سرمایه گذاری بدون ریسک


ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آن‌ها را به حداکثر برسانند

دلیل استقبال مردم از صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟

یکی از جذاب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس صندوق‌ها هستند که در سال‌های اخیرمحبوبیت زیادی بین سرمایه‌گذاران کسب کرده‌اند. ریسک متعادل این صندوق‌ها و بازدهی مناسب آنها سبب استقبال شده است.

بازار؛ گروه بورس: یکی از جذاب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس صندوق‌ها هستند که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی بین سرمایه‌گذاران کسب کرده‌اند. ریسک متعادل این صندوق‌ها، بازدهی مناسب آن‌ها، سهولت ثبت‌نام و سرمایه‌گذاری باعث شده، جایگاه ویژه‌ای بین سرمایه‌گذاران کسب کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری تنوع زیادی دارند و هر یک برای طیف خاصی از سرمایه‌گذاران مناسب هستند. مثلا صندوق سهامی مناسب افرادیست که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارند یا صندوق درآمد ثابت بیشتر مناسب سرمایه‌گذارانی است که تمایل به کسب بازدهی بدون ریسک دارند. در ادامه با سرمایه گذاری بدون ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دلایل جذابیت هر یک از آن‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.

به‌صورت‌کلی می‌توان گفت صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که با هدف مدیریت دارایی، سرمایه‌های خرد را جمع‌آوری و با آن در انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها برای اینکه بتوانند بازدهی مطلوبی برای سرمایه‌گذاران کسب کنند، از تحلیل‌گران خبره و حرفه‌ای بازار بهره می‌گیرند

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟
به‌صورت‌کلی می‌توان گفت صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که با هدف مدیریت دارایی، سرمایه‌های خرد را جمع‌آوری و با آن در انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها برای اینکه بتوانند بازدهی مطلوبی برای سرمایه‌گذاران کسب کنند، از تحلیل‌گران خبره و حرفه‌ای بازار بهره می‌گیرند. به‌همین دلیل است که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به‌جای سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس، از صندوق‌ها استفاده کنند.

در ضمن توجه داشته باشید که همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس هستند و تمام فعالیت‌های آن‌ها توسط این سازمان رصد و به اطلاع سرمایه‌گذاران می‌رسد؛ بنابراین ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به مراتب کم‌تر از سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس است.

شاید بتوان گفت تفاوت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سبدگردانی در بورس به نحوه مدیریت دارایی ارتباط دارد. در سبدگردانی اختصاصی، مدیریت دارایی فرد به صورت کاملا اختصاصی و متناسب با درجه ریسک‌پذیری و سرمایه اولیه آن صورت می‌گیرد

تفاوت صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سبدگردانی اختصاصی
شاید بتوان گفت تفاوت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سبدگردانی در بورس به نحوه مدیریت دارایی سرمایه گذاری بدون ریسک ارتباط دارد. در سبدگردانی اختصاصی، مدیریت دارایی فرد به صورت کاملا اختصاصی و متناسب با درجه ریسک‌پذیری و سرمایه اولیه آن صورت می‌گیرد. علاوه بر این در صندوق‌های سرمایه‌گذاری امکان فعالیت با حداقل سرمایه حتی یک میلیون تومان نیز وجود دارد، اما سبدگردانی در بورس برای مبالغ کم‌تر از یک میلیارد تومان معمولا انجام نمی‌شود. تفاوت دیگر صندوق‌ها و سبدگردانی در میزان کارمزد آن‌هاست. کارمزد خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها، مبلغ بسیار ناچیزی است و حتی قابل مقایسه با کارمزد معاملات عادی سهام نیست. اما کارمزد سبدگردانی معمولا درصدی از سود کسب شده در طول دوره سبدگردانی است.

نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها
برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید کد بورسی داشته باشید. جهت دریافت کد بورسی و احراز هویت سجام به صورت آنلاین و غیرحضوری، می‌توانید از طریق صفحه دریافت کد بورسی ظرف چند دقیقه تمام فرایند ثبت‌نام و احراز هویت خود را به صورت آنلاین در کارگزاری فارابی انجام دهید.

برای خرید و فروش‌ واحدهای سرمایه‌گذاری نیز بسته به نوع صندوق دو راه وجود دارد. برخی سرمایه گذاری بدون ریسک از صندوق‌ها مانند صندوق اول و دوم اکسیر فارابی را تنها از طریق سایت خود صندوق می‌توانید معامله کنید. به‌عنوان مثال برای خرید واحدهای این صندوق می‌توانید از طریق این لینک اقدام به معامله کنید. اما نوع دیگری از صندوق‌ها وجود دارند که به‌نام صندوق‌های قابل معامله یا ETF شناخته می‌شوند. واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها را می‌توانید از طریق سامانه آنلاین معاملاتی همه کارگزاری‌ها معامله کنید.

صندوق درآمد ثابت را می‌توان به‌عنوان کم‌ریسک‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری نام برد. بیشتر دارایی این صندوق در اوراق درآمد ثابت بورسی و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود

همان‌طور که بیان شد، صندوق‌ها انواع مختلفی دارند. صندوق درآمد ثابت را می‌توان به‌عنوان کم‌ریسک‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری نام برد. بیشتر دارایی این صندوق در اوراق درآمد ثابت بورسی و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین می‌توان گفت صندوق درآمد ثابت، مانند سپرده‌های بانکی قابلیت پرداخت سود دوره‌ای، البته به صورت روزشمار را دارد. با توجه به این‌که اکثر صندوق‌های درآمد ثابت مانند صندوق دوم اکسیر فارابی، توانایی پرداخت سود روزشمار در محدوده 20 تا 25 درصدی را به مشتریان خود دارند، بنابراین می‌توان از این صندوق‌ها به‌عنوان جایگزین مطمئن سود بانکی نام می‌برند.

