.

برای محاسبه‌ی درصد سود حاصل از یک سرمایه‌گذاری، ابتدا فرد باید مقدار دقیق سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید را بدست آورد.

در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری از قیمت خرید کسر شده و در آخر، سود یا ضرر سرمایه‌گذاری به دست خواهد آمد.

اگر سرمایه‌گذار، قیمت خرید اصلی خود را نداشته باشد، می‌تواند آن را از طریق کار‌گزاری خود به دست آورد.

شرکت‌های کار‌گزاری، تاریخچه خرید سهام و سایر اوراق بهادار را در اختیار مشتریان خود می‌گذارند. این اطلاعات ممکن است بصورت خام و یا پردازش شده در اختیار مشتریان باشد.

در هر حال، قیمت خرید و فروش و جزئیات سرمایه‌گذاری برای هر تراکنش ارائه می‌شود.

نکات کلیدی

• در محاسبه درصد سود یا زیان یک سرمایه‌گذاری، فرد ابتدا باید هزینه‌ی اصلی یا قیمت خرید را مشخص کند.
• در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری، از مبلغ خرید کاسته می‌شود تا سود یا زیان به دست آید.
• سود یا زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مقدار اصلی سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید تقسیم کنید.
• در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا درصد تغییر در سرمایه به دست آید.

محاسبه سود یا ضرر در سرمایه‌گذاری

1-‌ قیمت فروش را از قیمت خرید اولیه بکاهید. نتیجه، سود یا ضرر شما از سرمایه‌گذاری خواهد بود.
2-‌ سود و زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مبلغ اصلی یا قیمت خرید سرمایه‌گذاری تقسیم کنید.
3-‌ در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا به درصد تغییر در سرمایه‌گذاری خود برسید.

اگر درصد منفی به دست آمد، نشان دهنده‌ی پایین آمدن ارزش بازار نسبت به قیمت خرید اصلی (مبنای قیمت) و در محاسبه سود و زیان نتیجه متضرر شدن سرمایه‌گذار است.

اگر این درصد مثبت باشد، نشان دهنده‌ی افزایش ارزش بازار یا قیمت فروش نسبت به قیمت خرید اصلی و در نتیجه حاصل شدن سود در سرمایه‌گذاری است.

فرمول محاسبه درصد سود یا زیان

1-‌ کم کردن قیمت فروش از قیمت خرید، مقدار سود یا ضرر را مشخص می‌کند.

2-‌ از تقسیم مقدار پولی سود یا زیان محاسبه سود و زیان حاصل بر قیمت خرید، رقمی اعشاری به دست خواهد آمد. این عدد، سود کسب شده را با مقدار اولیه سرمایه‌گذاری مقایسه می‌کند و نتیجه را به نمایش می‌گذارد.

3-‌ ضرب رقم به دست آمده در 100 تنها برای جا‌به‌جایی اعشار و ارائه درصد سود یا ضرر نسبت به مبلغ سرمایه‌گذاری اصلی است.

محاسبات درصد سود یا ضرر یک سرمایه‌گذاری، بدون فروش سرمایه‌گذاری نیز روندی بسیار مشابه دارد.

در زمانی که هنوز دارایی موردنظر (مثلا سهم) به فروش نرفته، قیمت فعلی بازار جایگزین قیمت فروش می‌شود.

نتیجه نیز سود (یا ضرر) غیر‌واقعی خواهد بود که به عنوان سود/زیان محقق نشده نیز شناخته می‌شود. دلیل این که به حاصل محاسبه، سود (یا زیان) غیرواقعی یا محقق نشده گفته می‌شود، این است که سرمایه‌گذاری هنوز فروخته نشده است.

به عبارت دیگر شما تا زمانی که سرمایه‌گذاری خود را نفروخته‌اید (دارایی‌تان چه سهام باشد و چه یک خانه) نمی‌توانید بگویید سود محقق شده است.

دلیل اهمیت محاسبه درصد سود یا ضرر

محاسبه سود یا زیان در یک سرمایه‌گذاری در قالب درصد بسیار اهمیت دارد. زیرا نشان می‌دهد که نسبت به مقدار مورد نیاز، چقدر سرمایه به دست آمده است.

به عنوان نمونه، اگر دو سرمایه‌گذار هر کدام 5 میلیون تومان، از سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت سود کسب کنند، هر‌دو سود یکسانی به دست آورده‌اند.

در ابتدا به نظر می‌رسد که هر دو نتیجه‌ی ثابتی داشته‌اند؛ اما اگر یکی از آن‌ها هنگام سرمایه‌گذاری 20 میلیون تومان سرمایه وارد کرده باشد و دیگری با تنها 10 میلیون تومان به همین نتیجه رسیده باشد، سرمایه‌گذار دوم بهتر عمل کرده و پول کم‌تری را در معرض ریسک قرار داده است.

علاوه بر این، سرمایه‌گذار دوم می‌توانسته 10 میلیون تومان دیگر را (با در نظر گرفتن این که هر دو 20 میلیون تومان در اختیار داشته‌اند) در سهم دیگری سرمایه‌گذاری کرده و سود بیشتری به دست آورد.

مثال‌هایی از محاسبه درصد سود یا زیان

محاسبه‌ی درصد سود یا زیان، در بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها قابل استفاده است.

دو مثال برای محاسبه سود و زیان در زیر آورده شده:

بازدهی یک سهم در بورس

به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار تعداد 10 هزار سهم شرکت X را با قیمت هر سهم 3000 تومان خریداری می‌کند. بدین معنی که سرمایه‌گذاری اولیه 30 میلیون تومان است.

