انواع راه افزایش سرمایه

افزایش سرمایه از محال سود انباشته :

انواع روش افزایش سرمایه

در این نوشتار با عنوان ” انواع روش افزایش سرمایه ” به طور کامل انواع افزایش سرمایه در شرکتهای بورسی را بررسی می نماییم.

هر چند انواع روش افزایش سرمایه مطابق مفاد ماده ۱۵۸ اصلاحیه قسمتی از قانون تجارت از سه محل به‌شرح زیر متداول و پرکاربرد است:

– افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی‌

– افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته‌ها (به‌جز اندوخته قانونی)‌

– افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها‌

اما با توجه به ابلاغ قانون افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران یا فرابورس ایران از طریق صرف سهام با سلب حق‌تقدم و اجبار این مدل افزایش سرمایه برای دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و همچنین لحاظ کردن معافیت مالیاتی تا ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه برای تمامی شرکت‌ها، در این نوشتار پس از بررسی مختصری درخصوص نحوه افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، مطالبات، سود انباشته، اندوخته و مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، به بررسی ابعاد قانونی، مزایا، فرآیند اجرایی و نحوه قیمت‌گذاری افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم خواهیم پرداخت.

انواع روش افزایش سرمایه:

افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی:

در افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی، شرکت پس از تهیه گزارش توجیهی، گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی، دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، اقدام به اختصاص حق‌تقدم برای سهامداران فعلی می‌کند و چنانچه سهامداران انواع راه افزایش سرمایه از حق‌تقدم خود در مدت پذیره‌نویسی (به‌مدت۶۰ روز که۳۰ روز نیز با درخواست شرکت و موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار قابلیت تمدید خواهد داشت) استفاده نکنند، شرکت اقدام به عرضه عمومی حق‌تقدم‌های استفاده نشده (‌به‌مدت۳۰ روز که‌۳۰‌‌روز نیز با درخواست شرکت و موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار قابلیت تمدید خواهد داشت) خواهد کرد. آنچه به‌عنوان منابع در اختیار شرکت قرار می‌گیرد مبلغ ۱۰۰۰ ریال به ازای هر حق‌تقدم است.

از اهداف عمده افزایش سرمایه از این محل می‌توان به اجرای پروژه، کاهش مطالبات سهامداران از شرکت و انجام فعالیت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به فعالیت شرکت اشاره کرد.

باید توجه داشت که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا مطالبات و آورده نقدی باعث افزایش نسبت P/E شرکت می‌شود، به‌عبارتی نسبت P/E شرکت بعد از افزایش سرمایه از این محل افزایش می‌یابد (با توجه به قیمت تئوریک).

انواع روش افزایش سرمایه :

افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته‌ها (به‌جز اندوخته قانونی)- سهام جایزه:

افزایش سرمایه از محل سود انباشته عملا تغییر در طبقات حقوق صاحبان سهام شرکت است و منابع جدیدی در اختیار شرکت قرار نمی‌گیرد اما از خروج منابع تحت‌عنوان تقسیم سود نقدی در مجامع جلوگیری می‌کند (بازگشت سرمایه‌گذاری)، در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، شرکت پس از تهیه گزارش توجیهی، گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی، دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق‌بهادار و برگزاری مجمع‌عمومی فوق‌العاده، اقدام به ثبت افزایش سرمایه نزد اداره ثبت شرکت‌ها می‌کند.

از اهداف عمده افزایش سرمایه از این محل می‌توان به جبران مخارج سرمایه‌ای انجام‌شده، عدم تقسیم سود در مجمع عمومی سالیانه (بازگشت سرمایه‌گذاری) و اصلاح ساختار مالی شرکت اشاره کرد. افزایش سرمایه از محل سهام جایزه تغییری در نسبت P/E شرکت قبل و بعد از مجمع عمومی فوق‌العاده ایجاد نخواهد کرد.

انواع روش افزایش سرمایه :

افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها- سهام جایزه‌:

در افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، ابتدا شرکت باید نسبت به تجدید ارزیابی دارایی‌ها توسط کارشناسان مربوط در هر حوزه از دارایی‌ها (مطابق با دستورالعمل سازمان بورس و اوراق بهادار و استانداردهای حسابداری) اقدام کند و پس از تهیه گزارش توجیهی، گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی، دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، اقدام به ثبت افزایش سرمایه نزد اداره ثبت شرکت‌ها و انتقال مازاد تجدید ارزیابی به سرمایه کند.

در این مدل افزایش سرمایه مانند سود انباشته منابع جدیدی در اختیار شرکت قرار نمی‌گیرد و شرکت صرفا اصلاح ساختار مالی انجام می‌دهد و قیمت دارایی‌های شرکت در صورت وضعیت مالی به‌روز می‌شود. این نوع افزایش سرمایه را نیز می‌توان بازگشت سرمایه‌گذاری دانست که در بلندمدت مانع خروج وجه نقد از شرکت می‌شود که در صورت قیمت‌گذاری صحیح و استفاده مناسب از اصلاح ساختار مالی به‌عمل آمده، برای شرکت‌ها مفید واقع خواهد شد. نحوه محاسبه قیمت تئوریک سهم و اثر نسبت ‌P/E در این حالت مشابه با نحوه افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته است.

انواع روش افزایش سرمایه :

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم

مطابق با مفاد ماده۱۶۰لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد یا اینکه مبلغـی عـلاوه بر مبلـغ اسـمی سـهم به‌عنوان اضافه ارزش سهم از خریداران دریافت کند. شرکت می‌تواند عواید حاصله از اضافه ارزش سهم فروخته‌شده را به اندوخته منتقل سازد یا نقدا بین صاحبان سهام سابق تقسیم کند یا در ازای آن سـهام جدیـد بـه صـاحبان سـهام سابق بدهد. افزایش سرمایه با سلب حق‌تقدم یعنی افزایش سرمایه شرکت ناشی از سلب حق‌تقدم از سهامداران فعلی و عرضه عمومی سهام جدید در بورس با رعایت تشریفات لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و مقررات مربوطه.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

مهدی محمودی-سعید احمدوند/ کارشناسان بازار سرمایهدر بخش نخست این یادداشت که در صفحه ۹ روز پنج‌شنبه ۲۰ آذرماه به چاپ رسید، مروری شد بر انواع افزایش سرمایه در بازار سهام. در این بخش ضمن تشریح افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم به مزایای این نوع افزایش سرمایه پرداخته می‌شود.