صندوق‌های سهامی نیز دسته دیگری از صندوق‌ها هستند که بیشتر دارایی آن‌ها در سهام و سایر اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌شود. از آن‌جایی‌که سهام با نوسان قیمت همراه است، بنابراین صندوق‌های سهامی قابلیت پرداخت سود دوره‌ای ندارند. سود این صندوق‌ها از مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش واحدها حاصل می‌شود، بنابراین ممکن است بازدهی این صندوق‌ها حتی منفی نیز شود. اما از آنجایی‌که این صندوق‌ها برای مدیریت دارایی از افراد حرفه‌ای و تحلیل‌گران خبره بازار بهره می‌گیرند، بازدهی آن‌ها معمولا بالاتر از بازدهی شاخص بورس است.

صندوق‌های مختلط دسته خاصی از صندوق‌ها هستند که سرمایه گذاری بدون ریسک بخشی از دارایی آن‌ها در سهام و بخشی در اوراق درآمد ثابت بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوق ها از لحاظ بازدهی و ریسک بین دو صندوق درآمد ثابت و صندوق سهامی قرار می‌گیرند.

صندوق شاخصی نوعی دیگری از صندوق‌هاست که بازدهی آن با بازدهی یکی از شاخص‌ها مثلا شاخص کل بورس یا شاخص هم‌وزن هم‌خوانی دارد. این صندوق مناسب افرادی است که به دنبال کسب بازدهی تقریبا برابر با بازدهی یک شاخص خاص هستند.

صندوق طلا نیز دسته دیگری از صندوق‌هاست که عمده دارایی آن در بازار طلا و گواهی‌های سپرده طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. این صندوق نیز برخلاف صندوق درآمد ثابت، سود دوره‌ای ندارد و بازدهی آن به نوسان بازار طلا بستگی دارد. بنابراین با رشد طلا این صندوق رشد و با افت قیمت طلا ارزش واحدهای این صندوق با افت مواجه می‌شود.

آشنایی با مدیریت ریسک در سرمایه گذاری و انواع آن

مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

برای آشنایی بهتر با مفهوم مدیریت ریسک در سرمایه گذاری؛ فرض کنید می‌خواهیم سرمایه‌گذاری ساده‌ای انجام بدهیم. قصدمان این است که یک ماشین بخریم و با این ماشین در اسنپ کار کنیم. دقت کنید که همین سرمایه‌گذاری ساده هم ریسک‌های خاص خودش را دارد: ممکن است تصادف کنیم و ماشین‌مان آسیب جدی ببیند، ممکن است شرکت اسنپ تعطیل شود، ممکن است ماشین‌مان را بدزدند، ممکن است قیمت بنزین دو برابر شود و ریسک‌های دیگری از این قبیل. نکته اینجاست سرمایه گذاری بدون ریسک که با وجود همهٔ این ریسک‌ها، از بازدهی مورد انتظارمان که همان درآمد ناشی از کار در اسنپ است، چشم‌پوشی نمی‌کنیم و همچنان این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهیم. نکتهٔ دیگر این است که با استفاده از ابزارهایی مانند بیمه ریسک‌های این سرمایه‌گذاری را به حداقل می‌رسانیم.

حال اگر ریسک این سرمایه‌گذاری از حدی فراتر برود، احتمالاً سرمایه گذاری بدون ریسک تصمیم می‌گیریم که سراغ این کار نرویم. همچنین اگر فرصت سرمایه‌گذاری دیگری پیش بیاید که ریسک آن در همین حد است و انتظار بازدهی بهتری از آن داریم، ممکن است تصمیم بگیریم که به جای کار در اسنپ، سراغ آن کار برویم.

مفهوم ریسک در بازارهای مالی هم تقریباً همین است و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای سعی می‌کنند سراغ سرمایه‌گذاری‌هایی بروند که ریسک‌شان معقول باشد و با استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، این ریسک را هم کنترل می‌کنند.

مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری یعنی چه؟

در بازار سهام، ارتباط مستقیمی بین ریسک و بازده وجود دارد. به‌طور کلی، ریسک بیشتر به معنی انتظار بازدهی بیشتر است. از این لحاظ می‌توان سرمایه‌گذاری را با شرط‌بندی مقایسه کرد: گزینه‌ای که احتمال وقوعش پایین‌تر است، در صورتی که محقق شود جایزه بزرگ‌تری خواهد داشت.

در زبان سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک به فرایندی گفته می‌شود که طی آن ابتدا ریسک‌های مختلف شناسایی و ارزیابی می‌شوند و سپس برای به‌حداقل‌رساندن این ریسک‌ها، استراتژی‌هایی مشخصی در پیش گرفته می‌شود. پس می‌شود گفت مدیریت ریسک ۲ مرحله کلی سرمایه گذاری بدون ریسک دارد:

  1. شناسایی و ارزیابی ریسک‌های موجود
  2. طراحی استراتژی‌های مناسب برای مدیریت و به‌حداقل رساندن ریسک‌ها

صرف ریسک در سرمایه‌گذاری چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم، هر نوع سرمایه‌گذاری با مقدار مشخصی ریسک همراه است و کسی که این ریسک را می‌پذیرد انتظار دارد که پذیرش این ریسک همراه با مقدار مشخصی بازدهی یا سود باشد.