این 10 هزار سهم، هر کدام به ارزش 3800 تومان به فروش می‌رسند. بدین معنی که کل مبلغ فروش 38 میلیون تومان خواهد بود.

ارزش سودی که از این سرمایه‌گذاری کسب شده است، 8 میلیون تومان است.

محاسبه درصد سود به صورت زیر خواهد بود:

از طرف دیگر، می‌توان سود هر سهم را به روش زیر محاسبه کرد:

محاسبه بازدهی شاخص بورس (یا هر شاخص دیگر)

اگر سرمایه‌گذاری بخواهد عملکرد شاخص بورس را محاسبه کند نیز می‌تواند از همین روش استفاده کند.

در خصوص محاسبه بازدهی شاخص بورس، فرض کنیم اگر شاخص بورس در ابتدای هفته 900 هزار و در آخر هفته، 935 هزار باشد محاسبه‌ی درصد رشد شاخص به صورت زیر خواهد بود:

ملاحضات ویژه: کار‌مزد معاملات و سود نقدی سهام

سرمایه‌گذاری بدون هزینه انجام نمی‌شود و این هزینه باید در محاسبات درصد سود یا زیان اعمال شوند. در مثال‌های بالا، کار‌مزد کار‌گزاری، کمیسیون‌ها یا مالیات در نظر گرفته نشده‌اند.

برای گنجاندن هزینه‌ی تراکنش‌ها، کار‌مزد را از سود حاصل (قیمت خرید – قیمت فروش) کم کنید.

کارمزد‌ها

در ادامه‌ی مثال سهم شرکت X، بیایید فرض کنیم فرد جمعا 530 هزارتومان به عنوان کار‌مزد معامله و مالیات پرداخت کرده است.

با در نظر گرفتن کارمزد معامله و مالیات، درصد سود کسب شده به صورت زیر محاسبه می‌شود:

می‌توان دید که کار‌مزد کار‌گزاری بیش از 1.5 درصد از بازده سرمایه‌گذاری را کم می‌کند. به بیانی دیگر، 26.66 درصد را به 24.9 درصد کاهش می‌دهد.

سود نقدی سهام

اگر سرمایه‌گذاری انجام شده هر گونه پرداخت نقدی مثل سود سهام (DPS) داشته باشد، این مبلغ نیز باید به سود اضافه شود.

سود سهام، مبلغی نقدی است که به سهام‌داران پرداخت شده و بر اساس هر سهم تنظیم می‌شود. نکته:

در مثال شرکت X، در نظر بگیریم که اگر شرکت به ازای هر سهم، 200 تومان به عنوان سود سهام پرداخت کرده باشد و سرمایه‌گذار مشمول دریافت این سود نقدی شود از آن جایی که سرمایه‌گذار مذکور 10 هزار سهم خریداری کرده بوده، 2 میلیون تومان نیز به عنوان سود نقدی سهام بدست می‌آورد.

در صورت دریافت سود نقدی سهام، درصد سود به روش زیر محاسبه می‌شود:

فرض کنیم هیچ کارمزدی برای کارگزاری وجود نداشته باشد و سهام نیز برای یک سال نگهداری شود. می‌بینیم که سود سهام، نرخ بازده سرمایه گذاری را بیش از 6 درصد افزایش داده است. به بیان دیگر، سود سرمایه‌گذاری از 26.66 درصد به 33.33 درصد افزایش یافته است.

با لحاظ هزینه‌های معامله، کار‌مزد‌ها و همچنین سود سهام، سرمایه‌گذاران می‌توانند به دید دقیق‌تری از سود یا ضرر خود در سرمایه‌گذاری دست یابند.

محاسبه سود و زیان در نرم‌افزارها و پنل‌های معاملاتی

در اغلب نرم‌افزارهای تحت وب که کارگزاری‌های بورس تهران به مشتریان خود ارائه می‌دهند سود و زیان به صورت خودکار محاسبه شده و به نمایش در می‌آید.

بنابراین کار سرمایه‌گذار بسیار ساده است و در اغلب مواقع نیازی نیست فرمول‌های فوق را بصورت دستی محاسبه کنید.

صورت سود و زیان چیست

صورت سود و زیان ، گزارشی است که نتیجه فعالیت های مالی واحد اقتصادی را طی یک دوره زمانی معین نشان می دهد این گزارش که خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه هاست ، یکی از ابزارهای اصلی انتقال اطلاعات به استفاده کنندگان برون سازمانی است.صورت سود و زیان جزء صورت های مالی اساسی است .

در استانداردهای حسابداری ، اطلاعاتی در مورد نحوه ارائه صورتهای مالی مطرح شده است صورت سود و زیان باید به گونه‌ای تنظیم گردد که درآمدها و هزینه های یک واحد تجاری را به نحو مناسب نشان دهد ، صورت سود و زیان دارای بخش‌های مختلفی است که هر یک از اجزای آن باید به وضوح مشخص گردد این بخش ها شامل عنوان ، درآمدها ، هزینه‌ها، مالیات بر درآمد و سود ( زیان )خالص است.

از صورت سود و زیان برای ارائه گزارشات مالی شرکت در نرم افزار حسابداری و مالی طی یک دوره مالی استفاده می شود .در صورت سود و زیان فقط از درآمد ها و هزینه هایی که از فعالیت های عملیاتی و غیر عملیاتی، همچنین سود (زیان) خالص که در یک دوره مالی ارائه شده اند آورده می شود .

مراحل و نحوه تهیه صورت سود و زیان

قبل از اینکه برای تهیه این گزارش مالی اقدام کنیم ، باید نکات مهمی که به عنوان پیش نیاز کار هستند را رعایت کنیم .