مطابق با مفاد ماده ۱۶۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت شرکت می‌تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد یا اینکه مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به‌عنوان اضافه ارزش سهم از خریداران دریافت کند. شرکت می‌تواند عواید حاصله از اضافه ارزش سهم فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد یا نقدا بین صاحبان سهام سابق تقسیم کند یا در ازای آن سهام جدید به صاحبان سهام سابق بدهد. افزایش سرمایه با سلب حق‌تقدم یعنی افزایش سرمایه شرکت ناشی از سلب حق تقدم از سهامداران فعلی و عرضه عمومی سهام جدید در بورس با رعایت تشریفات لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و مقررات مربوطه.

مزایای افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم

استفاده از وجه نقد حاصل از افزایش سرمایه در پروژه‌ها و اهداف بلندمدت مورد نظر شرکت: ورود منابع جدید (وجه نقد خالص) به شرکت و مشارکت سهامداران جدید، تعهدی را برای مدیریت شرکت ایجاد می‌کند که وجه نقد انواع راه افزایش سرمایه حاصل را در پروژه‌هایی که پایداری برای شرکت به همراه دارد، مصرف کند. صرف کردن منابع در مواردی نظیر پرداخت سود سهام، تسویه تسهیلاتی که مشکلات حادی برای شرکت به‌وجود نیاورده، پرداخت مطالبات سهامدار عمده و… تا حد ممکن نباید از اهداف افزایش سرمایه از این محل باشد. افزایش سهام شناور آزاد شرکت: با توجه به اینکه سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه در اختیار عموم افراد قرار می‌گیرد بنابراین منجر به افزایش سهام شناور آزاد شرکت خواهد شد. قابل توجه اینکه مطابق با قانون مصوب ۲۹/ ۰۵/ ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی، حداقل سهام شناور آزاد جهت استفاده از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، از ۲۰ درصد به ۲۵ درصد افزایش یافت.

کاهش فرآیند زمانی افزایش سرمایه: با توجه به حذف دوره پذیره‌نویسی، فرآیند زمانی افزایش سرمایه کاهش می‌یابد و منابع حاصل از افزایش سرمایه زودتر در اختیار شرکت قرار می‌گیرد.

معافیت مالیاتی: مطابق با قانون مصوب ۲۹/ ۰۵/ ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران و سایر شرکت‌ها که تا پایان مدت اعتبار اجرای قانون برنامه ششم توسعه، نسبت به افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم و عرضه عمومی اقدام کنند، در صورت تسلیم مستندات مربوط به ثبت افزایش سرمایه به مرجع ثبت شرکت‌ها تا حداکثر چهارماه پس از پایان سال مالی و ارائه گواهی ثبت افزایش سرمایه به اداره امور مالیاتی مربوطه حداکثر تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، تا ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه مذکور از سود سال مالی قبل آنها، مشمول مالیات به نرخ صفر می‌شود.

اقدامات اجرایی

برای افزایش سرمایه از این محل، شرکت باید اقدامات زیر را انجام دهد:

– تهیه گزارش توجیهی افزایش سرمایه

– اخذ اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی

– اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار

– برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده و تصویب افزایش سرمایه (تعیین قیمت فروش سهام ایجاد شده ناشی از افزایش سرمایه و تعیین تکلیف صرف ناشی از فروش سهام جدید)

با توجه به اینکه شرکت تامین سرمایه بانک ملت (سهامی عام) اقدام به افزایش سرمایه از این محل کرده است (افشا شده در تاریخ ۰۶/ ۰۷/ ۱۳۹۹ – در سامانه کدال)، جهت روشن شدن موضوع مورد نظر از اطلاعات واقعی این شرکت به‌عنوان مثال استفاده می‌شود:

سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه: ۷.۰۰۰ میلیارد ریال

مبلغ افزایش سرمایه: ۴.۰۰۰ میلیارد ریال

درصد افزایش سرمایه: ۵۷ درصد

قیمت تعیین شده در عرضه عمومی: ۸.۰۰۰ریال

تعداد سهام قابل عرضه به عموم: ۵۰۰ میلیون سهم

افزایش سرمایه ناشی از عرضه عمومی: ۴.۰۰۰ میلیارد ریال

صرف سهام ناشی از واگذاری سهام: ۳.۵۰۰ میلیارد ریال (مبلغ مربوط به سهامداران قبلی)

افزایش سرمایه ناشی از صرف سهام: ۳.۵۰۰ میلیارد ریال

تعداد سهام جایزه متعلق به سهامداران قبلی: ۵۰ درصد سهام فعلی، با توجه به اینکه مبلغ صرف سهام معادل ۳.۵۰۰ میلیارد ریال است و سرمایه فعلی شرکت ۷.۰۰۰ میلیارد ریال، بنابراین درصد افزایش سرمایه از محل صرف سهام معادل ۵۰ درصد است.

میزان کاهش مالکیت سهامداران: ۵/ ۴ درصد، مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال ازکل مبلغ سرمایه شرکت (۱۱.۰۰۰ میلیارد ریال) از طریق عموم افراد تامین خواهد شد، به عبارتی مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال سهم سهامداران جدید از کل مبلغ افزایش سرمایه است که منجر به کاهش مالکیت ۵/ ۴ درصدی مالکیت سهامداران قبلی می‌گردد.

قیمت سهام قبل از بسته شدن نماد جهت برگزاری مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه: ۱۲.۰۳۰ ریال

قیمت تئوریک بعد از افزایش سرمایه: ۸.۰۱۹ ریال

بر اساس اطلاعات ارائه شده فوق، تغییری در ثروت سهامداران قبل و بعد از مجمع ایجاد نشده است.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم

مهدی محمودی – سعید احمدوندکارشناسان بازار سرمایهدر بخش نخست این یادداشت که در صفحه ۹ روز پنج‌شنبه ۲۰ آذرماه به چاپ رسید، مروری شد بر انواع افزایش سرمایه در بازار سهام. بخش دوم یادداشت نیز شنبه ۲۲ آذرماه به چاپ رسید که ضمن تشریح افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم به مزایای افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم پرداخت. این یادداشت در ادامه با ارائه چند نکته به جزئیات افزایش سرمایه از این محل خواهد پرداخت.

