انواع شاخص های بورس ایران
شاخص، در مفهوم کلی، معیاری است که براساس آن میتوان چیـزی را تشخیص داد. در بورس هم، شاخصها، در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، میتوان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبههای مختلف، ارزیابی و حتی روند آینده بورس را پیشبینی کرد. بنابراین، طبیعتا باتوجه به نقش بسیار مهمی که شاخصهای بورس، در تصمیمگیری سرمایه گذاران ایفا میکنند، نوسانات شاخصها نیز برای سرمایه گذاران بسیار حائز اهمیت است.
شاخص کل که به آن شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به بیان ساده تر، تغییرات شاخص کل در واقع بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.
برای توضیح بیشتر فردی را درنظر بگیرید که سهام شرکت الف را در ابتدای سال، با قیمت 200 تومان خریداری میکند. اگر قیمت سهام این فرد در پایان سال، به 300 تومان افزایش یابد و شرکت، در پایان سال نیز 40 تومان به عنوان سود نقدی، به ازای هر سهم توزیـع کند، این فرد مجموعا 140 تومان سود از محل افزایش قیمت سهم و دریافت سود نقدی بدست آورده است و بنابراین، بازدهی وی در پایان سال، 70 درصد خواهد بود، زیرا سرمایه وی از 200 تومان به 340 تومان افزایش یافته است.
کارکرد شاخص بورس
شاخص های بورس در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبههای مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روشهای نموداری روند آینده بورس را پیشبینی کرد؛ بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخصهای بورس، در تصمیم گیری سرمایه گذاران ایفا میکنند، نوسانات شاخصها نیز برای سرمایه گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخصهای بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه خاصی نشان میدهد، بنابراین سرمایه گذاران در تحلیل شاخصهای بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.
شاخص کل TEDPIX
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانهها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.
برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکتهای بورسی متناسب با وزن آنها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانهای را که شرکتها به شما پرداخت میکنند، محاسبه میکند.
شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته میشود. نکتههایی که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد 120 هزار به 180 هزار واحد برسد، نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰ درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکتها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت. به عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی مانند صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.
شاخص کل هموزن
برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکتهای بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. بهدلیل اینکه تاثیرگذاری شرکتها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، بهطوریکه در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت میشود.
در شاخص کل هموزن شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت یا همان شاخص قیمت (وزنی ارزشی) نیز یکی از اصلی ترین شاخصهای بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکتها در این شاخص لحاظ نمیشود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمتها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکتها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.
شاخص قیمت هم وزن
در شاخص قیمت هم وزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
پیش از آنکه درباره شاخص سهام آزاد شناور توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد (Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق میشود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می رود در آیندهای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکتهای ایران خودرو (29 درصد) مخابرات ایران (5/12 درصد) و فولاد مبارکه حدود ۲6درصد است.
سرمایه گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه گذاری در بورس کنند.
با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» میخواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن دهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکتها استفاده میشود و هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.
سایر شاخصهای بورس
در بورس اوراق بهادار تهران، شاخصهای دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعالتر وجود دارد. هر یک از این شاخصها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه گذاری است.
روش محاسبه شاخص کل بورس تهران
برای درک نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه میشود.
ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار. یعنی فرض کنید که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۱۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۱۲۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۱۰ تومان به ازای هر سهم سود تقسیم کرده است؛ بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۳۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از ۱۰۰ تومان به ۱۳۰ تومان افزایش یافته است.
حال روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین اساس میباشد. بدین معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهامهای منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکتهای سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهامها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه میکند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بورس میگویند.
مفهوم واحد در شاخص
شاخص براساس یک واحد تعریف میشود بدین صورت اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال برای مثال ۱۰ هزار واحد باشد و در پایان سال به ۱۵ هزار واحد افزایش یابد یعنی ۵ هزار واحد افزایش داشته که این به معنای بازده ۵۰% درصدی در شاخص کل بورس است.
حال که تا حدودی با شاخصهای مختلف آشنا شدیم لازم است با توجه به اینکه سهام چه شرکتهایی در شاخص مورد نظر تاثیر گذار بوده اند تفسیر لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشیم.
سرمایه گذاران باید به دو نکته توجه نمایند:
۱ – افزایش شاخص کل کلا به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست. برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.
۲ – یکی از مهمترین مسائل در سرمایهگذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از صنایع مختلف سبد مناسبی با تعداد منطقی سهم ایجاد کنند. تعداد زیاد سهم ریسک سبد را کاهش ولی حرکت آن را سنگین و کند خواهد کرد. ایجاد سبد بسیار کم تعداد نیز موجب حرکت شارپ سبد ولی پرریسک شدن آن می شود.
فرصتسوزی در تعمیق بورس
آخرین آمارها نشان میدهد سهام شناور بورس تهران با وجود افزایش، به ۵/ ۲۴ درصد رسیده که همچنان با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.