به عنوان مثالی ساده، نرخ سود بانکی در ایران را در نظر بگیرید که چیزی در حدود ۱۸ تا ۲۰درصد است. این سود بدون ریسک است، زیرا پرداخت آن را بانک تضمین کرده است. حال اگر بخواهیم سرمایه‌مان را به جای بانک در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنیم، انتظار داریم که سودمان دست‌کم بیشتر از ۲۰درصد باشد، زیرا ریسک سرمایه گذاری بدون ریسک بازار سهام بیشتر از ریسک سپرده‌گذاری در بانک است.

به این سود که سرمایه‌گذار بابت تحمل ریسک انتظار دارد به آن دست پیدا کند، «صرف ریسک» یا «risk premium» می‌گویند. به بیان خیلی ساده، به اختلاف بازده دارایی با بازده سرمایه‌گذاری بدون ریسک، صرف ریسک می‌گویند. مثلاً اگر نرخ سود بدون ریسک ۲۰درصد باشد و ما با پول‌مان در بازار سرمایه سهام خریده باشیم و انتظار سود ۴۰درصدی از این سهام را داشته باشیم، صرف ریسک‌مان ۲۰درصد خواهد بود.

نکته: ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آن‌ها را به حداکثر برسانند.

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

به‌طور کلی، در بازارهای مالی ۲ نوع ریسک وجود دارد: ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک.

ریسک سیستماتیک

همان‌طور که از نامش پیداست، این نوع ریسک کل «سیستم» را تهدید می‌کند که در اینجا سیستم همان نظام اقتصادی است. به زبان خودمانی، ریسک سیستماتیک ریسکی است که کل نظام اقتصادی کشور با آن طرف است و در نتیجه بازار سهام و به‌تبع آن تک‌تک سهام قابل معامله در بازار را تحت تأثیر می‌گذارد.

تورم، تغییرات نرخ بهره، رکود اقتصادی، جنگ و هر رویداد دیگری که اقتصاد کلان را تحت تأثیر بگذارد ریسک سیستماتیک به حساب می‌آید. در بازار سرمایه، این ریسک را نمی‌شود حذف کرد و به آن «ریسک بازار» هم می‌گویند. اما «دارایی‌های امن» مانند طلا گزینه مناسبی برای مدیریت این نوع ریسک به شمار می‌آیند.

نکته: در دوره‌هایی که اقتصاد جهان دچار بحران یا رکود می‌شود، سرمایه‌گذاران به سمت طلا هجوم می‌برند و قیمت جهانی طلا افزایش پیدا می‌کند.

ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود نخواهد داشت. معامله‌گران حرفه‌ای به کمک ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان را به حداقل و بازدهی آن‌ها را به حداکثر برسانند

ریسک غیرسیستماتیک

ریسکی است که به یک شرکت یا صنعت منحصر است و کل بازار یا اقتصاد را تهدید نمی‌کند. برای مثال، ممکن است سهام یک شرکت پتروشیمی را بخرید که خوراک و منبع انرژی آن گاز طبیعی است. دست بر قضا در زمستان، هوا بسیار سرد می‌شود و مصرف گاز در کشور بالا می‌رود و به‌ناچار گاز پتروشیمی شما هم قطع می‌شود. دقت کنید که این مشکل مربوط به شرکت‌هایی است که گاز مصرف می‌کنند و شرکت‌های دیگر چنین مشکلی ندارند. این نوع ریسک را ریسک غیرسیستماتیک می‌گوییم.

تغییر تعرفه واردات خودرو، تغییر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییر نرخ سوخت شرکت‌های سیمانی، تغییر نرخ بهره مالکانه معادن و تغییرات نرخ ارز نمونه‌هایی از ریسک غیرسیستماتیکند.

نکته: ریسک غیرسیستماتیک را می‌شود با متنوع‌سازی سبد سهام کاهش داد. سبدی که از سهام چند شرکت از چند صنعت مختلف تشکیل شده باشد، ریسک غیرسیستماتیک بسیار کمی دارد.

روش‌های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

به‌طور کلی می‌شود از ۳ استراتژی برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری استفاده کرد: معامله در جهت روند بازار، متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری و استفاده از حد ضرر.

معامله در جهت روند بازار

این استراتژی را بیشتر تحلیلگران تکنیکال به کار می‌گیرند، ولی استراتژی مناسب و عاقلانه‌ای است. منظور از معامله در جهت روند بازار در بورس ایران هم این است که زمانی برای خرید سهم اقدام کنیم که بورس روند صعودی دارد. در دوره‌های صعودی، اکثر سهام قابل‌معامله در بورس، به دلایل بنیادی و غیربنیادی، روند صعودی دارند و احتمال زیان در این دوره‌ها کمتر است.

متنوع‌سازی سبد

برای تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع که ریسک غیرسیستماتیک پایینی داشته باشد، معمولاً باید سراغ سهام چند شرکت از چند صنعت مختلف برویم و بخشی از سبد را هم به صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های کالایی با پشتوانه طلا اختصاص بدهیم.

در این حالت، ممکن است قیمت چند سهم سبدمان کاهش پیدا کند، ولی افزایش قیمت سهم‌های دیگرمان این زیان را جبران خواهد کرد. صندوق‌های درآمد ثابت هم بخش بدون ریسک سبدمان را تشکیل می‌دهد و می‌توان روی درآمد ماهانه آن حساب کرد.

استفاده از حد ضرر

یکی دیگر از ابزارهای مدیریت سرمایه تعیین حد ضرر است. در این استراتژی، معامله‌گر قیمت مشخصی را به عنوان حد ضرر تعیین می‌کند و اگر قیمت سهامی که خریده زیر حد ضرر برود، سهم را می‌فروشد.