نکته اول، تعیین قیمت عرضه عمومی سهام ناشی از افزایش سرمایه:

شرکت تصمیم دارد مبلغ ۴هزار میلیارد ریال افزایش سرمایه دهد و این مبلغ از محل فروش سهام به سهامداران بالقوه تامین خواهد شد. بنابراین در مجمع عمومی فوق‌العاده باید نسبت به تعیین تعداد و قیمت فروش سهام جدید تصمیم‌گیری شود، در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مزبور، رقم ۸هزار ریال بابت قیمت عرضه عمومی سهام مورد تصویب مجمع قرار گرفت. (قیمت تئوریک ۸۰۱۹ ریال بوده و مبلغ ۱۹ ریال تخفیف خرید بر اساس قیمت تئوریک با توجه به اطلاعات در دسترس-قبل از بازگشایی نماد سهام- در نظر گرفته شده است)

قیمت عرضه عمومی مبلغی است که با تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام شرکت یا هیات‌مدیره شرکت (پس از تفویض مجمع) جهت فروش هر سهم به عموم، تعیین می‌شود، قیمت عرضه عمومی نمی‌تواند کمتر از ارزش اسمی هر سهم باشد، در صورتی که بر اساس تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده، صرف سهام ناشی از افزایش سرمایه در حقوق صاحبان سهام اندوخته شود، قیمت عرضه سهام می‌تواند با اجازه مجمع و بر اساس شرایط بازار و رقابت خریداران به قیمتی بیش از قیمت مجمع صورت گیرد.

قیمت نهایی عرضه عمومی سهام در مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام شرکت یا هیات‌مدیره شرکت (پس از تفویض مجمع) باید با درنظر گرفتن معیارهای کارشناسی و روندهای بازار به گونه‌ای تعیین شود که با احتساب زمان معمول بین تصویب قیمت در مجمع و اجرایی شدن عرضه عمومی، امکان عملی شدن افزایش سرمایه فراهم باشد.

توجه به این مساله حائز اهمیت است که این مبلغ در دوره عرضه عمومی ثابت خواهد بود و سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه باید به همین مبلغ به فروش برسد، چنانچه قیمت سهم شرکت در بازار بالاتر از قیمت تعیین شده جهت فروش سهام ناشی از افزایش سرمایه باشد، شرکت هیچ مشکلی برای فروش تعداد سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه نخواهد داشت؛ اما چنانچه شرایط بازار به گونه‌ای باشد که در دوره عرضه عمومی سهام جدید، قیمت سهم شرکت در بازار پایین‌تر از قیمت تعیین شده در مجمع باشد، فروش سهام ناشی از افزایش سرمایه دچار مشکل خواهد شد که جهت مرتفع شدن این مشکل دو راه حل پیش‌بینی شده است:

۱- شرکت، متعهد پذیره‌نویس (شخص حقوقی معتبر) را به‌عنوان یکی از مدارک جهت اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه می‌کند و در پایان فرآیند عرضه عمومی چنانچه تمامی سهام ناشی از افزایش سرمایه به فروش نرسیده باشد، متعهد پذیره‌نویس موظف است نسبت به خرید سهام باقی‌مانده اقدام کند.

۲- قیمت عرضه عمومی سهام با در نظر گرفتن معیارهای کارشناسی و روندهای بازار محاسبه شود و مدیریت قیمت سهام نیز در طول دوره عرضه عمومی و میزان فروش سهام ناشی از افزایش سرمایه طی روزهای عرضه عمومی با توجه به کشش بازار باید به خوبی انجام شود.

نکته دوم، تعیین تکلیف کردن صرف ناشی از افزایش سرمایه:

در مثال مزبور شرکت نیاز به ۴هزار میلیارد ریال منابع جدید دارد، با توجه به اینکه قیمت فروش سهام ناشی از افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مبلغ ۸هزار ریال تعیین شده است بنابراین تعداد ۵۰۰ میلیون سهم باید عرضه شود.

با عنایت به اینکه قیمت اسمی هر سهم ۱۰۰۰ ریال است بنابراین به ازای هر سهم مبلغ ۷۰۰۰ ریال و در مجموع مبلغ ۳۵۰۰ میلیارد ریال صرف ناشی از سهام جدید حاصل خواهد شد (۵۰۰ میلیون سهم ضربدر ۷۰۰۰ ریال) مطابق ماده ۱۶۰ اصلاحیه قسمتی از قانون تجارت، سه روش برای تعیین تکلیف صرف سهام وجود دارد:

۱. سهام جایزه برای سهامداران قبلی: در این حالت، مازاد پرداختی بابت فروش سهام جدید در قالب صرف سهام ثبت می‌شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبلی توزیع می‌شود.

۲. تقسیم به‌صورت نقدی: در این حالت، مازاد پرداختی به‌صورت نقدی بین سهامداران قبلی توزیع می‌شود که البته این روش مطابق با قانون مصوب ۲۹/ ۰۵/ ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی (تا پایان مدت اعتبار قانون) ممنوع است، به عبارتی توزیع نقدی اندوخته صرف سهام بین صاحبان سهام سابق یا کاهش سرمایه بعد از افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم، مگر به موجب احکام قضایی، ممنوع است.

۳. انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت: در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم در قالب اندوخته صرف سهام ثبت می‌شود و شرکت می‌تواند برای تامین مالی طرح‌های جاری یا توسعه‌ای خود از آن استفاده کند. در این حالت ابهام درخصوص انتقال ثروت بین سهامداران قبلی و جدید وجود خواهد داشت. (تضاد منافع)

مطابق تبصره ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، در شرکت‌های سهامی پذیرفته شده در بورس/ فرابورس، اندوخته صرف سهام، مشمول مالیات مقطوع به نرخ نیم درصد خواهد بود و به این درآمد مالیات دیگری تعلق نمی‌گیرد. شرکت‌ها مکلفند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ثبت افزایش سرمایه آن را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.