- فرصتسوزی ممنوع
- افراط و تفریط نکنید
- عوامل بیرونی ابرنوسانها
- راهکار چیست؟
- سهام شناور چیست؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ عضو شورای عالی بورس یکی از مهمترین تفاوتهای بازار سرمایه ایران با کشورهای توسعهیافته را عمق کم بازار میداند و معتقد است نباید از هیچ فرصتی برای رسیدن به این مهم غفلت کرد.
در روزهایی که شاخص کل بورس روزانه رکوردشکنی میکرد، کارشناسان اقتصادی و بورسی تاکید داشتند که سیاستگذاران باید از این فرصت برای گسترش عرضی بازار با شتابدهی به عرضههای اولیه شرکتها و افزایش درصد شناوری بازار استفاده کنند. آنها معتقد بودند یکی از دلایل صعودها و نزولهای شارپی بورس پایین بودن سهام شناوری بازار است و اگر سهام شناوری افزایش یابد از یکسو امکان دستکاری در قیمت سهام کمتر میشود و از سوی دیگر بازار سرمایه متعادلتر خواهد بود. بر اساس آخرین بررسیهای به عمل آمده از ۳۴۱ شرکت حاضر در بورس تهران، کل سهام منتشرشده شرکتها معادل ۳ هزار و ۴۵۵ میلیارد و ۹۱۷ میلیون سهم است. شاید باور این نکته سخت باشد که از این تعداد سهام منتشرشده حداکثر ۵/ ۲۴ درصد یعنی حدود ۸۴۶ میلیارد و ۸۳۰ میلیون سهم بهعنوان سهام شناور آزاد در این بازار شناسایی شده و قابلیت معامله در بازار سهام را دارند. بهعبارت دیگر بیش از ۷۵ درصد سهام در بورس تهران در اختیار مالکان عمده است که با اهداف مدیریتی نگهداری میشود. بهطوری که برای رسیدن به افزایش شناوری سهام به ۳۰ درصد، لازم است تا ۱۸۹ میلیارد و ۹۴۵ میلیون سهم دیگر در بازار سهام قابل معامله شود که بیش از دو برابر سهام قابل معامله در شرکت ایرانخودرو است. از این رو بهراحتی و از طریق عرضههای اولیه شرکتهای کوچک نمیتوان این هدف را محقق کرد و شاید مناسبترین راهکار برای تقویت کفه عرضه، افزایش سهام شناور آزاد در شرکتهای موجود و البته توجه به عرضه سهام شرکتهای بزرگ و جذاب در بازار سهام است.
فرصتسوزی ممنوع
در این خصوص سعید اسلامیبیدگلی، عضو شورای عالی بورس راهکارهای مختلفی برای افزایش سهام شناوری شرکتها در بازار سرمایه دارد و میگوید نباید از هیچ فرصتی برای افزایش عمق بازار سهام غفلت کرد. وی یکی از نقاط افتراق بازار سرمایه ایران با بازارهای سرمایه توسعهیافته را عمق کم بازار سرمایه ایران میداند و توضیح میدهد: نسبت به سالهای گذشته بازار وضعیت بسیار بهتری پیدا کرده و عرضهها بسیار بهتر شده است. بسیاری از شرکتهای ما حتی استانداردها و الزامات میزان سهام شناور آزادی را که در زمان پذیرش شرکت در بورس متعهد میشدند، رعایت نمیکردند و به تعهدات خود پایبند نبودند. به ویژه شرکتهایی که در دوران خصوصیسازی از طرف دولت واگذار شدند و همچنین شرکتهایی که بخش بزرگی از سهام آنان متعلق به نهادهای حاکمیتی است.
اسلامیبیدگلی میافزاید: وقتی سهام شناوری آزاد شرکتها پایین است هم امکان دستکاری قیمتها افزایش پیدا میکند و هم حقوق سهامداران خرد پایمال میشود. یکی از دلایلی که شاخص میزان رعایت حقوق سهامداران خرد ایران در مقایسه با کشورهای دیگر پایین است نیز همین مساله است. بنابراین باید سهام شناور آزاد افزایش پیدا کند تا نقش سهامداران خرد افزایش پیدا کند. البته باید اصول دیگری هم رعایت شود که به مدیریت شرکتها لطمهای وارد نشود.
وی با یادآوری اینکه «در زمانی که بازار بهصورت جدی شروع به رشد کرد، یکی از پیشنهادهایی که بهصورت مرتب در بازار مطرح میشد این بود که با توجه به افزایش قیمتها فرصتی برای سهامداران عمده به وجود آمده تا عرضه بیشتری داشته باشند و سهام شناور خود را افزایش دهند» میگوید: یکی از انتقاداتی که به مدیریت در دوران رشد بازار میشود این است که چرا این اتفاق نیفتاد و به اندازه کافی شرکتها سهام عرضه نکردند. بهرغم فشارهایی که سازمان بورس و اوراق بهادار و بورسها به شرکتهای پذیرفتهشده در بازار آوردند سهام شناور شرکتها رشد زیادی نکرد. البته نمیشود گفت که اصلا رشد نکرد اما رشد مطلوب و مورد انتظار را نداشت.