مثلاً فرض کنید سهمی را به قیمت ۱۰۰۰ تومان خریده‌ایم و حد ضرر آن را ۸۵۰ تومان در نظر گرفته‌ایم. اگر قیمت سهم زیر ۸۵۰ تومان برود، حد ضررمان فعال شده است و باید سهم را بفروشیم و از آن خارج شویم. حد ضرر نوعی سپر ایمنی در برابر نوسان‌های بازار سرمایه است و باعث می‌شود ضرر معامله‌گر در یک معامله از حد خاصی فراتر نرود.

مفهوم تعادل در ریسک چیست؟

درست است که بازدهی مناسب با ریسک در سرمایه گذاری همراه است، اما اگر سراغ ریسک‌های عجیب‌وغریب برویم نباید حتماً انتظار بازدهی‌های عجیب‌وغریب داشته باشیم. مثال ساده‌اش بلیت بخت‌آزمایی و قمار است. وقتی پول زیادی را روی گزینه‌ای شرط‌بندی می‌کنیم که احتمال وقوعش زیر یک درصد است، باید ۹۹درصد احتمال بدهیم که پول‌مان را از دست خواهیم داد! در چنین حالتی دیگر صحبت از سرمایه‌گذاری معنایی ندارد و باید از قمار و بخت‌آزمایی صحبت کرد!

تعادل در ریسک به این معناست که باید تلاش کنیم با حداقلی از ریسک، بازدهی معقولی کسب کنیم. مثلا اگر سود بدون ریسک ۲۰درصد است، باید به دنبال گزینه‌های کم‌ریسکی باشیم که انتظار می‌رود سودشان بیشتر از ۲۰درصد باشد.

برای مثال سهمی که نسبت P/E آن عدد چهار است و قرار است مجمع سالانه آن شش ماه دیگر برگزار شود و دو ماه بعد از مجمع سود تقسیمی به حساب سهامداران واریز شود، می‌تواند طی هشت ماه بازدهی ۲۵درصدی ایجاد کند. چنین سهمی را می‌توانیم گزینه‌ای کم‌ریسک با بازدهی مناسب در نظر بگیریم.

سهمی هم که زیان انباشته زیادی دارد و انتظار نمی‌رود به‌زودی روند سودسازی آن تغییر کند و فقط با خبر افزایش سرمایه و شایعه افزایش نرخ محصول قیمتش بالا و پایین می‌رود، ریسک بسیار بالایی دارد و خرید آن حکم قمار را خواهد داشت.

جمع‌بندی

ریسک مؤلفه اصلی بازار سرمایه است و بدون ریسک بازدهی هم وجود ندارد. اما این نکته به آن معنا نیست که برای رسیدن به سود بیشتر باید حتماً ریسک بیشتری متحمل شویم! برای موفقیت در بازار سرمایه باید تلاش کنیم ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌هایمان را بشناسیم و با ابزارهای مناسب سعی کنیم این ریسک را به حداقل برسانیم. انتخاب سهامی که وضعیت بنیادی مناسبی دارند، متنوع‌سازی سبد و تعیین حد ضرر از متداول‌ترین استراتژی‌ها برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری است.

چگونه بدون ریسک سرمایه گذاری کنیم؟

اصل ثابتي در فرهنگ سرمايه گذاري وجود دارد مبني بر اينكه سرمايه از ريسك و خطر گريزان است و به سوي بازده و سود تمايل دارد . به همين خاطراست كه سرمايه گذاران ريسك گريز از ورود سرمايه خود به جايي كه خطر و ريسك وجود دارد يا افق نامشخصي در برابر سود و اصل سرمايه شان هست، امتناع مي كنند.

اما آيا مي توان جايي را پيدا كرد كه سـرمايه گـذاري در آن ريسك نداشته باشد؟ ريسك و خطر از دسـت دادن اصـل و فـرع سـرمايه در همـه جـا هست، بعضي سرمايه گذاري ها پرخطرند و برخي كم خطر. سرمايه گذار با توجه به ميزان خطر و ريسك سرمايه گذاري، انتظار سود و بازده متناسب را دارا ميباشد. معمـولا سـرمايه گـذاران بـه وسيله تجزيه و تحليل هاي مالي خود به دنبال بازده متناسب با توجه ريسك مربوط مي باشـند

در يك بازار متعارف كه در آن عوامل بازار واجد اطلاعات مي باشند، بازده بـالا همـواره ريـسك بالاتري را نيز به دنبال خواهد داشت. اين موضوع موجب مي شود كـه همـواره تـصميمگيـري جهت سرمايه گذاري بر اساس روابط ميان ريسك و بـازده صـورت گيـرد و يـك سـرمايه گـذار همواره دو فاكتور ريسك و بازده را در تجزيه و تحليل و مديريت سبد سرمايه گذاري هاي خـود مدنظر قرار دهد.

با وجود این که می‌دانیم هر چه ریسک بالاتر باشد بازدهی نیز بالاتر است اما عده بسیاری ریسک کم و خیال آسوده را ترجیح می‌دهند و دلیل آن را ترس از دست رفتن سرمایه می‌دانند.

با نگاهی به آمار بالای سرمایه ‌گذاری در بازار مسکن می‌توان میزان ریسک‌ گریزی را در ایرانیان مشاهده کرد؛ زیرا بازار مسکن از کم ریسک ‌ترین بازارها به حساب می‌آید و مردم با سرمایه‌ گذاری در آن، هم تقاضای مصرفی و هم تقاضای سرمایه‌گذاری خود را برآورده می‌کنند.

اما گفتنی است که روش‌های سرمایه ‌گذاری بدون ریسک نیز وجود دارند. مانند سپرده‌گذاری در بانک؛ اما بهتر است بدانیم که این روش‌ها بیشتر پس‌انداز محسوب می‌شوند تا سرمایه‌گذاری. علاوه بر این با گذاشتن پول در بانک و دریافت سود ناچیز، ارزش پول با گذشت زمان و بر اثر تورم از بین می‌رود.