با توجه به توضیحات ارائه شده پیش‌بینی می‌شود در حال حاضر روش اول با توجه به مزیت‌های زیر روش مرسوم تری باشد:

– عدم تغییر در ثروت سهامداران،

– عدم خروج وجه نقد از شرکت (بر خلاف روش دوم)

– عدم پرداخت مالیات (بر خلاف روش سوم)

از لینکهای پایین می توانید مطالب بالا را که در ۳ شماره روزنامه دنیای اقتصاد چاپ شده است دریافت و مطالعه نمایید:

افزایش سرمایه چیست؟ انواع روش های افزایش سرمایه

اگر به تازگی فعالیت خود را در بورس شروع کرده باشید حتما دوست دارید که بدانید افزایش سرمایه چیست؟ و همچنین درباره انواع روش های آن اطلاعات بیشتری بدست بیاورید. همه شرکت ها در طی چرخه حیات خود در مقاطعی از زمان به دلایل مختلف نیاز به منابع مالی بیشتری نسبت به آنچه که در اختیار دارند، پیدا می کنند. یکی از روش هایی که می توانند به این منابع مالی جدید دست پیدا بکنند افزایش سرمایه است.

در بورس حتی خبر افزایش سرمایه یک شرکت نیز می تواند قیمت سهام آن را دستخوش تغییرات قابل توجهی بکند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم انواع راه افزایش سرمایه تا در این مقاله توضیحاتی درباره این موضوع و انواع روش های آن برای علاقه مندان به این موضوع ارائه کنیم.

افزایش سرمایه شرکت چیست؟

همانطور که گفته شد افزایش سرمایه یکی از روش های تامین مالی شرکتهاست. شرکتها برای اینکه بتوانند فعالیت های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند اقدام به افزایش سرمایه می کنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می گیرد. این تامین منابع مالی جدید می تواند به شکل های مختلفی صورت پذیرد.

هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است. در ادامه درباره انواع روش های آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

راه های افزایش سرمایه

معمولا روند افزایش سرمایه در شرکتها به این شکل است که در مرحله اول هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود را به همراه دلایل کافی در خصوص افزایش سرمایه به سهامداران شرکت ارائه می کند. این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد رای گیری سهامداران شرکت قرار می گیرد. (در مقاله همه چیز درباره مجمع و مجامع شرکت های بورسی می توانید اطلاعات بیشتری درباره مجمع شرکت ها بدست بیاورید). سپس در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع و پس از ارائه مجوز از سوی بورس، افزایش سرمایه شرکت صورت می گیرد.

قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه، دستخوش تغییر می شود. این که افزایش سرمایه شرکت از چه روشی انجام شود، اثرات متفاوتی در این تغییرات قیمت دارد. درادامه درباره انواع روش های افزایش سرمایه بیشتر توضیح می دهیم.

انواع افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم،می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:

1. از محل سود انباشته (سهام جایزه)
2. از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
3. از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
4. به روش صرف سهام

فرمول محاسبه افزایش سرمایه

برای اینکه بدانید قیمت و تعداد سهام شما پس از افزایش سرمایه چه تغییری می کند باید با فرمول های محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه آشنایی داشته باشید. هر کدام از روش ها فرمول محاسباتی جداگانه ای دارد. در ادامه پس از توضیح هرکدام از این روش ها فرمول محاسبه قیمت و تعداد سهام را برای شما توضیح می دهیم.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

طبق قانون تجارت شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود. در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم می گیرد که افزایش سرمایه خود را از این روش انجام بدهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند. پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود.

پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می شود قیمت سهام کاهش پیدا می کند. فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می خواهد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش سرمایه می کند. به دلیل اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:

1. پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می شود.
2. فروش حق تقدم: اگرشما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم های خود استفاده کنید می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودرو، با نماد خودروح معامله می شود. قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.

• نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می رود. یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم هاست.

فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

مثال برای روش سودانباشته و روش آورده نقدی

روش سود انباشته:

فرض کنید قیمت سهام شرکتی ۲۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه میدهد. طبق فرمول، قیمت هر سهم جدید به صورت زیرمحاسبه خواهد شد:

X=40/100=0.4

ریال۱۴۲۸٫۵=۰٫۴+۱/۲۰۰۰=قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

همانطور که مشاهده می کنید اگر مثلا شما قبل از افزایش سرمایه ۱۰۰۰ سهم ۲۰۰۰ ریالی داشتید پس از آن ۱۴۰۰ سهم ۱۴۲۸ ریالی دارید که مجموع دارایی شما در این ۲ حالت یکی می شود.

روش آورده نقدی:

فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی ۳۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال(یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:

X=300/100=3

ریال۲۲۵۰=۱+۳/(۳ *۱۰۰۰ )+۶۰۰۰=قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

ریال۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰=قیمت حق تقدم

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

در این روش از محل تجدید ارزیابی دارایی ها، شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را نظیر زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهند. با این کار ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه به روز می شود. در نتیجه از آنجایی که معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار باقی بماند و بدهی های شرکت نیز تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش پیدا بکند تا این معادله برقرار بماند.

در این روش نیز پولی به شرکت وارد نمی شود و فقط یک عملیات حسابداری در صورتهای مالی شرکت رخ می دهد. در این روش نیز به همان مقدار که تعداد سهام شما افزایش پیدا می کند قیمت آن کاهش پیدا می کند، در نتیجه تغییری در دارایی شما رخ نمی دهد.

روش صرف سهام

در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی میدهد. بجای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار انجام میگیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی ما به التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام میباشد. شرکت در خصوص صرف سهام سه کار می توانند انجام دهند:

• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
• تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداری قبلی
• دادن سهام جدید به سهامداران قبلی
• در مورد فروش هم دو کار می توانند انجام دهند
• فروش با حفظ حق تقدم
• فروش با سلب حق تقدم

کدام نوع افزایش سرمایه برای شرکتها بهتر است؟

از آنجایی که ساختار شرکتها با یکدیگر تفاوت دارد، انواع راه افزایش سرمایه در نتیجه هر شرکت پیچیدگی های خاص خودش را دارد. پس نمی توان یک نسخه کلی برای همه شرکتها در نظر گرفت. اما به صورت کلی آن نوع از افزایش سرمایه که باعث شود منابع جدید به شرکت وارد شود می تواند وضعیت بهتری را برای شرکت ایجاد کند. پس افزایش سرمایه از آورده نقدی و از طریق صرف سهام می تواند به صورت کلی بهتر قلمداد شود.