افراط و تفریط نکنید
اسلامیبیدگلی در همین حال تاکید دارد که این کار باید همزمان با توسعه سازوکارهای حاکمیت شرکتی انجام شود. چرا که به گفته وی سهام خرد زیاد هم مشکلاتی در حوزه حاکمیت شرکتی ایجاد میکند بنابراین افزایش سهام شناور شرکتها باید با سازوکارهایی صورت گیرد که اینگونه مشکلات ایجاد نشود.
این کارشناس بازار سهام با تاکید بر اینکه این سیاستگذاری باید هم از طرف بورسها و سازمان بورس و اوراق بهادار و هم از سوی نهادهای حاکمیتی مثل وزارت نفت و صنعت انجام شود یادآور میشود: البته فرصت عرضه سهام شرکتهای دولتی فرصت مناسبی بود که شاید بتوان گفت از دست رفت. اگر دولت تصمیم داشت برای تامین بودجه خود از بازار سرمایه استفاده کند باید به جای تشکیل صندوقهای ETF، سهام خود را در سطح خرد عرضه میکرد. از این طریق میتوانست سهام آزاد شناور بسیاری از شرکتها را افزایش دهد که متاسفانه این کار انجام نشد. نهایتا دولت به این نتیجه رسید که سهامش را به صندوقهای قابل معامله دولتی که به ETF دولتی معروف شد واگذار کند.
عوامل بیرونی ابرنوسانها
این عضو شورای عالی بورس در ادامه به تشریح یکی از چالشهای بازار سرمایه میپردازد و میگوید: بازار ما نوسان بسیار زیادی دارد. حجم رفتارهای هیجانی و سهم معاملات ناشی از هیجانات در بازار سرمایه ایران بالاتر از بازارهای توسعهیافته است. البته همه این رفتارها به زیرساختهای بازار سرمایه مربوط نیست و بخش بزرگتر آن به سازوکارهای اقتصادی کشور مربوط است. ما در کشوری هستیم که در فاصله زمانی کوتاهی نرخ ارز ۲۰ برابر شده است. تجربه تورمهای دورقمی در همه سالها وجود داشته است. به استثنای برخی سالهای معدود که آن هم تورم ۸/ ۹ درصد شده یعنی تورم به معنای واقعی خود کاهش جدی پیدا نکرده و باقی سالها همیشه دو رقمی بوده است. تورمهای بالا در حد ۳۰ درصد و ۴۰ درصد هم تجربه شده است و قیمت بسیاری از کالاها در دو، سه سال گذشته بیش از ۱۰ برابر شده است. طبیعتا چنین رفتارهایی منجر میشود که نگاه کوتاهمدت بین همه سهامداران توسعه پیدا کند. وجود نگاه کوتاهمدت هم باعث میشود که حجم رفتارهای هیجانی بسیار زیاد شود. بسیاری از سرمایهگذاران دنبال این هستند که فقط ارزش پول خود را حفظ کنند.
وی در همین حال یادآور میشود: البته سازوکارهای اقتصادی ما هم سرمایهگذاری مستقیم را تشویق میکند و به نفع سرمایهگذاری غیرمستقیم نیست. در حالی که در بازارهای بزرگ دنیا بخش بزرگی از سهامداران از طریق صندوقهای سرمایهگذاری سهامدار شرکتها هستند اما در ایران اینگونه نیست. اینها باعث میشود رفتارهای هیجانی بیشتر شود.
اسلامیبیدگلی با بیان اینکه «در چنین فضایی سیاستگذاری کار دشواری است» میگوید: اگر اکنون از فعالان معروف بازار نظرسنجی کنید که آیا اکنون وقت عرضه سهام است یا نه، تردید ندارم که بخش بزرگی از آنان مخالفت میکنند چون بازار در یک ماه و نیم گذشته بهطور مرتب روند نزولی داشته و فکر میکنند عرضهها باید متوقف شود.
دبیر کل کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران بار دیگر سیاستگذاری در چنین فضایی را دشوار میداند اما تاکید میکند که بازار سرمایه نباید از فرصتهای کوچک نیز برای اصلاحات غفلت کند. وی معتقد است باید با یک برنامهریزی از پیش تعیین شده و اعلام شده بهطوری که سهامداران بتوانند روی آن حساب کنند به سمت اصلاح برخی از متغیرهای کلیدی بازار سرمایه از جمله افزایش شناوری سهام در برخی شرکتها حرکت کرد.
راهکار چیست؟
این عضو شورای عالی بورس راهکارهایی هم برای این کار دارد که یکی از آنها افزایش امتیازات مالی و اقتصادی برای شرکتهای بورسی است. اسلامیبیدگلی میگوید: از یکسو شرکتها، چه دولتی باشند و چه وابسته به نهادهای حاکمیتی باید به تعهدات خود در زمان پذیرش پایبند باشند. از سوی دیگر باید امتیازات مالیاتی و اقتصادی برای شرکتهای بازار سرمایه آنقدر بزرگ باشد که تهدید اخراج برایشان هزینهبر باشد. یعنی بدانند اگر نتوانند به تعهدات خود عمل کنند این امتیازات را از دست میدهند اما الان اینگونه نیست و شرکتها با حضورشان در بازار الزاما امتیازات قابل توجهی نسبت به رقبای خود به دست نمیآورند. حتی برخی معتقدند شرایط رقابتی خود را هم از دست میدهند.