حتی افراد ریسک ‌پذیر هم به دنبال سرمایه‌گذاری سودمند با حداقل ریسک هستند. به همین منظور در بازارهای مالی خصوصا بازار بورس، روش‌هایی برای تمامی افراد وجود دارد تا بتوانند از سود این بازار نسبت به روش‌های مرسوم دیگر بهره ببرند و به عبارتی سود راحت ‌تر و بیشتر به دست آورند.

در ادامه برخی از روش‌های متداول سرمایه‌گذاری‌های با بازدهی ثابت ماهانه و همچنین کمترین ریسک را معرفی می‌کنیم.

1-صندوق‌های سرمایه ‌گذاری

یکی ازروش های سرمایه گذاری کم ریسک ، سرمایه گذاری درصندوق های سرمایه گذاری است. صندوق ها به چند دسته تقسیم می‌شوند ابتدا بیایید با صندوق‌ها آشنا شویم.

چگونه بدون ریسک سرمایه گذاری کنیم؟

صندوق سرمایه ‌گذاری با درآمد ثابت

بیشترین حجم دارایی این صندوق‌های با درآمد ثابت گاها از70 تا حتی 90 درصد در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار سرمایه‌ گذاری می‌شود. ضمن اینکه بخش اندکی از دارایی صندوق نیز در بازار بورس سرمایه گذاری می‌شود.این مدل سرمایه گذاری مناسب اشخاصی است که قدرت ریسک پذیری پایینی دارند و با سرمایه گذاری در این صندوق علاوه بر ریسک کم از یک حداقل سود تضمین شده هم برخوردارمی شوند.

سود غالبا تضمین‌ شده این صندوق‌ها در مقاطع عمدتاً یک‌ ماهه و بعضاً در مقاطع سه‌ ماهه پرداخت می‌شود. مشتریانی که به هر دلیل در کوتاه‌ ترین زمان ممکن (حداقل یک ماه) نیاز به دریافت سرمایه خود باشند، با توجه به امکان و اجبار بازخرید سهام توسط صندوق، در هر لحظه قادرند سهام خود را به فروش برسانند یا به‌ راحتی می‌توانند با ابطال واحدهای خود، سرمایه ‌شان را به ‌صورت نقدی دریافت کنند.

صندوق سرمایه گذاری در سهام

بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع از صندوق‌ها حداقل 70 درصد از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و 30 درصد باقی مانده را به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند.

سرمایه گذاری در سهام بورسی سبب می شود که ریسک این صندوق‌ها نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر باشد. در واقع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری در اوراق بورسی است با این تفاوت که به دلیل اینکه صندوق بر روی اوراق با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری کرده است، به نوعی ریسک سرمایه گذاری تعدیل می شود.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

این نوع صندوق ها از لحاظ پرتفوی / سبد سرمایه‌گذاری حداکثر 60 درصد از دارایی خود را در سهام و حداقل 40 درصد از آن را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

این صندوق‌های سرمایه گذاری به دلیل نوع پرتفوی و سرمایه‌گذاری‌شان از منظر ریسک بین دو نوع صندوق فوق الذکر قرار می‌گیرند. این صندوق‌ها به دلیل اینکه بیش از نیمی از دارایی‌هایشان روی سهام سرمایه‌گذاری شده است، سود تضمین شده ندارند اما معمولا ضامن نقد شوندگی دارند.

صندوق‌های سرمایه ‌گذاری طلا

با اینکه بازار طلا و سکه همیشه از ثبات خوبی برخوردار بوده ولی همیشه عواملی هستند که باعث بر هم ریختن فضای بازار می‌شوند. از سوی دیگر، نقدشوندگی طلا و سکه از مزایای بسیار مهم این ابزار به شمار می‌رود، طوری که همین نکته به تنهایی توانسته جایگاه طلا و سکه را در بین بازارهای سرمایه‌گذاری بالا ببرد.

در همین راستا صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا از بازارهای سرمایه‌گذاری جدید در ایران است که مردم می‌توانند بدون خرید طلا در آن سرمایه ‌گذاری کنند. صندوق‌های با درآمد ثابت، کم‌‌ ریسک‌ ترین نوع صندوق به حساب می‌آیند زیرا مانند بانک، یک سود ثابت و تضمین شده ارائه می ‌دهند.

صندوق‌های مختلط وسهام ریسک بیشتری دارند. بنابراین اگر به دنبال حداقل ریسک هستید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت را انتخاب کنید.

نحوه پرداخت سود صندوق های سرمایه‌ گذاری با درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به ۲ روش بین سرمایه‌ گذاران سود تقسیم می‌کنند.
برخی از صندوق ها سود ایجاد شده را ماهانه بین سهامداران تقسیم کرده و در پایان هر ماه یا ابتدای ماه بعد، سود تخصیص‌ یافته را به حساب بانکی سرمایه گذاران واریز می‌کنند.

نوع دوم صندوق‌های سرمایه‌ گذاری با درآمد ثابت ، سود ایجاد شده خود را در قیمت هر واحد نشان می‌دهند و روزانه قیمت هر واحد صندوق افزایش می‌یابد. در این نوع صندوق های سرمایه گذاری پرداخت سود ماهانه وجود ندارد.

روش خرید صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

به ‌طورکلی صندوق ها ازنظر نحوه خرید و فروش به ۲ دسته تقسیم می‌شوند.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال

در نوع اول یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله، با داشتن کد بورسی و از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها، می‌توان نسبت به خرید واحدهای صندوق (مانند خرید سهام) اقدام نمود.

