سود تقسیمی (DPS) چیست؟

اطلاع از میزان EPS از طریق سایت tsetmc

سود نقدی تقسیمی اتکای از خرداد سال آینده پرداخت می‌شود

زمان پرداخت سود نقدی تقسیمی اتکای

مدیرعامل شرکت بیمه اتکایی ایرانیان با ارسال نامه‌ای به رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه مالی و خدماتی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که سود نقدی تقسیمی اتکای از خرداد ۱۴۰۱ پرداخت می‌شود.

به گزارش اخبار بورس، به نقل از پایگاه خبری بورس نیوز، سید محمد آسوده، مدیرعامل شرکت بیمه اتکایی ایرانیان با نماد اتکای با ارسال نامه‌ای به سعید واشقانی فراهانی، رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه مالی و خدماتی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که سود نقدی تقسیمی (DPS) سهامداران حقیقی از تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۱ تا ۱۵ خرداد ماه به سهامداران پرداخت می‌شود. همچنین، سهامداران حقوقی می‌توانند از تاریخ ۱ مهر ماه سال آینده تا ۳۰ مهر ماه نسبت به دریافت سود اقدام کنند.

نامه مدیرعامل اتکای به سازمان بورس
برای مشاهده در سایز بزرگ‌تر، بر روی عکس کلیک کنید.

شرکت‌های بورسی چقدر از سود خود را تقسیم می‌کنند؟

یک استاد دانشگاه در سلسه مطالبی با محوریت «درس‌گونه‌هایی از اقتصاد مالی برای فصل مجامع» به تشریح مفاهیم علمی و کاربردی اقتصاد مالی و بازار پول و سرمایه پرداخته که در این گزارش موضوع «نسبت پرداخت سود تقسیمی» را در یادداشتی اختصاصی برای ایبِنا تشریح کرده است.

به گزارش خبرنگار ایبِنا، به کسر یا نسبت میزان مبلغی از درآمد خالص شرکت که به سهامداران آن پرداخت می‌شود "نسبت پرداخت سود تقسیمی یا نقدی" می‌گویند. این درصدی از سود (Earning) پرداختی به سهامداران از طریق سود تقسیمی یا نقدی است. میزان مبلغی که به سهامداران پرداخت نمی‌شود، سود انباشته‌ای است که صرف عملیات اصلی شرکت و توسعه آن می شود. گاهی برای سهولت به نسبت فوق "نسبت پرداخت (Payout ratio) نیز می‌گویند.

فرمول و چگونگی محاسبه نرخ پرداخت سود تقسیمی :

با تقسیم سود تقسیمی سالیانه هر سهم (DPS) به سود هر سهم (EPS) و یا از تقسیم سود نقدی بر درآمد خالص نسبت پرداخت سود تقسیمی و یا نسبت سود نقدی پرداختی بدست می‌آید.

و یا نسبت مزبور را می‌توان از طریق فرمول زیر به دست آورد.

بر مبنای هر سهم "نسبت حفظ و نگهداری" را می‌توان به صورت زیر نوشت:

که در آن سود هر سهم = EPS و سود تقسیمی یا نقدی هر سهم = DPS است.

نکته مهم برای یادآوری آنست که نسبت سود تقسیمی که به سهامداران پرداخت می‌شود (DPR) مبیین آنست که چه مقدار پول یک شرکت به سهامداران آن برگشت شده و چه مقدار در دست شرکت باقی مانده تا برای رشد سرمایه‌گذاری مجدد شود و یا برای پرداخت بدهی و یا اضافه کردن به ذخایر نقدی (سود انباشته و ذخیره ها) از آن استفاده شود.

پیام این نسبت برای شما چیست؟

در تفسیر و تعبیر نسبت پرداخت سود تقسیمی یا نقدی باید ملاحظات چندی را لحاظ نمود که مهم‌ترین آن سطح "بلوغ" (maturity) و کمال سازمانی یک شرکت است. برا یک شرکت نوپا که برای رشد و شکوفایی در صحنه رقابت جهت‌گیری کرده و هدفش بسط و توسعه و عرضه محصولات جدید است و تلاش دارد بازارهای جدیدی را تسخیر کند و بر سهم و قدرت بازار خود بیفزاید، باید انتظار داشت که تمام یا بیشتر سود خود را صرف سرمایه‌گذاری مجدد کند و لذا نسبت پرداختی ناچیز و یا صفر داشته باشد. بنابراین، نسبت پرداخت (PR) برای شرکت‌هایی که تمامی درآمد خالص خود را به صورت سود تقسیمی و نقدی می‌پردازند ۱۰۰ درصد و برای شرکت‌هایی که سود نقدی نمی‌پردازند صفر درصد است.

از طرف دیگر، شرکت‌های صاحب نام و با سابقه و قدر مثل اپل که اکثراً سود نقدی ناچیز یا صفر دارند وقتی به نقطه‌ای از رشد می‌رسند سود تقسیمی یا نقدی می‌پردازند. در همین اپل در ۲۰۱۲ بعد از آنکه حدود ۲۰ سال سود تقسیمی نمی‌پرداخت، تعویض مدیرعامل و نگرش جدید در "سیاست سود نقدی" شرکت باعث شد بین سهامداران خود سود تقسیمی توزیع کند.