همچنین روش تجدید ارزیابی دارایی ها از آنجایی که عملا پولی وارد شرکت نمی شود، صرفا یک عملیات حسابداری برای بهبود صورتهای مالی شرکت محسوب می شود. روش سود انباشته نیز مزیت اصلی که دارد این است که باعث می شود حداقل سود انباشته شرکت از آن خارج نشود و در شرکت باقی بماند و مورد استفاده قرار گیرد.

افزایش سرمایه در بورس

افزایش سرمایه شرکت ها از چهار روش سود انباشته ، آورده نقدی ، روش صرف سهام و تجدید ارزیابی دارایی ها صورت می گیرد . شرکت با توجه به شرایط خود تصمیم به انتخاب هر کدام از این روش ها جهت افزایش سرمایه می گیرند ، پس از تعیین روش و سپری کردن مراحل مربوطه این افزایش سرمایه در بورس صورت می گیرد .

برای مشاوره افزایش سرمایه در بورس

برای مشاوره افزایش سرمایه در بورس

عناوین اصلی این مقاله

هر شرکت هنگام ثبت در سازمان ثبت شرکت ها مبلغی را به عنوان سرمایه شرکت که از طرف سهامداران اصلی آن تامین شده است ثبت می کند . مقدار این سرمایه در طول فعالیت شرکت ثابت بوده و با دارایی شرکت که ممکن است در طی زمان تغییر کند متفاوت می باشد .

اما شرکت ها ممکن است به دلایلی مانند گسترش زیر ساخت ها ، تامین مالی پروژه های در دست اجرا ، توسعه شرکت ، بهبود ساختار مالی ، حفظ قدرت رقابت پذیری و دلایلی از این دست اقدام به افزایش سرمایه کنند . این افزایش سرمایه شرکت های بورسی از روش های مختلفی صورت می گیرد که هر شرکت با توجه به شرایط موجود یکی از این روش ها را انتخاب می کند .

پس از تایید طرح افزایش سرمایه در بورس توسط هیئت مدیره شرکت لازم است تا این طرح به تایید حسابرس و سازمان بورس نیز برسد ، با طی کردن تمامی مراحل مربوطه در نهایت این مقدار افزایش سرمایه شرکت در سازمان ثبت شرکت ها به عنوان سرمایه جدید شرکت مورد نظر ثبت خواهد گشت . در ادامه به ارائه مطالبی در رابطه با روش های افزایش سرمایه شرکت و مراحل انجام آن پرداخته شده است .

افزایش سرمایه در بورس چیست ؟

تمامی شرکت های فعال در بازار سرمایه در بازه های زمانی از فعالیت خود به دلایل مختلفی از جمله تامین منابع مالی طرح های توسعه ای خود ، حفظ یا افزایش قدرت رقابت پذیری شرکت ، بهبود ساختار مالی شرکت و دلایلی از این دست اقدام به افزایش سرمایه کند .

افزایش سرمایه شرکت ها از چهار روش صورت می گیرد که عبارتند از افزایش سرمایه از محل سود انباشته ، از محل آورده نقدی ، از روش تجدید ارزیابی دارایی ها ، از روش صرف سهام . هر کدام از این روش ها ویژگی های خاص خود را داشته و در شرایط مختلف از آنها استفاده می شود .

شرکت ها با توجه به شرایط و موقعیت خود یکی از روش های ذکر شده را برای افزایش سرمایه در بورس انتخاب می کنند .

مراحل افزایش سرمایه

هر شرکت در هنگام ثبت در اداره ثبت شرکت ها مبلغی را به عنوان سرمایه شرکت که توسط سهامداران آن تامین شده است تعیین می کند . این مقدار ربطی به دارایی هایی که ممکن است در طول فعالیت خود بدست بیاورد نداشته و مقدار آن ثابت است ، اما برای افزایش سرمایه شرکت مراحلی باید طی شود که عبارتند از :

ابتدا هیئت مدیره و سهامداران شرکت با توجه به شرایط شرکت در طی جلسه ای لزوم افزایش سرمایه را مطرح و تایید می کنند .

پس از تایید هیئت مدیره طرح مورد نظر در اختیار حسابرس شرکت قرار می گیرد ، حسابرس پس از بررسی آن در صورتی که ایرادی وارد نباشد همه یا بخشی از آن را تایید می کند . لازم به ذکر است که حسابرس مجاز به رد کردن همه یا قسمتی از طرح پیشنهادی می باشد .

بعد از تایید حسابرس هیئت مدیره مدارک و مستندات طرح پیشنهادی خود را در اختیار سازمان بورس و اداره ثبت شرکت ها قرار می دهد که سازمان بورس نیز بعد از بررسی طرح در صورت فراهم بودن تمامی شرایط همه یا قسمتی از طرح پیشنهادی را تایید و مجوز لازم را صادر می کند .

پس از دریافت مجوز های لازم اعلامیه افزایش سرمایه شرکت در روزنامه کثیرالانتشار مربوط به آن و همچنین سایت کدال جهت اطلاع رسانی به سهامداران قرارا داده می شود . همچنین تاریخی برای برگزاری مجمع فوق العاده افزایش سرمایه شرکت اعلام شده و آگهی جهت دعوت تمامی سهامداران به شرکت در این مجمع نیز منتشر می شود .

تمامی افرادی که حتی یک روز قبل از برگزاری مجمع فوق العاده سهام شرکت انواع راه افزایش سرمایه را خریداری کنند ، افزایش سرمایه شرکت به آنها تعلق خواهد گرفت .

پس از برگزاری مجمع فوق العاده مقدار دقیق افزایش سرمایه در بورس و ارزش هر سهم تعیین و در سایت کدال شرکت به سهامداران اعلام شده ، همچنین این مقدار در اداره ثبت شرکت ها به عنوان مقدار جدید سرمایه شرکت ثبت خواهد شد.