یکی از آن پیش نیاز ها انتخاب دوره زمانی برای تهیه این صورت مالی است ، این نوع گزارش ها به سه صورت تهیه می شوند ، دوره زمانی سه ماهه ، شش ماهه و یا یک ساله . شرکت بر اساس نیاز واحد تجاری خود این بازه را انتخاب می کند ، برای این کار نیاز به یک فرم استاندارد هست که در نرم افزار حسابداری شرکتی آن را در دسترس خواهیم داشت .

و دومین مورد ، محاسبه میزان درآمد حاصل از فروش است در اصلی ترین روش محاسبه سود و زیان نیاز است تا درآمد های حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات محاسبه شود . این درآمد هم با توجه به همان بازه زمانی که انتخاب کرده اید ، محاسبه می شود.

در آخر تعیین قیمت تمام شده برای تولید کالا یا ارائه خدمات مرحله مد نظر ما می باشد ، ارائه کردن یک خدمت یا تولید مسلماً دارای بهای تمام شده می باشد ، که این بها در تولید کالا شامل هزینه مواد اولیه و در ارائه خدمات شامل دستمزد کارکنان و کارمندان است .

درآمد های یک واحد اقتصادی با توجه به نوع فعالیت آن به دو دسته زیر قابل تقسیم است :

الف) درآمدهای عملیاتی

ب) درآمد های غیرعملیاتی

مجموعه در آمدهایی هستند که از فعالیت های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل میگردند و موسسه برای دستیابی به این نوع از درآمد ها ایجاد شده است. درآمدهای عملیاتی شامل ، فروش کالا ، ارائه خدمات ، استفاده دیگران از دارایی های شرکت. اندازه گیری درآمد های عملیاتی : درآمد عملیاتی معمولاً بر اساس توافق طرفین معامله تعیین می شود . این درآمد به ارزش منصفانه مابه ازای دریافتی یا دریافتنی پس از کسر تخفیفات تجاری و توافقی ، اندازه گیری و ثبت می شود .

• درآمد های غیر عملیاتی : درآمدی است که از فعالیت های اصلی موسسه نشات نمی گیرد و با آن ها ارتباطی ندارد و به عنوان درآمد غیر فرعی شناخته می شود .برای تشخیص درآمد های غیر عملیاتی از عملیاتی باید حوزه فعالیت اصلی موسسه را ملاک و مبنا قرار داد.
• هزینه های موسسه به دو قسمت زیر قابل تقسیم هستند:

الف) هزینه های عملیاتی

ب)هزینه های غیرعملیاتی

هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی در صورت سود و زیان :

هزینه های عملیاتی عبارت است از هزینه هایی که با فعالیت های اصلی و مستمر واحد تجاری در ارتباط هستند ، اما هزینه های غیر عملیاتی ، مخارج غیرجاری هستند که با فعالیت های مستمر و جاری موسسه ارتباط ندارند. در حقیقت تمام هزینه هایی که به صورت مستقیم و دائم در ارائه خدمات ، فروش کالا یا تولید نقش دارند ، جزء هزینه های عملیاتی هستند و مابقی به عنوان هزینه های غیر عملیاتی محسوب می شوند.

طبقه بندی هزینه های عملیاتی

هزینه های عملیاتی بر مبنای کارکرد هزینه ها به سه دسته طبقه بندی می شوند . ۱_ بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات ارائه شده :شامل مجموعه مخارج مرتبط با تحصیل یا تولید کالاهایی که یک واحد اقتصادی به فروش می رساند را بهای تمام شده کالای فروش رفته می گویند . ۱_ بهای تمام شده کالای فروش رفته :مجموعه مخارجی که موسسه های خدماتی در ارتباط مستقیم با درآمد عملیاتی خود متحمل می شوند .۲_ بهای تمام شده خدمات ارائه شده: مجموعه مخارجی که موسسه های خدماتی در ارتباط مستقیم با درآمد عملیاتی خود متحمل می شوند.۲_ هزینه های توزیع و فروش : هزینه هایی که موسسه در ارتباط با توزیع ، فروش و تحویل کالا به مشتری ، متحمل می شود. ۳_ هزینه های عمومی و اداری: هزینه هایی که موسسه در ارتباط با اداره امور خود و انجام فعالیت های اداری متحمل شده و ارتباط مستقیمی با کسب درآمد ندارند.

• در موسسات ، علاوه بر درآمد ها و هزینه های عملیاتی که ارتباط مستقیم با فعالیت های موسسه دارد و بخش عمده درآمد و هزینه های موسسه را شامل می شود ، امکان دارد درآمد ها و هزینه های عملیاتی دیگری نیز وجود داشته باشد که موسسه آنها را به عنوان ( سایر درآمدها و هزینه های عملیاتی ) در صورت سود و زیان ارائه می نماید.

چه اقلامی در صورت سود و زیان وجود دارد؟

امکان دارد درآمد ها و هزینه های هر شرکت با دیگری مثل هم نباشد ، زیرا عملیات مالی هر شرکت و یا کسب و کاری با هم فرق دارد . اما با این وجود مواردی هستند که اکثرا در صورت سود و زیان می باشند .

۱_ درآمد ، درآمد فروش : فرآیند کسب درآمد در اغلب شرکت ها یکسان است ، آنان با فروش محصولات و خدمات شان به درآمد می رسند . صورت سود و زیان با کسب درآمد در آغاز کار بوجود می آید ، برخی از کسب و کار ها یا شرکت ها بسته به نوع خدمتی که ارائه و یا کالایی که می فروشند ، درآمد شان متفاوت است .