همچنین به‌منظور خرید واحدهای صندوق های مبتنی بر صدور و ابطال باید به‌ صورت حضوری و از طریق دفاتر صندوق ها با ارائه مدارک هویتی و مبلغ موردنظر برای سرمایه گذاری اقدام کنید.

چه تضمینی برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت وجود دارد؟

صندوق های سرمایه گذاری به‌ صورت مستقیم تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادارهستند. تمامی وجوه واریزی و سرمایه‌گذاری شده طبق محدودیت‌های ایجادشده توسط سازمان بورس، در بازارهای مالی تحت نظارت این سازمان سرمایه‌گذاری می‌شود.

چگونه بدون ریسک سرمایه گذاری کنیم؟

همچنین یکی دیگر از نکاتی که می‌توان به آن اتکا کرد، میزان شفافیت صندوق های سرمایه‌گذاری است. تمامی صندوق‌ها ملزم هستند که تمامی اطلاعات بااهمیت مثل میزان دارایی‌های خود را در سایت صندوق به اطلاع عامه مردم برسانند.
از طرفی با توجه به وجود بازار گردان در صندوق های سرمایه گذاری، ریسک نقد شوندگی آن‌ها نیز بسیار پایین است.

چگونه بدون ریسک سرمایه گذاری کنیم؟

2-اسناد خزانه اسلامی اخزا

اسناد خزانه اسلامی (اخزا) اوراق بدهی هستند که دولت به ازای بدهی خود به پیمانکاران منتشر می‌کند. این اوراق دارای سررسید بوده و دولت متعهد می‌شود در تاریخ سررسید مبلغ اسمی آن را به دارنده اوراق بپردازد.
مبلغ اسمی هر ورق اسناد خزانه در زمان سررسید معادل ۱۰۰ هزار تومان است.

اسناد خزانه اسلامی (اخزا) سرمایه گذار‌ی بدون ریسک!

در زمان خرید اسناد خزانه اسلامی بزرگ‌ترین دغدغه افراد، پرداخت مبلغ اوراق در زمان سررسید توسط ناشر است.

اما چه تضمینی وجود دارد که دولت در زمان سررسید، مبلغ مذکور را تسویه نماید؟

جالب است بدانید که پرداخت سود و اصل اسناد خزانه دراولویت اول دولت قرار دارد. به این معنی که دولت پیش از صرف هزینه‌های دیگر، ابتدا نسبت به تسویه اسناد خزانه اقدام می‌کند. با این تفاسیر این اوراق با ریسکی پایین و نزدیک به صفر قابل‌استفاده برای سرمایه گذاران خواهد بود.
همچنین با توجه به این‌که اسناد خزانه جزو اوراق بدهی پرطرفدار بازار سرمایه هستند، ریسک نقد شوندگی آن‌ها نیز بسیار پایین است و سرمایه‌گذاران هر زمان که قصد فروش آن‌ها را داشته باشند، تقاضا برای خرید این اوراق وجود خواهد داشت.
ریسک نقد شوندگی، یعنی امکان فروش اوراق در بازار بورس. درصورتی‌که خریدار و تقاضا برای اوراق کم باشد، ریسک نقدشوندگی بالا خواهد بود و بالعکس.

چگونه اسناد خزانه بخریم؟

برای خرید اسناد خزانه (اخزا) باید کد بورسی داشته باشید. پس از دریافت کد بورسی همانند خرید سهام در سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها می‌توان اقدام به خرید اسناد خزانه با نماد اخزا نمود.

لازم به ذکر است که تمامی نمادهای اخزا یک هفته پیش از سررسید متوقف می‌شوند. در تاریخ سررسید نیز مبلغ اسمی اوراق معادل ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر ورق به حساب دارندگان اوراق اسناد خزانه اسلامی واریز می‌گردد.

سخن آخر

در این مقاله به ۲ روش سرمایه گذاری بدون ریسک و کم ریسک اشاره شد. با کاهش نرخ سود بانکی، این‌که بدانیم سرمایه خود را کجا و چگونه سرمایه گذاری کنیم، سؤال بسیاری از مردم است. اسناد خزانه اسلامی (اخزا) و صندوق درآمد ثابت، ۲ روش مرسوم و مطمئن برای جایگزینی سپرده های بانکی به شمار می‌روند. اشخاص با ریسک‌پذیری پایین می‌توانند علاوه بر بهره‌مندی از ریسک پایین‌تر نسبت به سپرده‌های بانکی یا سرمایه گذاری در بازارهایی مثل بازار ارز و طلا، از بازده بهتری نیز نسبت به سپرده‌های بانکی بهره‌مند شوند.

logo-vid

تماشاخانه

سرمایه گذاری در بانک کم ریسک و بدون دردسر

آدم‌ها از یک جایی کمتر مصرف کردند تا بتوانند با سرمایه‌شان فرصت‌های جدیدی را برای خودشان رقم بزنند.

بلکه در نهایت روزی کمتر کار کنند و بیشتر درآمد داشته باشند.

سرمایه گذاری در بانک هم یکی از راه‌های رشد اقتصادی است. البته یادتان باشد بهتر است ابتدا با مدیریت دارایی شخصی آشنا شوید و بعد به فکر سرمایه‌گذاری باشید.

بانک‌ها به وجود آمدند که این کار را ساده‌تر کنند.

یعنی بررسی کنند که کجا باید سرمایه گذاری کرد و کجا نباید، تا ریسک سرمایه‌گذاری را کم کنند.

در حقیقت فلسفه درست شدن بانک‌ها این بود که آدم‌ها فرصت نمی‌کردند به صورت شخصی پس‌اندازشان را در تولید و توسعه سرمایه‌گذاری کنند و این را باید به افراد حرفه‌ای می‌سپردند.