انواع افزایش سرمایه شرکت ها

روش های مختلفی برای افزایش سرمایه شرکت ها در بازار بورس وجود دارد که هر کدام از آنها ویژگی های خاص خود را داشته و در شرایط متفاوتی استفاده می شوند . شرکت ها با توجه به وضعیت خود اقدام به افزایش سرمایه در بورس به یکی از روش های زیر می کنند :

افزایش سرمایه از محال سود انباشته :

تمامی شرکت ها هر ساله پس از تعیین مقدار سود خود و تقسیم آن بین سهامداران ، طبق قانون تجارت موظف هستند تا مقداری از سود خود را در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت مالی شرکت نگهداری و ثبت می کنند . در صورتی که مقدار سود انباشه یک شرکت در حد مطلوبی باشد آنگاه شرکت مورد نظر اقدام به افزایش سرمایه از طریق این سود می کند .

در واقع می توان گفت در این روش هیچگونه جریان نقدی جدیدی وارد شرکت نمی شود ، از این رو سهامداران هیچ پرداختی بابت این افزایش سرمایه نخواهند داشت به همین دلیل سهامی که از این طریق به آنها تعلق می گیرد با عنوان سهام جایزه شناخته می شود .

همچنین در این روش درصد مالکیت سهامداران در شرکت تغییر نمی کند چرا که به همان میزان که سرمایه شرکت افزایش می یابد سهام به سهامداران تعلق می گیرد و به این دلیل که سهامداران مبلغی بابت این سهام ها پرداخت نکرده اند هیچ سهم اضافه ای به آنها تعلق نمی گیرد .

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی :

در این روش شرکت اقدام به افزایش سرمایه در بورس از محل آورده های سهامداران فعلی شرکت می کند و از آنجایی که این تامین سرمایه از منابع داخلی شرکت نبوده و از طریق سهامداران انجام شده در نتیجه شرکت قبل از عرضه اولیه سهام جدید به بازار بورس سهامی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد .

حق تقدم سهام این اجازه را به سهامداران می دهد تا در صورت تمایل متناسب با میزان سهمی که در شرکت دارند بتوانند از سهام جدید با قیمت اسمی آن خریداری کنند تا از این طریق قدرت تاثیر گذاری خود در تصمیمات شرکت را همچنان حفظ کنند .

افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی های شرکت :

با توجه به اینکه ارزش دارایی های ثابت مشهود شرکت مانند زمین ، ساختمان ، ماشین آلات و تجهیزات و . در طول زمان تغییر کرده و افزایش می یابد اما این تغییر در حساب های حسابداری آنها ثبت نمی شود . در پایان هر دوره مالی شرکت ها اقدام به ارزیابی دارایی ها کرده تا قیمت آنها را در ترازنامه خود بروز رسانی کند .

پس از بروز رسانی ارزش دارایی ها و با توجه به عدم تغییر در مقدار بدهی ها ، به منظور برقراری تساوی در ترازنامه دارایی اضافه را به حساب سرمایه خود انتقال می دهند و از این طریق افزایش سرمایه برای شرکت حاصل می شود . در این نوع افزایش سرمایه نیز مانند افزایش سرمایه از محل سود انباشته هیج نقدینگی جدیدی وارد شرکت نشده و تنها یک عملیات حسابداری در تراز نامه شرکت صورت گرفته و دارایی سهامداران تغییری نمی کند .

برای مثال فرض کنید هر سهامدار تعداد 500 سهم به قیمت هر سهم 1000 تومان در دست داشته است ، پس از تجدید ارزیابی دارایی های شرکت و انتقال دارایی اضافه به حساب سرمایه شرکت تعداد سهام تعلق گرفته به هر سهامدار 1000 عدد و با قیمت 500 تومان می باشد . همانطور که مشاهده می کنید در این حالت تغییری در دارایی افراد ایجاد نخواهد شد .

افزایش سرمایه از محل صرف سهام :

در این روش شرکت سهام خود را به قیمتی بالاتر از ارزش اسمی سهام به سهامداران عرضه می کند . این روش درست مانند روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی بوده و در اینجا نیز شرکت حق تقدم را به سهامداران خود می دهد با این تفاوت که سهام را به قیمتی بالاتر از قیمت اسمی آن به سهامداران می فروشد و از این طریق اقدام به افزایش سرمایه مورد نظر خود می کند. اما آنچه باید هر معامله گری در نظر داشته باشد این است که حد ضرر در هر معامله ای را لحاظ کنند و دست از طمع بردارند.

در ادامه بخوانید: سود و زیان انباشته چیست

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد افزایش سرمایه شرکت ها در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید ، همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون افزایش سرمایه شرکت ها پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- ✔️ افزایش سرمایه شرکت ها به چه معناست ؟

✔️ یعنی شرکت های فعال در بازار بورس اقدام به افزایش سرمایه خود از روش های مختلف کنند که در متن مقاله به تعریف دقیق آن پرداخته شده است

2- ✔️ مراحل انجام افزایش سرمایه به چه صورت است ؟

✔️ شرکت ها برای افزایش سرمایه خود ملزم به طی کردن مراحلی هستند که در متن مقاله به طور کامل این مراحل بیان شده است

3- ✔️ چند روش برای افزایش سرمایه شرکت ها وجود دارد ؟

✔️ چهار روش برای افزایش سرمایه وجود دارد که در متن مقاله به ارائه کامل آنها پرداخته شده است

انواع روش‌های افزایش سرمایه

ساختار شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است اما به طور کلی هر نوع از افزایش سرمایه که باعث ورود منابع جدید به شرکت شود، می‌تواند وضعیت بهتری را برای آن شرکت ایجاد کند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، افزایش سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌ها به شمار می‌رود تا آن شرکت‌ها بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه و قدرت رقابت را حفظ و یا افزایش دهند.

افزایش سرمایه باعث اصلاح و بهبود ساختار مالی آن شرکت می‌شود.

هنگامی که شرکتی در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد، باید تعدادی سهام جدید منتشر و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، افزایش سرمایه از محل سود انباشته و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی از جمله روش های افزایش سرمایه شرکت‌ها به شمار می آید.

در بحث مربوط به افزایش سرمایه از محل تجدید دارایی‌ها، با در نظر گرفتن زمان و اثر تورمی بر کالاها و خدمات، قیمت دارایی‌های یک شرکت می‌تواند تغییر کند. بنابراین شرکت‌ها ارزش دارایی‌های ثابت مشهود همچون زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهند.

این نوع از افزایش سرمایه بیشتر در مورد شرکت‌های زیان‌ده انجام می‌شود و انتظار می‌رود سهامداران نیز از طریق سامانه کدال، افزایش سرمایه آن شرکت را مورد بررسی قرار دهند.