۲_بهای تمام شده کالای فروش رفته : بعد از اتمام محاسبه و تکمیل درآمد ها ، هزینه های عملیاتی گزارش می شوند . این هزینه موارد مختلف را شامل می شوند از جمله : مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم ، سربار کارخانه . این هزینه ها در زمان گزارش ، جزو اولین دسته از هزینه هایی هستند که ثبت می شوند.

۳_ سود ناخالص : سومین عنوانی که در گزارش نوشته و سپس ثبت می شود ، سود ناخالص است ، که از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از درآمد فروش ، بدست می آید . در حسابداری ، سود ناخالص به تفاوت بین درآمد و هزینه های ساخت محصولات یا ارائه خدمات ، قبل از کسر کردن هزینه های مالیات ، حقوق ، گفته می شود .

۴_ هزینه های اداری و توزیع و فروش : سر تیتر بعدی که عدد آن از سود ناخالص کسر می شود و سود خالص قبل از مالیات بدست می آید ، هزینه های اداری و توزیع و فروش گفته می شود . هزینه های اداری شامل : حقوق ، اجاره ، حسابرسی ، تلفن و تلگراف ، نوشت افزار ، پست و متفرقه می باشند . این هزینه ها با تولید کالا یا ارائه خدمات مرتبط نیستند به همین علت در بهای تمام شده کالای فروش رفته قرار نمی گیرند .

۵_ سود عملیاتی : سود خالص قبل از کسر مالیات را به عبارتی سود عملیاتی می نامند ، زیرا هنوز مالیات و بهره از آن کسر نشده است . درآمد عملیاتی از کسر درآمد ها از هزینه های مستقیم و غیر مستقیم بدست می آید. این سود برای شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که بیانگر سود ناشی از عملیات منظم شرکت و کسب و کار است .

۶_ هزینه مالی : این حساب شامل هزینه کارمزد وام های دریافتی ، هزینه تمبر و سفته ، هزینه جرائم دیر کرد وام های اخذ شده و هزینه های متفرقه مالی است . در واقع هزینه ای است که موسسه به منظور وجوه نقد لازم ، متحمل می گردد. هزینه های مالی عبارت اند از هزینه هایی که به تامین مالی شرکت از طریق بدهی های مربوطه است ، که ارزیابی آن ها برای شرکت مفید می باشد .

۷_ هزینه استهلاک : هزینه استهلاک بیانگر این است که چه مقدار از ارزش دارایی موجود در یک بازه زمانی مشخص استفاده شده است . غیر نقدی بودن آن به دلیل مالیات است ، با کسر کردن هزینه استهلاک از سود خالص ، مالیات پرداختی شرکت را می توان کاهش داد . دارایی های ثابت و بلند مدت شرکت مانند ، ساختمان ، وسایل نقلیه ، ماشین آلات ، تجهیزات و … در طی گذر زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن ها تعلق می گیرد.

۸_ سود یا زیان خالص قبل از کسر مالیات : نتیجه فعالیت های عادی و مستمر واحد تجاری که از بخش درآمد ها و هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی تشکیل شده است به عنوان سود یا زیان خالص قبل از کسر مالیات به عنوان یک رقم مشخص در صورت سود و زیان گزارش می شود. این عنوان بعد از کسر کردن هزینه های مالی در گزارش ثبت می شود.

۹_ مالیات : قبل از محاسبه سود خالص ، باید مالیات محاسبه و کسر گردد ، معمولاً مالیات با توجه به قوانین شامل معافیت هایی است که هر ساله مبلغ معینی برای معافیت تعیین می شود .

۱۰_ سود خالص : سود خالص به عنوان نتیجه نهایی گزارش سود و زیان شناخته می شود ، حاصل کسر کلیه هزینه های موسسه از درآمد های آن پس از کسر مالیات بر درآمد است . این مبلغ می تواند به عنوان معیار سنجش عملکرد موسسه در یک دوره مالی باشد . در آخر زمانی که سود سهام پرداختنی را از آن کسر کنیم ، به حساب سود انباشته در ترازنامه منتقل می شود.

تهیه گزارش سود و زیان

• : برای تهیه گزارش سود و محاسبه سود و زیان زیان دو روش اعمال می شود . در روش تک مرحله ای : ابتدا کلیه درآمد ها و در ادامه آن کلیه هزینه ها آورده و ثبت می شود ، در آخر مابه الاتفاوت آن ها سود یا زیان قبل از کسر مالیات نمایش داده می شود . روش دوم ، دو مرحله ای نام دارد که ابتدا درآمد های عملیاتی و بعد از آن هزینه های عملیاتی آورده می شود ، در نهایت از مابه الاتفاوت این دو سود یا زیان ناویژه به دست می آید . در مرحله بعد درآمد های غیرعملیاتی و هزینه های غیر عملیاتی ثبت می شود که حاصل مابه الاتفاوت این مرحله و مرحله قبل ، به سود و زیان قبل از کسر مالیات می رسیم.

آیا تهیه صورت سود و زیان ضروری است؟

هدف از تشکیل یک بنگاه اقتصادی کسب درآمد است ، برای اینکه دریابیم آیا بنگاه اقتصادی به این هدف رسیده یا خیر ، نیاز است تا درآمد و هزینه را به طور مستمر مورد بررسی قرار دهیم . ارائه کردن گزارشات صورت وضعیت ، ماهانه ، سالانه و فصلی به مدیران و صاحبان سهام آن ها را از وضعیت بنگاه تجاری آگاه می کند .