اگر مشتاق هستید بیشتر در مورد مدیریت مالی بدانید توصیه میکنیم مطلب بلاگ فانوس در رابطه با فانوس و حسابداری شخصی را بخوانید.

بانک‌ها در ازای سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام می‌دهند سودی می‌برند و به نفعشان است که این سود را با مردم تقسیم کنند.

پس برای اینکه باز هم پول بیشتری از مردم دریافت کنند بخشی از این سود را به فرد سرمایه‌گذار بر می‌گردانند.

در ایران سود بانک‌ها از سمت دولت تعیین می‌شود. (که البته جلوی بازار آزاد و تعادل ریسک و سرمایه را می‌گیرد و به ضرر بازار آزاد است)

همین طور معمولاً سودها سالانه اما روزشمار هستند تا دارنده حساب را تشویق کنند از پولش کمتر خرج کند تا پول زمان بیشتری در اختیار بانک باشد.

سرمایه گذاری در بانک چه شکل‌هایی دارد؟

درحال حاضر به چند روش می‌شود در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کرد:

  • سرمایه‌گذاری بلند مدت
  • سرمایه‌گذاری کوتاه مدت
  • صندوق‌های سرمایه‌گذاری
  • طرح‌های ویژه

از سپرده‌های کوتاه مدت هر زمان لازم داشتید؛ برداشت می‌کنید.

این مدل سرمایه‌گذاری برای بانک پر ریسک است چون برنامه‌ریزی درستی روی پول شما ندارند.

برای همین هم سود کمتری به شما می‌دهد.

اما در سپرده‌های بلند مدت، چون شما یکسال پول‌تان را در اختیار بانک می‌گذارید.

بانک هم می‌تواند با خیال راحت آن را در پروژه‌های یکساله استفاده کند.

برای همین سود بیشتری به شما می‌دهد.

حساب‌هایی که سررسید آنها بیشتر از یکسال است، حساب بلند مدت هستند.

سود سپرده‌های بلند مدت درون بانکی حداکثر ۱۵ درصد و سپرده‌های کوتاه مدت ۱۰ درصد است.

پس شما بدون اینکه درگیر ریسک خاصی شوید با پشتوانه بانک سودتان را دریافت می‌کنید.

حتی اگر پروژه‌ای که بانک شروع کرده سودی به دست نیاورد. (البته بانک هم حواسش است و هرجایی سرمایه نمی‌برد)

علت پایین بودن سود هم همین است اول اینکه بانک در پروژه‌هایی با بازگشت سرمایه مطمئن سرمایه‌گذاری می‌کند .

ثانیاً حتی مثلاً اگر در پروژه‌ای ۴۰ درصد هم سود کند به شما ۱۰ درصد می‌دهد به این شکل ضررهای قبل و بعدش را پوشش می‌دهد.

چطور سود بانکی را محاسبه کنیم؟

فرمول محاسبه سود حساب بانکی بسیار ساده است:

تعداد روزهای ماه ضربدر نرخ سود ضربدر مبلغی که می‌خواین سرمایه‌گذاری کنید، همه تقسیم بر ۳۶۵۰۰

مثلا: سود ماه خرداد برای حسابی با نرخ بهره ۱۲ درصد و مبلغ سرمایه‌گذاری 9 میلیون تومان می‌شود: ۳۱ ضربدر ۱۲ ضربدر ۹ میلیون تقسیم بر ۳۶۵۰۰

چطور بیشتر از ۱۵ درصد سود بگیریم؟

اما در ایران راه‌های دیگری هم برای سرمایه‌گذاری‌های بالاتر از ۱۵ درصد وجود دارد.

یکی از این راه‌ها صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که خودش به دو نوع با درآمد ثابت و متغیر تقسیم می‌شود.

صندوق‌های با درآمد ثابت پول شما را به صورت مطمئنی در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند.

با وجود اینکه بورس پر ریسک است و احتمال ضرر بالاست اما بانک این ریسک را برای جذب سرمایه بیشتر می‌پذیرد.

ریسک این کار را در برابر سود بالایی که ممکن است به دست بیاورد می‌پذیرد.

از طرف دیگر صندوق‌های با درآمد متغیر هم وجود دارند که شما را در سود و زیان کار سهیم می‌کنند.

یعنی اگر صندوق سود برد (حتی ۳۰ درصد) به شما هم همان مقدار سود می‌دهد و اگر ضرر کرد هم شما را در ضرر شریک می‌کند.

مثل این می‌ماند که پول‌تان را به دست افراد خبره‌ای بدهید که برایتان در بورس و جاهای دیگری سرمایه‌گذاری کنند.

طبعا شما هم به نسبت اینکه خودتان مستقیما در بورس سرمایه‌گذاری کنید سود کمتری می‌برید چون باید کارمزد صندوق را به خاطر وقتی که صرف کرده بپردازید.

پیشنهاد فانوس: خواندن مطلب امنیت عابربانک‌ها

گاهی اوقات بانک‌ها هم به خاطر محدودیت‌هایی که از سمت دولت در سود برایشان تعیین شده صندوق سرمایه‌گذاری راه می‌اندازند.

بیشترین سود خارج شبکه بانکی را در حال حاضر صندوق‌های سرمایه گذاری بانک‌های آینده، دی و گردشگری با سود تضمین شده ۲۰ درصد و بانک اقتصاد نوین ۱۹ و در بانکهای شهر و پاسارگاد ۱۸ درصد است.

بانک‌ها و حساب‌های ویژه‌شان

مثلا حساب سرمایه‌گذاری آینده ساز یک حساب یک ساله منعطف است که علاوه بر مزایای حساب های بلندمدت، برخی امکانات حساب‌های کوتاه‌ مدت عادی از جمله امکان واریز و برداشت را هم فراهم می‌کند.