وی ادامه میدهد: بخشی از شرکتهایی که پذیرش میشوند وابسته به دولت و نهادهای حاکمیتی هستند. اساسا دولتها به سهام شرکتها بهعنوان محل مفهوم سهام شناور آزاد قدرت نگاه میکنند و باید در یک فرآیند بلندمدت این برنامه جمع شود و شرکتها و نهادهای حاکمیتی لازم است بدانند که باید بخش بزرگی از سهام خود را واگذار کنند.
اسلامیبیدگلی تاکید میکند که باید تمایل دولتها و نهادهای حاکمیتی به حفظ صندلیهای مدیریتی را به شدت کاهش داد. وی همچنین بر لزوم سرمایهگذاری غیرمستقیم تاکید میکند و میگوید: با تشویق بیشتر به سمت سرمایهگذاری غیرمستقیم میتوان صندوقها را در موضوع عرضه اولیه دخیلتر کرد. با ورود صندوقها نیز اساسا نظام حاکمیت شرکتی در شرکتهای عرضه شده بیشتر حفظ میشود بنابراین تمایل شرکتها برای عرضه سهام خردشان افزایش پیدا میکند.
عضو شورای عالی بورس همچنین میگوید که میتوان از تجربه کشورهای دیگر در این زمینه استفاده کرد.
سهام شناور چیست؟
یکی از عمده مزیتهای سرمایهگذاری در بازار اوراق بهادار در قیاس با دیگر فرصتهای سرمایهگذاری، قابلیت نقدشوندگی بالای سهم است. این مهم اما فارغ از رفع محدودیتهای معاملاتی به عواملی همانند عدم توقفهای بلندمدت نماد معاملاتی یک شرکت سهامی، میزان سهام شناور آزاد آن شرکت و همچنین بازدهی سهم بستگی دارد. باید توجه داشت سهام شناور پایین، خود زمینهساز کاهش قدرت نقدشوندگی سهام بورسی میشود. موضوعی که یکی از مهمترین انگیزههای سرمایهگذاری در بورس را کمرنگ میکند.
نقدشوندگی مفهوم پیچیدهای است و شاید بهطور مستقیم مشاهده نشود. از جهات مختلف تعاریف و برداشتهای متفاوتی در ارتباط با نقدشوندگی ارائه شده است. نقدشوندگی یک دارایی در سادهترین تعریف، توانایی بازار برای جذب حجم کلان معاملات بدون ایجاد نوسانهای شدید در قیمت تعریف میشود. قابلیت نقدشوندگی یک سهم را میتوان از عواملی همچون، حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معاملهشده، تعداد روزهای معاملهشده، تکرار معاملهها، تعداد خریدار و مانند آن شناسایی کرد. برای آنکه یک دارایی از نقدشوندگی برخوردار باشد، وجود یک بازار نقدشونده ضروری است. این بازار اما باید دارای شرایط ویژهای باشد و بالا بودن میزان سهام شناور آزاد شرکتها یکی از این شروط است. به بیان دیگر، چنانچه سهام شناور آزاد کافی در یک بازار سهام وجود نداشته باشد، ریسک نقدشوندگی سهام متوجه سهامداران میشود.
در توصیف این ریسک، بهمراتب دیده شده است سرمایهگذاران با خرید سهامی که از درصد سهام شناور کافی برخوردار نبوده، در مواقع مقتضی نتوانستهاند سهام خود را نقد کنند. این افراد عموما در زمان فروش، با صفهای سنگین فروش روبهرو شده و متحمل زیان قابلتوجهی میشوند. تا جایی که حتی در بسیاری مواقع از بازگشت به بازار سرمایه دلسرد شدهاند. اما سهام شناور آزاد چیست؟
مورگان استنلی (یکی از موسسات بینالمللی در زمینه تعیین شاخص) در توصیف سهام شناور آزاد میگوید: نسبتی از سهام یک شرکت که در بازار قابلمعامله بوده و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران استراتژیک نگهداری نشود. در واقع، عرضه و تقاضای این بخش از معاملات است که قیمت سهام شرکت را تعیین کرده و قابلیت نقدشوندگی سهام را نشان میدهد. سهام بلوکه شده به دلیل عدم مفهوم سهام شناور آزاد حضور در فرآیند عرضه و تقاضای روزانه در نوسانهای قیمت سهام تاثیری ندارد. مطالعات در بازارهای مالی نشان میدهد افزایش سهام شناور آزاد موجب کاهش امکان دستکاری قیمت، کاهش ریسک نقدشوندگی و دستیابی به قیمت عادلانه نزدیک به ارزش ذاتی میشود. در مقابل نیز پایین بودن این نسبت از طرفی جذابیت خرید را برای سهامداران یک بازار کاهش میدهد و از طرف دیگر همانطور که اشاره شد، به علت کم بودن سهام قابل معامله، نقدشوندگی سهام آن بازار با کاهش قابل توجهی روبهرو میشود. بنابراین در یک تقسیمبندی کلی سهامداران دو دسته میشوند:
الف) سهامداران استراتژیک: سهامدارانی که بهطور معمول با اهداف مدیریتی و بلندمدت در سهام شرکتها سرمایهگذاری کرده و سهام متعلق به آنها جزو سهام شناور آزاد محاسبه نمیشود. بهطور معمول این سهامداران شامل دولتها، شرکتهای وابسته به دولت، صندوقهای سرمایهگذاری دولتی، مدیران و اعضای هیاتمدیره شرکت، پایهگذاران شرکت، کارکنان شرکت (در صورتی که به آنها سهام وکالتی غیرقابل فروش اعطا شده باشد) و شرکتهای زیرمجموعه (چنانچه سهام شرکت اصلی را خریداری کرده باشند) میشوند.