همچنین سرمایه گذاران و تحلیل گران برای تجزیه و تحلیل فعالیت اقتصادی بنگاه ، نیاز به داشتن اطلاعات دقیق از نتیجه فعالیت های بنگاه های تجاری دارند که به وسیله ارائه صورت های مالی به طور منظم تحقق می یابد. از مهم ترین صورت های مالی ، صورت سود و زیان جامع است که نشان دهنده درآمد ها و هزینه های یک بنگاه در دوره مالی تعیین شده است .

انواع و اقسام سود در گزارش سود و زیان

صورت سود و زیان دارای سه نوع سود می باشد . ۱_سود ناخالص : سود ناخالص از کسر ارقام فروش کالا از بهای تمام شده کالا به دست می آید و از طریق فرمول زیر حل می شود .

( فروش کالا _ بهای تمام شده کالا = سود ناخالص )

۲_ سود عملیاتی : سود عملیاتی یا به عبارتی سود قبل از کسر مالیات ، از کسر کردن سود ناخالص از هزینه های اداری و توزیع و فروش و هزینه استهلاک و … به دست می آید . و از طریق فرمول زیر حل می شود .

( سود ناخالص _ هزینه های اداری و توزیع و فروش _ هزینه استهلاک = سود عملیاتی )

۳_ سود خالص : سود خالص ، از کسر کردن مالیات از درآمد های غیر عملیاتی به علاوه هزینه های غیر عملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می آید ‌. و از طریق فرمول زیر حل می شود .

( سود عملیاتی _ هزینه های غیر عملیاتی + درآمد های غیر عملیاتی _ مالیات = سود خالص )

• قابل توجه ترین بخش صورت سود و زیان ، که نتیجه فعالیت یک شرکت یا کسب و کار را بیان می کند ، قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که با تامل و مطالعه بر روی آن می توان دریافت که حاصل فعالیت های شرکت سود آور بوده یا زیان آور .

ترازنامه و صورت سود و زیان چه تفاوتی با یکدیگر دارند ؟

تاریخ ترازنامه ، به عنوان صورتی که معرف وضعیت مالی واحد تجاری است ، بیانگر یک مقطع زمانی مشخص مانند ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ می باشد . در حالی که صورت سود و زیان به گونه ای است که یک دوره زمانی مشخص ، مانند سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ را شامل می شود. تاریخ ترازنامه معرف پایان دوره گزارشگری مالی است.

• نمونه هایی از سایر درآمدها و هزینه های عملیاتی عبارت است از :

الف ) سایر درآمد های عملیاتی : ۱_ سود حاصل از فروش ضایعات ۲_ اضافی انبار ۳_ اضافی صندوق .

ب ) سایر هزینه های عملیاتی : ۱_هزینه کاهش ارزش موجودی کالا ۲_ کسری انبار ۳_ کسری صندوق .

• اطلاعات زیر باید در بخش عنوان به طور دقیق ارائه گردد:

الف) نام واحد گزارشگر و شکل حقوقی آن

ب) نام صورت مالی (صورت سود و زیان)

ج) تاریخ و دوره زمانی گزارشگری

د) واحد پول گزارشگری

ه) سطح گرد کردن (رند کردن) مبالغ مندرج در صورتهای مالی

• محاسبه سود(زیان) عملیاتی در موسسه های خدماتی:

موسسه های خدماتی ، واحد هایی هستند که خدماتی به مشتریان ارائه می کنند و معمولاً در قبال ارائه خدمات ، منفعت به دست می آورند ، ارائه خدمات از عمده ترین منبع کسب درآمد در موسسه های خدماتی است برای محاسبه سود یا زیان عملیاتی در این موسسه ها ابتدا درآمد ارائه خدمات از بهای تمام شده خدمات ارائه شده کسر و سود ناخالص مشخص می شود ، سپس سود ناخالص از هزینه های عملیاتی کسر می گردد و سود (زیان) عملیاتی بدست می آید .

محاسبه سود (زیان) عملیاتی در موسسه های بازرگانی:

موسسه های بازرگانی ، واحد هایی هستند که به خرید و فروش مواد خام ، فراورده ها و کالاها اشتغال دارند ، این واحد ها معمولاً بدون تغییر شکل و محتوای کالاهای خریداری شده آنها را به فروش می رسانند . مراحل محاسبه سود (زیان ) عملیاتی در موسسه های بازرگانی : ۱_ فروش خالص یا در آمد حاصل از فروش ۲_ بهای تمام شده کالای فروش رفته ۳_سود (زیان) ناخالص ۴_ هزینه های عملیاتی ۵_ سود (زیان) خالص عملیاتی.

این مقاله از طرف شرکت نرم افزاری آرپا تهیه شده است و توضیحات کلی در مورد صورت سود زیان ارائه شده است.

hesabdar-arshad

منابع و اطلاعات جامع ازمون کارشناسی ارشدحسابداری, برنامه ريزی,مشاوره و.

آموزش حسابداری(اصول1)

فصل هفتم – تنظيم صورت هاي مالي و بستن حساب ها :

حسابداران براي گزارش وضعيت مالي يک مؤسسه در يک زمان معين و عملكرد مالي يک مؤسسه در يک دوره معين اقدام به تهيه صورت هاي مالي براي آن مؤسسه مي نمايند.

صورتحساب سود و زيان:

در يک مؤسسه بازرگاني براي تعيين سود خالص دوره مالي تمام هزينه ها از فروش خالص، كسر مي گردد. هزينه ها شامل بهاي تمام شده كالاي فروش رفته و هزينه هاي عملياتي مي باشد.