به جز روش‌هایی که گفته شد روش‌های دیگری هم برای سرمایه گذاری در ایران هستند.

برخی مانند خرید خانه و زمین غیر مولد هستند و کمکی به رشد اقتصادی نمی‌کنند.

تعدادی هم مانند سرمایه گذاری در بورس و یا سرمایه گذاری روی کسب و کارهای جدید احتیاج به مهارت‌های بیشتر و هوش سرمایه گذاری دارند.

اپلیکیشن فانوس به شما کمک می‌کند تا با مدیریت دارایی و هزینه‌ها گزینه‌های سرمایه گذاری بیشتر و متنوع‌تری را پیش روی خود داشته باشید.

سرمایه‌گذاری بدون ریسک در بانک مسکن

تمام شعب بانک مسکن به این سامانه متصل هستند اما ارائه خدمات بازار سرمایه به تدریج و با گذراندن دوره‌های آموزشی لازم برای پرسنل در شعب مجاز خواهد شد.

چک تسهیلات

مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک مسکن با اشاره به اینکه تسهیل‌گری ارائه خدمات بازار پول و بازار سرمایه از پنجره واحد، امکانی است که با راه‌اندازی سامانه خدمات متمرکز بازار سرمایه (راهکار جامع بانکی) در بانک مسکن فراهم شده است، گفت: تمام شعب بانک مسکن به این سامانه متصل هستند اما ارائه خدمات بازار سرمایه به تدریج و با گذراندن دوره‌های آموزشی لازم برای پرسنل در شعب مجاز خواهد شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار پول، محمدمهدی بحرالعلوم با بیان اینکه بانک مسکن برای تمام طیف‌های مشتریان خود اعم از خرد، میان و کلان، بسته‌های سرمایه‌گذاری، ابزار و محصول پیش‌ بینی کرده است، گفت: این محصولات شامل سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده و ابزارهای شبکه پول است که برحسب درجه ریسک‌ پذیری و ریسک‌گریزی مشتریان و میزان سرمایه آن ها، این محصولات به متقاضیان حضور در بازار سرمایه عرضه می‌شود.
وی با بیان این که مشتریان بانک مسکن با سرمایه خرد و عدم ریسک‌پذیری، می‌توانند در صندوق سرمایه‌گذاری ره‌آورد آباد مسکن سرمایه‌گذاری کنند، خاطر نشان کرد: همچنین کسانی که پول کافی برای خرید مسکن به قصد سرمایه‌گذاری را ندارند، می‌توانند با خرید حتی یک سهم از هزاران سهم هر صندوق زمین و ساختمان، در پروژه‌های مسکونی در دست احداث سرمایه‌گذاری و از سود بخش مسکن با سرمایه کمتری بهره‌مند شوند. در عین حال کسانی که ریسک‌پذیرتر هستند می‌توانند وارد بازار سهام شوند و شرکت کارگزاری بانک مسکن واحدهای سرمایه‌گذاری موجود در صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری را به این گروه پیشنهاد می‌کند.
مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک مسکن تاکید کرد: در صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری، سبدی از سهام به شکل ترکیبی طراح شده و در نتیجه ریسک سرمایه‌گذاری توزیع شده است. از طرفی مدیریت این صندوق‌ها در اختیار نهادهای حرفه‌ای فعال در بازار سرمایه است و در نتیجه مشتریان بانک مسکن می‌توانند با درجه اطمینان بالاتری از این ظرفیت برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
وی با بیان اینکه پیش از بانک مسکن، دو بانک دیگر (ملت و انصار) نیز خدمات ورود به بازار سرمایه را به مشتریان خود عرضه کرده‌اند، در عین حال گفت: این بانک‌ها بیشتر با هدف پذیرش اوراق بدهی و گواهی سپرده خود چنین خدماتی را طراحی کردند.
بحرالعلوم با تاکید بر اینکه ارائه این خدمات سود عملیاتی بانک مسکن را ارتقاء می‌دهد، درباره عایدی این فعالیت برای بانک مسکن علاوه بر نقش تسهیل‌گری، توضیح داد: بانک مسکن می‌تواند با جذب مشتریان بازار سرمایه که باید حساب جاری صفر درصد نزد کارگزار داشته باشند، به این طریق هزینه تمام شده تامین پول را کاهش دهد.
به گفته وی، در حال حاضر امکان مبادله اوراق با درآمد ثابت، انواع اوراق مشارکت و صکوک موجود در بازار سرمایه در شعب منتخب بانک مسکن برای مشتریان متقاضی ورود به بازار سرمایه فراهم است و در فاز بعدی خرید و فروش سهام نیز پس از ارائه آموزش به پرسنل میسر خواهد شد. در عین حال برنامه‌ریزی کنونی بانک مسکن بر این اصل استوار است که در وهله اول ابزارهای بدون ریسک بازار سرمایه را در شعب خود عرضه کند تا مشتریانی که ریسک‌پذیر نیستند، به راحتی وارد بازار سرمایه شوند.
بحرالعلوم خاطر نشان کرد: قابلیت معاملات آتی سکه و ورود به بازار طلا نیز اکنون در سامانه «راهکار» برای مشتریان متقاضی ورود به این عرصه نیز فراهم است.
مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک مسکن دیگر عایدی عرضه این خدمت برای بانک مسکن را زمینه‌سازی ارائه خدمات «بانکداری اختصاصی» و «مدیریت ثروت» عنوان و تاکید کرد: طبعا برای مشتریان با سرمایه کلان که خدمات بازار سرمایه را از شعب بانک مسکن دریافت می‌کنند، طیف گسترده‌تری از خدمات از قبیل بانکداری اختصاصی نیز قابل عرضه خواهد بود.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.