در این روش، شرکت‌ها اقدام به بروز رسانی ارزش دارایی‌هاکرده و در ترازنامه، ارزش دارایی خود را افزایش داده و در حقوق صاحبان سهام نیز اعمال می‌شود.

در روش افزایش سرمایه از محل تجدید دارایی‌ها، همانطور که قیمت دارایی افزایش یافته و در صورت‌های مالی این افزایش نشان داده می شود، هزینه‌های آن شرکت هم افزایش می‌یابد بنابراین کسانی که خواهان خرید سهام از این شرکت‌ها هستند باید صورت‌های مالی و برنامه‌های آتی آن شرکت را مورد بررسی قرار دهند.

از مهمترین مزایای این روش، می‌توان به مطلوب سازی ساختار مالی شرکت، ایجاد وضعیت مطلوب برای انواع راه افزایش سرمایه سهامدار و کسب اعتبار شرکت مورد نظر نزد بانک‌های مختلف اشاره کرد.

در روش فوق، با افزایش اعتبار شرکت و بروزرسانی دارایی‌های شرکت، سهامداران عمده و خرد برای نگهداری سهام ترغیب می‌شوند و شرکت می‌تواند ربه چرخه تولید و رونق بازگردد و یا اعتبار مالی کسب کند.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته نوع دوم افزایش سرمایه است به این صورت که شرکت کل سودی را که طی سال مالی به دست می‌آورد، تقسیم نمی‌کند و بخشی در حساب سود انباشته باقی می‌ماند و شرکت‌ از این منابع داخلی خود به جهت تأمین مالی استفاده می‌کند.

روش دوم افزایش سرمایه، از بهترین روش‌ها است زیرا نشان می‌دهد شرکت توانایی سود سازی مستمر دارد.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سومین روش افزایش سرمایه به شمار می‌آید به این صورت که در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می‌خواهد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش سرمایه می کند.

با توجه به اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد.

ساختار شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است اما به طور کلی آن نوع از افزایش سرمایه که باعث ورود منابع جدید به شرکت شود، می‌تواند وضعیت بهتری را برای شرکت ایجاد کند.

در روش انواع راه افزایش سرمایه انواع راه افزایش سرمایه تجدید ارزیابی دارایی‌ها، یک عملیات حسابداری برای بهبود صورت‌های مالی شرکت صورت گرفته و در روش سود انباشته نیز حداقل سود انباشته شرکت خارج نشده و در شرکت باقی مانده و مورد استفاده قرار می گیرد.

افزایش سرمایه چیست؟ انواع آن را بشناسیم

دنیای بورس : این روزها شاهد پیوستن خیل عظیم سرمایه توسط افرادی تازه‌وارد به بورس تهران هستیم. بازاری که از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی بیش از 93 درصدی از آن معامله‌گران کرده است و با اختلاف از دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری سبقت گرفته است. یکی از مفاهیمی که این روزها بسیار به گوش بورس‌بازان می‌رسد، خبر افزایش سرمایه شرکت‌ها و رشد قیمت سهام آن‌ها به همین واسطه است.

اکنون پرسشی که شاید برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید بورسی پیش می‌آید این است که افزایش سرمایه چیست؟ چه شرکت‌هایی مبادرت به افزایش سرمایه می‌کنند؟ چه روش‌هایی برای افزایش سرمایه وجود دارد و تفاوت این روش‌ها در چیست؟ سهام موجود در پرتفوی سهامداران بعد از افزایش سرمایه چه تغییری می‌کند؟ و پرسش‌های دیگری از این دست که در گزارش پیشرو بدان‌ها پاسخ داده می‌َشود.

افزایش سرمایه چیست؟

در یک نگاه کلی شرکت‌ها به منظور تامين منابع مورد نياز برای طرح‌های توسعه‌ای و همچنین پاسخگویی به نياز خود به نقدینگی، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. در واقع تغییر در میزان سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌هاست. در برخی مواقع نیز این راهکار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هر شرکت بورسی یا فرابورسی که بخواهد سرمایه خود را به هر دلیلی افزایش دهد، باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد. به این طریق مبلغ مورد نیاز برای این اقدام تامین می‌شود. تفاوت اصلی میان انواع روش‌های افزایش میزان سرمایه نیز به محل تامین این منابع جدید بازمی‌گردد که در ادامه انواع روش‌ها به تفصیل توضیح داده می‌َشود.

انواع روش‌ های افزایش سرمایه کدامند؟

در مجموع می‌توان 4 دسته کلی برای افزایش سرمایه شرکت‌ها در نظر گرفت که شامل

1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
4. افزایش سرمایه به روش صرف سهام

1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی چیست؟

در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، شرکت دارایی‌های ثابت مشهود خود همانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهند.

به عبارت دیگر، ارزش دارایی‌ها یک شرکت بر اساس نرخ تورم کشور ارزیابی شده و در ترازنامه به روز می‌شود. با به روز شدن ارزش دارایی‌ها، امکان استفاده از تسهیلات مالی بیشتر نیز وجود دارد. این مهم در شرکت‌های زیان‌ده می‌تواند به‌عنوان محرکی برای تجدید حیات شرکت‌ها محسوب شود.

این موضوع به ویژه برای شرکت‌هایی که مشمول ماده 141 قانون تجارت شده‌اند، از اهمیت زیادی برخوردار است. بر‌اساس قانون تجارت در صورتی که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده 141 می‌شود. شرکت زیان‌ده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کمتر شود.

در این روش، درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می‌شود، تعداد سهام فرد نیز افزایش پیدا می‌کند.

2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته چیست؟

طبق قانون تجارت شرکت‌ها موظفند سالیانه درصدی از سود خود را بین سهامداران تقسیم نکرده و نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی شرکت‌ها ثبت می‌شود. با افزایش سودهای ذخیره شده و رسیدن به مقدار مناسبی، شرکت‌ می‌تواند از این محل سرمایه خود را افزایش دهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.

پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی‌شود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی‌کنند. در این روش به سهامداران، سهامی تحت عنوان سهام جایزه تعلق می‌گیرد.