هزينه هاي عملياتي هزينه هايي هستند كه براي انجام امور و اداره عمليات مؤسسه بازرگاني صرف مي شود.

براي محاسبه سود خالص يک مؤسسه بازرگاني «فروش خالص»، «بهاي تمام شده كالاي فروش رفته» و «هزينه هاي عملياتي» سه جزء اصلي به شمار مي آيد.

در نمودار نحوه محاسبه سود و زيان را در مؤسسات بازرگاني ملاحظه مي كنيد:

اولين جزء، در صورتحساب سود و زيان است. براي محاسبه مبالغ برگشت از فروش و تخفيفات و همچنين تخفيفات نقدي فروش از مبلغ فروش ناخالص كسر مي شود.

بهاي تمام شده كالاي فروش رفته:

دومين جزء، در صورتحساب سود و زيان است. موجودي كالاي اول دوره، بهاي تمام شده كالاي خريداري شده و موجودي كالاي پايان دوره سه جزء اصلي براي محاسبه هستند.

موجودي كالا در اول دوره + بهاي تمام شده كالاي خريداري شده = بهاي تمام شده كالاي آماده براي فروش = موجودي کالا در پايان دوره + بهاي تمام شده کالاي فروش رفته

براي تعيين بهاي تمام شده کالاي خريداري شده

روشهاي ارزيابي موجودي كالا

حسابداران بايد با استفاده از نظام حسابداري مناسب اطلاعات مربوط به موجودي كالا را ثبت و نگهداري كنند. موجودي كالا مستقيماً در هر دو صورتحساب تراز نامه و سود و زيان اثر مي گذارد. موجودي كالا در تراز نامه به عنوان يك دارائي نوشته مي شود و در صورتحساب سود و زيان براي محاسبه بهاي تمام شده كالاي فروش رفته استفاده مي گردد.

ارزيابي (تعيين بهاي تمام شده) موجودي كالاي پايان دوره در دو مرحله انجام مي گيرد:

۱- تعيين مقدار واقعي موجودي ها (انبار گراني):

تعيين مقدار واقعي موجودي كالاي متعلق به يك مؤسسه در يك زمان معين.

اقلام زير جزء موجودي هاي كالاي پايان دوره منظور خواهند شد.

موجودي هايي كه در پايان دوره مالي در فروشگاه يا انبار واحد تجاري باقي مانده است.

موجودي هايي كه نزد شعبه ها يا نمايندگي هاي واحد تجاري نگهداري مي شود.

موجودي هايي كه به عنوان امانت نزد افراد يا مؤسسات ديگر باقي مانده است.

كالاهايي كه خريداري شده اند و در حساب «خريد» ثبت شده اند اعم از اينكه به مؤسسه رسيده يا نرسيده باشند.

۲- تعيين بهاي تمام شده هر واحد از موجودي ها:

بهاي تمام شده هر واحد χ تعداد واحدهاي موجودي كالا در پايان دوره = بهاي تمام شده موجودي كالا در پايان دوره

بهاي تمام شده هر واحد χ تعداد واحدهاي كالاي فروش رفته = بهاي تمام شده كالاي فروش رفته

روشهاي ارزيابي موجودي كالا:

۱- روش اولين صادره از اولين وارده:

در اين روش گردش بهاي تمام شده به گونه اي كه قديمي ترين كالاهاي خريداري شده، قبل از ساير كالاها به فروش مي رسد و به عبارت ديگر بهاي تمام شده كالاي فروش رفته از قيمتهاي خريد قديمي محاسبه مي شود.

اطلاعات زير از گردش يك نوع كفش ورزشي سال ۱۳۷۹ در فروشگاه برنا در دست است.

محاسبه سود و زیان

سود وزیان چیست؟

• در حسابداري به چه نحو سود حساب ميشود؟

• سود و زيان به چند روش انجام ميشود؟

• تراز نامه سود وزيان به چه صورتي نوشته ميشود؟

• آيا سود وزيان جامع با صورت سود وزيان تفاوت دارد .

در حسابداری در انتهای دوره گردش مالی محاسبه سود وزیان براساس فعالیت های یک کسب و کارو میزان در آمد و هزینه ها بدست می آید. صورت در آمد و هزینه که به صورت سود وزیان معروف است. در معادله حسابداری به میزان درآمد، هزینه ها و همچنین سود یا زیان انتهای دوره که در طی یک بازده زمانی مشخص تعیین میکند، مجموع در آمد های یک موسسه، بیشتر از هزینه های آن بوده یا زیان آور بوده و مجموع هزینه ها، بیشتر از درآمد های آن بوده است.این اصل بر مبنای حسابداری تعهدی محاسبه میشود. در حسابداری تعهدی عملکرد یک شرکت بدون در نظر گرفتن بازده زمانی و با شناسایی رویدادهای اقتصادی رخ داده به صورت نقدی محاسبه میشود. در اصل به زبان ساده تر میشه گفت، در آمد زمانی شناسایی میشود که به وجه نقد تبدیل شود و هزینه ها هم زمانی شناسایی میشود که پرداخت شده باشد.چه برای هزینه های گذشته ویا هزینه های در پیش رو و همچنین در صورتی که شرکت یا موسسه، سود وزیان کند سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه ودر آمد حاصل از صدور سهام به عنوان یک در آمد شناسایی میشود.