ب) سهامداران غیراستراتژیک: سهامدارانی که هدف اصلی آنها از خرید و فروش سهام کسب سود بوده و اهداف مدیریتی از خرید سهام یک شرکت نداشته باشند. بهطور معمول این سهامداران را اشخاص حقیقی، صندوقهای سرمایهگذاری، صندوقهای بازنشستگی و امثال آن تشکیل میدهند.
مفهوم سهام شناور آزاد
راهکار دولت برای رفع نگرانی از سرعت تند رشد بورس
در تابلوی نمادهای بورسی، اطلاعات مختلفی وجود دارد که می تواند نشان دهنده وضعیت شرکت ها باشد یکی از این اطلاعات، درصد سهام شناور هر شرکت است در واقع در یک دسته بندی، می توانیم سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را به دو .در تابلوی نمادهای بورسی، اطلاعات مختلفی وجود دارد که می تواند نشان دهنده وضعیت شرکت ها باشد یکی از این اطلاعات، درصد سهام شناور هر شرکت است در واقع در یک دسته بندی، می توانیم سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را به دو.
آلومینیم و آلیاژهای آندوره H پایتون
برای تهیه آلومینا از بوکسیت از روش بایر استفاده می شود در روش بایر، بوکسیت را در سود غلیظ و در دمای 240 o C حل می کنند ناخالصی های اکسید آهن و سیلیکا به صورت لجن قرمز رسوب کرده و به وسیله فیلتر کردن از محلول جدا می شونداعداد شناور یا Float، برای نمایش اعداد غیرصحیح (No Integer) و دارای ممیز به کار می روند از این رو در پایتون، عددی که صحیح نباشد، اعشاری است؛ برای مثال دو عدد زیر:.
4 شناور در آب های استان بوشهر توقیف شد
4 شناور در آب های استان بوشهر توقیف شد ایرنا- فرمانده یگان حفاظت از منابع آبزیان شیلات استان بوشهر گفت: چهار فروند شناور فاقد هویت از سوی پایگاه حفاظت منابع آبزیان دیر در آب های این استان توقیف شد10/5/ معاون برنامه ریزی ستاد فرماندهی عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران نسبت به روند افزایشی کرونا در برخی شهرها و از جمله پایتخت هشدار داد و شناور شدن ساعت کاری ادارات را خواستار شد.
رکورد تازه عبور پناهجویان از کانال مانش: ۲۳۵ نفر در ۱۷ قایق جداگانه فقط در ,چرا بورس پس از یک شروع طوفانی، نزولی شد؟
7/8/ با اضافه شدن آمار روز پنجشنبه، در مجموع ۳۹۴۸ نفر در بیش از ۳ هزار قایق و شناور از ابتدای سال جاری میلادی با .کارشناس بازار سرمایه، افزایش حمایت از سمت عرضه در بورس مانند عرضه سهام شناور شرکت های دولتی و آغاز فروش سهام عدالت را از علل اصلی افت شاخص در معاملات امروز دانست.
دانشمندان یک گام دیگر به «جلوگیری از پیری» نزدیک شدندسهام شناور و نحوه محاسبه آن
سی ان ان پیش از این به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده بود که یکی از سه تانکر نفتی این شناور از قبل دچار نشتی شده بود و خدمه در تلاش بودند تا پیش از غرق شدن کامل کشتی، نفت موجود در دو تانکر دیگر را تخلیه کنندسهام شناور و نحوه محاسبه آن هرچند تعريف مشخص، دقيق و يكساني از سهام شناور آزاد و نحوه محاسبه آن در دنيا ارائه نشده است، اما قانونگذاران بورس هاي مختلف آن بخش از سهام هر شركتي را سهام شناور آزاد مي دانند كه احتمال بيشتري.