3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟

در مواقعی که شرکت نیاز به منابع جدید برای طرح‌های توسعه‌ای خود دارد اما سود انباشته مناسبی در اختیار ندارد، ناچار به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران است. به دلیل اینکه این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد.

به این صورت که اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره‌نویسی گفته می‌شود، دو راهکار دارد.

1. پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغی را در بازه زمانی ۲ ماهه به شرکت پرداخت کند. این مبلغ در ایران معمولا 1000 ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می‌شود.

2. فروش حق تقدم: اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدم‌های خود استفاده کند، می‌تواند در بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم‌های خود را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشد. این حق تقدم‌ها مانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. حق تقدم هر سهم با اضافه شدن حرف «ح» پس از نماد آن قابل شناسایی است. به عنوان نمونه حق تقدم ایران خودرو با نماد «خودروح» معامله می‌شود.

4. افزایش سرمایه از روش صرف سهام چیست؟

در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی می‌دهد.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید ناشی از این عمل به قیمت بازار انجام می‌گیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی مابه‌التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام است. شرکت در خصوص صرف سهام سه کار می‌توانند انجام دهند:

• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
• تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداری قبلی
• دادن سهام جدید به سهامداران قبلی

در مورد فروش هم دو کار می‌توانند انجام دهند:

• فروش با حفظ حق تقدم
• فروش با سلب حق تقدم

بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟

باید توجه داشت ساختار شرکت‌ها با یکدیگر تفاوت داشته و از آنجایی که هر یک پیچیدگی‌های خاص خود را دارند، نمی‌توان نسخه‌ای کلی برای همه شرکت‌ها در نظر گرفت. در مجموع اما افزایش سرمایه‌ای که سبب ورود منابع جدید مالی به شرکت شود، شرایط مناسب‌تری را برای توسعه فعالیت‌ها رقم می‌زند. بنابراین افزایش میزان سرمایه از طریق آورده نقدی و همچنین صرف سهام به صورت کلی بهتر قلمداد می‌شوند.

همچنین روش تجدید ارزیابی دارایی‌ها از آنجایی که عملا پولی وارد شرکت نشده و صرفا یک عملیات حسابداری برای بهبود صورت‌های مالی شرکت محسوب می‌شود، به ویژه برای شرکت‌های ورشکسته و مشمول ماده 141 قانون تجارت مناسب ارزیابی می‌َشود.

تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام

• قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انواع راه افزایش سرمایه انباشته

در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامداران در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می‌شود، تعداد سهام سهامداران نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی سهامداران نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام آن‌ها زیاد می‌شود، قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.

فرض کنید قیمت سهام شرکتی 2000 ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. طبق فرمول، قیمت هر سهم جدید به صورت زیر محاسبه میشود:

ریال 1428.6=(0.4+1)/2000= قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی ۳۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال (یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:

ریال ۲۲۵۰=3+1/(۱۰۰۰*3)+۶۰۰۰ = قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

ریال ۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰ = قیمت حق تقدم

قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته و آورده نقدی سهامداران (تلفیق دو روش)

افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

می‌توان اینگونه سوال را مطرح کرد که در چه صورتی افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟ افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق العاده شرکت در این خصوص، مالک سهام شرکت باشد و اصطلاحا در مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه، شرکت کند.

سهام جایزه چیست؟

اگر شرکت برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته و بدون دریافت هیچگونه وجهی، سهام جدیدی صادر و به سهامداران ارائه کند به این نوع سهم، سهام جایزه گفته می‌شود.

گواهی حق تقدم خرید سهام چیست؟

سهامداران یک شرکت، به نسبت سهم خود، مالک آن شرکت محسوب می‌شوند و پس افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده در قالب حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت نیز در اولویت قرار انواع راه افزایش سرمایه دارند. به این اولویت، حق تقدم خرید سهام می‌گویند.

باید توجه داشت فقط زمانی که یک شرکت از محل آورده نقدی افزایش سرمایه می‌دهد، به سهامداران شرکت (نسبت به تعداد سهامی که دارند) حق تقدم خرید سهام، تعلق می‌گیرد.

نحوه استفاده گواهی حق تقدم خرید سهام چگونه است؟

پس از افزایش سرمایه، سه حالت کلی در مورد گواهی حق تقدم وجود خواهد داشت:

این گواهی حق تقدم را خود سهامدار به قیمت روز تابلو معاملات می‌فروشد. چنانچه به روش مرسوم ایران باشد کافی است از قیمت خود سهم که روی تابلو معاملات مشاهده می‌کنید ۱۰۰۰ ریال کسر کنید و محدوده قیمت این حق تقدم‌ها را برآورد کنید. مهلت خرید و فروش این اوراق در یک بازه زمانی ۶۰ روزه یا 2 ماهه خواهد بود.

برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که انتظار دارند قیمت سهم مورد نظر در آینده با افزایش مواجه شود، داشتن سهم جدید جذابیت دارد و همین امر باعث می‌شود که فرد مبلغ مطالبه شده توسط شرکت (معمولا در ایران همان ارزش اسمی یعنی ۱۰۰۰ ریال) را به حساب شرکت واریز کند تا گواهی حق تقدم او تبدیل به سهم شود. مهلت واریز این وجه نیز در همان بازه زمانی ۶۰ روزه خواهد بود.

برخی از سهامداران ممکن است به علت عدم اطلاع از افزایش سرمایه شرکت و یا به هر دلیل دیگر، در مهلت تعیین شده هیچ اقدامی نسبت به این گواهی انجام ندهند؛ یعنی سهامدار نه اقدام به فروش می‌کند و نه مبلغ مطالبه شده را به حساب شرکت واریز انواع راه افزایش سرمایه می‌کند.

در این صورت شرکت پس از پایان مهلت مقرر، این گواهی‌ها را که اصطلاحا به آن حق تقدم های استفاده نشده می گویند، حداکثر ظرف مدت ۲۰ روز با رعایت مفاد آیین نامه معاملات بورس، با قیمت روز بازار به عموم سرمایه‌گذاران عرضه کرده و وجوه حاصل از این فروش را، پس از کسر هزینه های مربوطه (هزینه آگهی و هزینه‌هایی از این قبیل که مبلغ چندانی نخواهد بود) به حساب سهامداری که دارنده گواهی حق تقدم بوده، واریز می‌کند.