در حسابداری به چه نحو سود حساب میشود؟

یک اصل در حسابداری رعایت میشود. که ابتدا هر آنچه که در یک شرکت یا موسسه در آمد کسب شده حساب میشود و بعد هزینه ها کسر میشود.و در صورتی محاسبه سود و زیان که در آمد بیشتر از هزینه ها باشد. سود حساب میشود ودر صورتی که هزینه ها بیشتر باشد زیان حساب میشود یا به عبارتی:

هزینه های دوره مالی+ درآمد دوره مالی=سود دوره مالی
و برعکس آن: درآمد های دوره مالی+هزینه های دوره مالی=زیان دوره مالی

سود و زیان به چند روش انجام میشود؟

سود ناخالص:آنچه یه شرکت یا موسسه مالی از فروش کالا یامحصول خود بدست می آورد و هزینه های مرتبط در مورد کالای فروخته شده از آن کسر نمیشود. به آن سود ناخالص گفته میشود.
سود ناخالص= هزینه های دوره مالی_میزان فروش کالا

سود عملیاتی: یک محصول همیشه با بهای تمام شده کالای فروش رفته یا هزینه های فروش روبرو است که در آن مواد اولیه، استهلاک، دستمزد مستقیم و غیر مستقیم، ماشین آلات و … حساب میشود. سود عملیاتی بعد از کسر این موارد به حساب می آید.
سود عملیات=هزینه استهلاک – هزینه های عملیاتی – سود ناخالص

سود خالص: برای اینکه بدانیم، نتایج کسب و کار یک موسسه یا شرکت سود آور بوده یا زیان بار سود خالص باید انجام شودکه به این شکل محاسبه میشود
سود خالص= مالیات- در آمدهای غیر عملیاتی+ هزینه های غیر عملیاتی-سود عملیاتی

تراز نامه سود وزیان به چه صورتی نوشته میشود؟

در حسابداری برای گرفتن گزارش مالی از تراز نامه یا بیلان استفاده میشود.که در آن وضعیت دارایی ها و بدهی ها و سرمایه را مشخص میکند. از ترازنامه به عنوان یک گزارش کلی استفاده میشود، بر طبق این معادله باید دارایی ها شرکت یا موسسه سمت راست و بدهی ها یا حساب های پرداختی و سرمایه در سمت چپ گزارش داده شود و در پایان محاسبه هر دو طرف معادله مساوی باشد. در اصل ترازنامه صورتی ، نوشته شده برای بررسی وضعیت مالی شرکت ها میباشد. حسابدار در ترازنامه باید گزارشی از منابع اقتصادی شرکت ها، و تعهدات اقتصادی را درج کرده، تراز نامه میزان دارایی هر موسسه مالی یا شرکت را در پایان فصل مالی نشان داده میشود.

آیا سود وزیان جامع با صورت سود وزیان تفاوت دارد .

هدف اصلی از محاسبه سود وزیان جامع بدست آوری، همه هزینه ها و در آمدهای یک دوره مالی میباشد.تفاوتی که در سود و زیان جامع با صورت سود وزیان، وجود دارد بر سه اصل است. که در اینجا به موارد زیر به ترتیب اشاره می شود.

یک. سود وزیان خالص دوره طبق صورت سود وزیان.( از قبیل در آمد ها و هزینه های ناشی از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت مشهود).
دو. سایر در آمد ها و هزینه های استفاده شده جداگانه.( از قبیل اختلاف حاصل از تسعیر داراییها و بدیهای ارزی )
سه .تهدیدات سنواتی ( سود وزیان جامع شناسایی شده و در فاصله تاریخ صورتهای مالی دوره قبل و آخر دوره مالی به دست می آید).

برای آنکه صاحبان سرمایه، از گردش مالی خود در دوره مالی آگاه باشند باید همه درآمد ها و هزینه ها مشخص شود. ودر آخر مورد ارزیابی قرارگیرد. که شامل در آمد ها و هزینه های تحقق یافته و تحقق نیافته میشود، حسابدار با در نظر گرفتن آنچه که صورت سود و زیان دوره به آن داده است. از آن به عنوان اولین قلم و به صورت جداگانه در صورت سود وزیان جامع به کار می برد و بعد در آمد ها و هزینه های بد ست آمده را حساب میکند و از این طریق افزایش یا کاهش در آمدها و هزینه های صاحبان سرمایه مشخص می شود.

صورت سود و زیان چیست؟/انواع صورت سود و زیان، درآمد‌ها و هزینه‌های عملیاتی و غیر عملیاتی

صورت سود و زیان در واقع همان صورت درآمد و هزینه است که میزان درآمدها، هزینه‌ها و سودهای محقق شده در انتهای دوره را گزارش می‌کند. این صورت مالی بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌‎شود بدین معنا که تنها درآمدها و هزینه‌های محقق شده را گزارش می‌کند. درآمدها در واقع زمانی گزارش می‌شوند که وجوه نقد آنها به اشکال مختلف دریافت شده و هزینه‌ها نیز زمانی گزارش می‌شوند که وجوه آنها پرداخت شده باشد.

صورت سود و زیان بیان‌گر سود یا زیانی است که یک شرکت در طول یک سال مالی کسب محاسبه سود و زیان کرده است. البته این صورت مالی در فواصل مختلف زمانی قابل تهیه است به عنوان مثال حتی به صورت یک ماهه و سه ماهه و شش ماهه و نه ماهه نیز این گزارش برای شفافیت مالی به سهامداران ارائه می‌شود. هدف اصلی صورت سود و زیان گزارش میزان سودآوری ناشی از فعالیت‌های عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت است و فعالیت‌های اصلی شرکت در یک بازه زمانی در این صورت مالی منعکس می‌شود.