تغییر سبد سهام بر اساس 5 متغیر کلیدی-خبر فوریآغاز توزیع کارت کنکور کارشناسی ارشد ۹۹ از ۱۳ مرداد
با توجه به روند بازار، زمان و کیفیت تغییر سبد چگونه است؟ , هفته قبل درباره روندشناسی بورس صحبت کردیم روندهای مهم قبلی را از ابتدای سال 97 تاکنون هم مرور کردیم و توضیح دادیم که هر روند مهم یک یا چند علت اساسی داشته است1/8/ ایرنا نوشت: سخنگوی سازمان سنجش آموزش کشور گفت: کارت ورود به جلسه کنکور کارشناسی ارشد ۹۹ از روز دوشنبه ۱۳ مردادماه منتشر می شود فاطمه زرین آمیزی اظهار داشت: کنکور کارشناسی ارشد سال ۹۹ برای رفاه حال داوطلبان به مدت سه روز.
سهام شناور در بورس به چه معناست؟
از سهام شناور آزاد چه اطلاعاتی میتوانیم کسب کنیم؟ با توجه به مفهوم سهام شناور آزاد که در پاراگراف بالا توضیح داده شد، درصد آرمانی و ایده آل برای سهام شناور آزاد شرکت ها، معمولا بین 20 تا 30 درصد استاز سهام شناور آزاد چه اطلاعاتی میتوانیم کسب کنیم؟ با توجه به مفهوم سهام شناور آزاد که در پاراگراف بالا توضیح داده شد، درصد آرمانی و ایده آل برای سهام شناور آزاد شرکت ها، معمولا بین 20 تا 30 درصد است.
مسئول ارشد مقابله با کرونا در تهران: شعار ندهید، پرچم افتخار بالا نبریددانشمندان یک گام دیگر به «جلوگیری از پیری» نزدیک شدند
2/8/ به گفته فرمانده مدیریت بیماری کرونا در تهران باید «زرنگ» بود و از مدل ها و توصیه های کشورهای موفق در روند مقابله به همه گیری کووید-۱۹ استفاده کرد دکتر زالی افزوده «این که بخواهیم در برابر کرونا پرچم افتخار بالا ببریم .سی ان ان پیش از این به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده بود که یکی از سه تانکر نفتی این شناور از قبل دچار نشتی شده بود و خدمه در تلاش بودند تا پیش از غرق شدن کامل کشتی، نفت موجود در دو تانکر دیگر را تخلیه کنند.
روش تولید آلومینیوم
2- مراحل استحصال آلومینا از بوکسیت 3- فرآیند احیاء سنگ بوکسیت طی فرآیندی با استفاده از روش شیمیایی در کارخانجات تولید آلومینا به اکسید آلومینیوم یا آلومینا تبدیل می گرددآیا این محموله واقعا با همین روند تصادفی در بیروت «به گل نشسته» یا این یک سناریو حساب شده بوده است تا مقدار بسیار زیادی از ماده ای که در بمب سازی، تولید سوخت موشک و غیره کاربرد دارد را به دست گروهی خاص (حزب الله) برسانند؟.
فرآیند تولید آلومینیوم
در دماهای کمتر از محدوده ۶۰۰-۴۰۰ درجه سانتیگراد ممکن است آلومینـا حاوی ۵/۰-۲/۰ درصد رطوبت باشد که این رطوبت با فلورایدهای جامد در درجه حرارت های بالا واکنش می دهددر تابلوی نمادهای بورسی، اطلاعات مختلفی وجود دارد که می تواند نشان دهنده وضعیت شرکت ها باشد یکی از این اطلاعات، درصد سهام شناور هر شرکت است در واقع در یک دسته بندی، می توانیم سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را به دو.
چرا بورس پس از یک شروع طوفانی، نزولی شد؟کشتی آرتیمیا پس از ۷ سال روی دریاچه ارومیه شناور شد
کارشناس بازار سرمایه، افزایش حمایت از سمت عرضه در بورس مانند عرضه سهام شناور شرکت های دولتی و آغاز فروش سهام عدالت را از علل اصلی افت شاخص در معاملات امروز دانستبی بی سی
30/7/ سرویس اجتماعی-سیما سادات لاری دیروز اظهارداشت: از 6 تا ۷ مردادماه و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۶۶۷ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک مفهوم سهام شناور آزاد هزار و ۶۸۷ نفر از آنها بستری شدنداعداد شناور یا Float، برای نمایش اعداد غیرصحیح (No Integer) و دارای ممیز به کار می روند از این رو در پایتون، عددی که صحیح نباشد، اعشاری است؛ برای مثال دو عدد زیر:.
مسئول ارشد مقابله با کرونا در تهران: شعار ندهید، پرچم افتخار بالا نبریدفرارو
2/8/ به گفته فرمانده مدیریت بیماری کرونا در تهران باید «زرنگ» بود و از مدل ها و توصیه های کشورهای موفق در روند مقابله به همه گیری کووید-۱۹ استفاده کرد دکتر زالی افزوده «این که بخواهیم در برابر کرونا پرچم افتخار بالا ببریم .مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری بوشهر گفت: یک کارخانه شناور سازی واقع در محله تنگک اول (از محله های جنوبی شهر بوشهر) ظهر امروز آتش گرفت جهانگیر دهقانی در این ارتباط در گفت و گو با ایرنا افزود: با هماهنگی های صورت.