انواع صورت سود و زیان

صورت حساب سود و زیان به دو صورت تک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای تهیه می‌شود. در تک مرحله تمامی درآمدها و هزینه‌ها یک جا شناسایی می‌شوند و تفاضل این دو همان سود قبل از کسر مالیات است و پس از کسر مالیات نیز سود خالص شرکت گزارش می‌شود. گفتنی است که طبق قانون مؤسسه تنها زمانی ملزم به پرداخت مالیات است که سودآوری کرده باشد و در صورت شناسایی زیان از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.

در روش دو مرحله‌ای ابتدا درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی ثبت می‌شوند که از کسر آنها سود یا زیان عملیاتی شناسایی می‌شود. سپس درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی اضافه و کسر می‌شوند که نتیجه نهایی سود یا زیان قبل از کسر مالیات است. در مرحله نهایی در صورتی که شرکت سودآوری داشته باشد مالیات کسر خواهد شد و نتیجه حاصله همان سود خالص شرکت خواهد بود. این قسمت نهایی در واقع مهمترین قسمت صورت حساب سود و زیان است که توجه تحلیل‌گران و معامله‌گران بازارهای مالی بیشتر معطوف به این قسمت است.

نکته دیگری که اینجا گفتن آن اهمیت دارد این است که در شرکت‌های عرضه شده در بورس اوراق بهادار می‌بایست سود هر سهم نیز محاسبه شود و در ادامه سود و زیان خالص نوشته شود. به صورت ساده در صورتی که سود یا زیان خالص شرکت پس از کسر مالیات به تعداد سهام شرکت تقسیم شود نتیجه‌ای که به دست می‌آید سود هر سهم شرکت یا همان EPS خواهد بود که مهمترین داده یک شرکت در طول یک سال فعالیت مالی به شمار می‌آید.

درآمد‌ها و هزینه‌های عملیاتی و غیر عملیاتی

درآمدها و هزینه‌های عملیاتی یکی از اقلام مهم صورت‌حساب سود و زیان است. به طور خلاصه درآمد و هزینه عملیاتی به فعالیت‌های یک شرکت گفته می‌شود که مستقیما از فعالیت‌های اصلی شرکت ناشی شده است. به عنوان مثال شرکتی که خط تولید یک محصول خاص را دارد درآمدها و هزینه‌های عملیاتی آنهایی هستند که در جریان تولید این محصول ایجاد می‌شوند. در شرکت‌های تولیدی مهمترین بخش درآمد عملیاتی میزان فروش شرکت و مهمترین بخش هزینه عملیاتی شرکت بهای تمام شده کالای تولید شده است. این دو بخش بیشترین سهم هزینه و درآمدهای عملیاتی یک بنگاه تجاری را به خود اختصاص می‌دهند.

حال اگر این کارخانه یا بنگاه تجاری که خط تولید یک محصول خاص را اداره می‌کند از طریق فروش یک ملک یا خودرو درآمدی کسب کند به این نوع درآمد در واقع درآمد غیرعملیاتی گفته می‌شود چرا که از جایی خارج از فعالیت اصلی شرکت کسب شده است. بسیاری از تحلیل‌گران برای تجزیه و تحلیل شرکت‌های تولیدی به بخش سود و زیان عملیاتی نگاهی ویژه دارند چرا که از نظر آنها سود ناشی از فعالیت اصلی شرکت اهمیت بیشتری نسبت به سود و زیان کل شرکت دارد.

به عنوان مثال ممکن است شرکتی در حالت کلی و در یک بازه زمانی مشخص زیان شناسایی کرده باشد اما در بخش فعالیت‌های عملیاتی سود عملیاتی شناسایی کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که هزینه‌های غیرعملیاتی شرکت بسیار بالا بوده و احتمالا قابل تکرار نیست و پایداری کمی دارد. تحلیل‌گران این داده‌ها را در کنار هم قرار می‌دهند و دست به تحلیل فعالیت‌های شرکت می‌زنند.

برعکس موضوع بالا نیز ممکن است مشاهده شود؛ بدین معنی که شرکت در نیتجه فعالیت‌های عملیاتی خود زیان شناسایی کرده باشد اما در نهایت با جمع و تفریق درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی به سودآوری رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد که درآمدهای غیرعملیاتی شرکت در یک بازه زمانی مشخص بسیار بالا بوده و احتمالا این نوع درآمدها نیز پایدار نیستند.

بنابراین تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی برای فهم و ارزیابی دقیق فعالیت شرکت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به ویژه برای کسانی که قصد دارند در بازار اوراق سهام سرمایه‌گذاری کنند.

نکته مهمی که در اینجا باید گفته شود این است که فعالیت شرکت‌های مختلف متفاوت است و بنابراین اقلامی که در صورت سود و زیان ثبت می‌شوند لزوما فروش و بهای تمام شده شرکت نیست. فروش و بهای تمام شده و سایر درآمدها و هزینه‌های مربوط به این بخش مختص شرکت‌های تولیدی است. اما در شرکت‌هایی که فعالیت آنها بر مبنای تولید کالاهای فیزیکی نیست اقلام موجود در صورت حساب سود و زیان و شناسایی سود متفاوت است.

به عنوان مثال در شرکت‌هایی که موضوع فعالیت آنها سرمایه‌گذاری است درآمد ثبت شده در صورت حساب سود و زیان درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری شرکت و هزینه ثبت شده نیز هزینه‌های مربوط به سرمایه‎‌گذاری است و اساسا چیزی به نام بهای تمام شده کالاها و خدمات در این صورت مالی وجود ندارد. اما در نهایت تمامی صورت‌حساب‌های سود و زیان از فرمت و شکل یکسانی تبعیت می‌کند. هدف این صورت مالی گزارش میزان سود و زیان شرکت در انتهای دوره مالی است.