نکات مهمی درباره شاخص کل بورس که سرمایهگذاران باید بدانند
در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، میتوان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبههای مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روشهای نموداری روند آینده بورس را پیشبینی کرد.
به گزارش سرویس کارو درآمد جی پلاس، بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخصهای بورس، در تصمیمگیری سرمایهگذاران ایفا میکنند، نوسانات شاخصها نیز برای سرمایهگذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخصهای بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه مفهوم سهام شناور آزاد خاصی نشان میدهد، بنابراین سرمایهگذاران در تحلیل شاخصهای بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.
شاخص کل TEDPIX
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته میشود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانهها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایهگذاران یکی از پرکاربردترین شاخصهاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است.
برای درک سادهتر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکتهای بورسی متناسب با وزن آنها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانهای را که شرکتها به شما پرداخت میکنند، محاسبه میکند.
شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته میشود. نکتهای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشاندهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکتها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.
بهعنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکتهای بزرگی مانند صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکتهای کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.
اخبار مرتبط؛
شاخص کل هموزن
برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکتهای بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. بهدلیل اینکه تاثیرگذاری شرکتها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، بهطوریکه در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت میشود.
در شاخص کل هموزن شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت نیز یکی از اصلیترین شاخصهای بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکتها در این شاخص لحاظ نمیشود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمتها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار میگیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکتها در تاثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.
شاخص قیمت هموزن
در شاخص قیمت هم وزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص سهام آزاد شناور TEFIX
پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق میشود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار میرود در آیندهای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً میخواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکتهای مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.
با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» میخواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزندهی شرکتهای موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکتها استفاده میشود و هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخصها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.
سایر شاخصهای بورس
در بورس اوراق بهادار تهران، شاخصهای دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعالتر وجود دارد. هر یک از این شاخصها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در گروه خدمات مالی و سرمایهگذاری است.
انواع شاخص ها در بورس
همانطور که پیش از این نیز مطرح شد شاخص نماگری است که سطح عمومی قیمت یا بازدهی را برای گروهی یا کل سهام نشان میدهد. بنابراین شاخص کل قیمت نشاندهنده سطح عمومی قیمت کلیه سهام موجود در بازار بورس است. از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازهگیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل میگردد. یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف میکنند و تمامی ارقام شرکتها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف میکنند. پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سالهای بعد را نسبت به آن سال میسنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص اتفاق میافتد. فرمول محاسبه شاخص کل قیمت از رابطه زیر محاسبه میشود:
همانطور که مشاهده میفرمایید در مخرج کسر شاهد ارقام مذکور در سال مبدأ هستیم. منظور از ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر به آن اشاره شده چیست؟ لازم به ذکر است که ارزش جاری هر سهم از حاصلضرب قیمت پایانی سهام ضربدر تعداد سهام آن شرکت به دست میآید. همچنین عنایت داشته باشید که سال مبدأ در بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۶۹ تعریف شده است و قیمت سهام در آن سال به عنوان مبنای محاسبات لحاظ گردیده است. برای درک این موضوع سعی میکنیم تا در قالب یک مثال مواردی را خدمت شما شرح دهیم:
فرض کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تا الآن تنها از سه سهم الف، ب و پ تشکیل شده باشد. اطلاعات سهام در آن سال به شرح زیر است:
سهم الف: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال
سهم ب: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال
سهم پ: ۲۰۰۰ سهم مفهوم سهام شناور آزاد به ارزش ۲۰۰۰ ریال
در نتیجه ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ در مثال ما برابر خواهد بود:
(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰ + ۶۰۰۰۰۰۰ +۴۰۰۰۰۰۰ = ۱۱۰۰۰۰۰۰
بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ معادل ۱۱ میلیون ریال بوده است و طبق فرمول شاخص، رقم شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد است. حال فرض کنید در سال ۱۳۷۰ قیمت سهام الف به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ب به ۲۷۵۰ ریال و سهام پ به ۲۵۰۰ ریال افزایش پیدا کند. بنابراین ارزش جاری بازار سهام در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:
(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) = ۲۰۰۰۰۰۰ + ۵۵۰۰۰۰۰ + ۵۰۰۰۰۰۰ = ۱۲۵۰۰۰۰۰
بنابراین همانطور که در محاسبات فوق مشاهده میفرمایید ارزش جاری بازار سهام در مثال ما در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. حال اگر شاخص کل را محاسبه نماییم شاهد رشد ۱۴ درصدی شاخص کل قیمت هستیم:
(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) * ۱۰۰ = ۱۱۴
همانطور که در بالا مشاهده میفرمایید شاخص کل نسبت به سال ۱۳۶۹ در حدود ۱۴ واحد افزایش داشته است که نشان از رشد ۱۴ درصدی شاخص بورس دارد.
نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:
در این شاخص زمانی که شرکتها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه میدهد و یا تعداد شرکتها کم و یا زیاد میشوند تعدیل میگردد که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری میگردد.
زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفافسازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوقالعاده بسته میشود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور میگردد.
از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکتهای مختلف اثر میپذیرد و بنابراین شرکتهای بزرگتر موجب تغییرات بزرگتر شاخص بورس میگردند نبایستی صرفاً تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخصها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشتهاند شاخص کل رشد قابلتوجهی را ثبت میکند.
سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیمبندی میکند. شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفتهشده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه میگردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد میگردد.
شاخص کل هموزن:
شیوه محاسبه شاخص کل هموزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده میگردد. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکتها چه اندازهای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمتها اثر بااهمیتی در محاسبات دارند. با لحاظ توضیحات فوق مجدداً به محاسبه شاخص هموزن میپردازیم:
سال ۱۳۶۹:
سهم الف: ۱۰۰۰ ریال
سهم ب: ۳۰۰۰ ریال
سهم پ: ۲۰۰۰ ریال
شاخص هموزن در سال ۱۳۶۹:
((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۰۰
سال ۱۳۷۰ :
سهم الف: ۲۰۰۰ ریال
سهم ب: ۲۷۵۰ ریال
سهم پ: ۲۵۰۰ ریال
شاخص هموزن در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:
((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۲۱
همانطور که مشاهده میفرمایید که شاخص هموزن رشد قابلتوجهتری را نسبت به شاخص کل قیمت در حالت عادی نشان میدهد.
تفاسیر مهم همزمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هموزن:
در بازار بورس تفاسیر همزمان شاخص قیمت کل و شاخص هموزن بسیار رایج است.
زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هموزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشتهاند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.
زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هموزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کردهاند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کردهاند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایهگذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.
اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند: در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبهرو شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است شاهد این تفسیر ایجاد گردد که بازار به سمت رکود پیش میرود.
اگر هر دو شاخص صعود کنند: در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی میشوند و رخداد این حالت در طی چند روز میتواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماههای آتی را بدهد.
شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟
شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است. لازم به ذکر است که سود حاصل از سرمایهگذاری در بازار بورس از دو محل است:
سود نقدی مصوب مجامع
سود ناشی از افزایش قیمت سهام. شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش میدهد. این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است و فرمول محاسبه آن مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج کسر علاوه بر قیمت در سال ۱۳۶۹ سود نقدی پرداختی در آن سال نیز منظور میگردد.
شاخص بازده نقدی چیست؟
این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه مینماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکتهای بورسی را محاسبه مینماید. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت میگردد و در این حالات نبایستی خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معاملهگری خود را اصلاح نماییم.
شاخص صنعت و شاخص مالی:
پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشارهکنیم که شرکتها را بر اساس ماهیت فعالیتشان میتوان تقسیمبندی کرد. شرکتهای تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکتهای بورسی را شامل میشوند. بیش از ۶۰ درصد شرکتهای فعال در بورس را شرکتهای تولیدی تشکیل میدهند. همچنین مشاوره مالی و شرکتهای تأمین سرمایه جزو خدمات مالی محسوب میشوند. شرکتهای حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکتهای حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیمبندی میکنند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فنآوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیمبندی میگردند. لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکتهای فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه میگردند و تفاوت آنها با شاخص مزبور در تعداد شرکتهای حاضر در آن صنعت است.
شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :
عموماً برخی از شرکتهای حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکتهای سهامی را بر عهده دارند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته میشود و سهام تحت مالکیت آنها معمولاً جزو سهامی به حساب نمیآید که به صورت فعال در بازار معامله شود. شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایهگذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمیگردد.درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده میشود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه میکند که توسط سرمایهگذاران خرد مورد معامله قرار میگیرد. شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ میگردد.
برای مثال در شاخص کل قیمت صد درصد سهام فولاد مبارکه یعنی ۱۳۰ میلیارد سهم به عنوان ضریب قیمت فولاد مبارکه لحاظ میگردد در حالی که در شاخص سهام آزاد شناور تنها ۲۵ درصد سهام این شرکت یعنی ۳۲٫۵ میلیارد سهم آن به عنوان ضریب قیمت لحاظ میگردد. یکی از نکات تفسیری حائز اهمیت این هست که هرچه درصد شناوری سهام پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد نتیجه این شاخص به تغییرات شاخص کل قیمت نزدیکتر خواهد بود و هر چه درصد شناوری پایینتر باشد به نظر میرسد که نتیجه حاصل از شاخص سهام شناور آزاد واقعیتر باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر:
سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یکبار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه مینماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه مینماید. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکتهای لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ میگردند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگتر:
بزرگی شرکتها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه میشود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته میشود:
قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت
۳۰ شرکت بزرگتر شامل شرکتهایی میشود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگتر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد مینماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگتر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی میدهند.
دیدگاه شما