پایداری سود تقسیمی و نقدی:

همچنین "نسبت پرداخت" برای ارزیابی پایداری سود تقسیمی مفید است. شرکت‌ها به شدت برای کاهش سود تقسیمی از خود رغبتی نشان نمی‌دهند، چرا که این امر قیمت سهام آنها را کاهش می‌دهد و انعکاسی از ضعف مدیریت است. نکته مهم آنست که سرمایه‌گذاران در مورد انتظارات سود آتی شرکت‌ها دیدی آینده‌نگر بجای گذشته‌نگر به نسبت پرداخت داشته باشند. روند بلند مدت نسبت پرداخت نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.

افزایش پیوسته این نسبت می‌تواند گویای آن باشد که کسب و کار مزبور مرحله بلوغ را رد کرده و از سلامت و بنیه خوبی بهره‌مند است و برعکس سود تقسیمی جهشی می‌تواند به معنی عدم پایداری آن بحساب آید.

چگونه نسبت پرداخت بکار گرفته می‌شود : مثال

شرکت‌هایی که در پایان دوره مالی خود سود ساخته‌اند می‌توانند آن‌ را در راه‌های گوناگونی صرف کنند. آنها می‌توانند بخشی از آن‌ را بین سهامداران توزیع کنند و بخشی را برای رشد و بسط و توسعه شرکت و کسب و کار خود به کار گیرند. سهمی و بخشی از آن سود که شرکت انتخاب می‌کند تا به سهامداران بپردازد با "نسبت پرداخت" اندازه‌گیری می‌شود. در سوم ژانویه ۲۰۲۲ ، EPS یا سود هر سهم اپل ۵.۶۷ دلار بود که به ازای هر سهم ۰.۸۷ دلار سود نقدی پرداخت کرد. بنابراین با تقسیم ۰.۸۷ بر ۵.۶۷ داریم ۱۵.۳درصد که "نسبت پرداخت" سهم اپل است.

عموماً محاسبه نسبت مزبور بر مبنای هر سهم محاسبه می‌شود، مثل مثال بالا. بنابراین برای بدست آوردن آن نسبت باید سود تقسیمی یا نقدی سالیانه هر سهم عادی بر سود هر سهم (EPS) تقسیم کرد.

سود تقسیمی پرداختی در مقابل بازدهی سود تقسیمی:

وقتی این دو معیار را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم، این نکته مهم است که بدانیم "بازدهی سود تقسیمی" آنچه به شما می‌گوید آنست که چه نرخی از بازده به شکل سود تقسیمی نقد به سهامداران تعلق می‌گیرد، ولی "نسبت سود تقسیمی پرداختی" مبیین آنست که چه مقدار از عایدی خالص شرکت بعنوان سود تقسیمی پرداخت شده است.

در حالی‌که بازدهی سود تقسیمی عموماً شناخته‌تر و با وسواس و دقت بررسی شده است، بسیاری بر این باورند که نسبت سود تقسیمی پرداختی نماگر بهتری برای توانایی‌های توزیع سود تقسیمی توسط شرکت بطور منظم و پیوسته در آینده به حساب می‌آید. نسبت سود تقسیمی پرداختی به شدت به "جریان نقد (cash flow) شرکت مرتبط است.

بازدهی تقسیمی نشانگر آنست که چه مقدار یک شرکت در طول یکسال از پولی که سهامداران بابت خرید سهم شرکت پرداخته اند در قالب سود نقدی و تقسیمی بدان‌ها برگردانده است.
همانطور که در یادداشت‌های قبلی اشاره شد بازدهی مزبور بصورت درصد بیان می شود و نه یک میزان و مبلغ به تومان. این امر باعث سهولت آن می‌شود که ببینیم چه مقدار بازده به ازای هر تومان (هر واحد پولی) سرمایه‌گذاری شده توسط سهامدار از طریق سود تقسیمی یا نقدی بدست او می‌رسد. بازدهی مزبور از رابطه زیر بدست می‌آید:

می‌بینید که چگونه افزایش قیمت سهم درصد بازدهی سود تقسیمی را کاهش می دهد و برعکس اگر قیمت سهم کاهش یابد بازدهی مزبور افزایش می یابد.

آیا یک نسبت سود تقسیمی پرداختی بالا خوب است؟

یک نسبت سود تقسیمی پرداختی همیشه نزد سرمایه گذاران فعال ارزشمند تلقی نمی‌شود. معمولاً یک نسبت سود تقسیمی بالا می‌تواند حکایت از آن داشته باشد که شرکت بر چهره اوضاع و احوال به وضعیت خود در مقابل دیدگان سرمایه‌گذاران با پیشنهاد و عرضه سود نقدی افراطی و مبالغه آمیز نقاب زده است و به همین سادگی باید گفت شرکت طرحی ندارد تا بطور جسورانه "سرمایه در گردش" (Working Capita) را بسط و توسعه دهد.

سود سهام چگونه محاسبه می شود؟

هدف اصلی هر سرمایه‌گذار از ورود به بازارهای مالی دستیابی به سود است. در حوزه بورس نیز عاملی که موجب جذب سرمایه‌گذاران می شود، کسب سود از طریق خرید و فروش سهام می‌باشد. شرکت‌های بورسی در همین راستا با سازوکارهای مشخصی اقدام به پاسخگویی این نیاز سهامداران خود می‌نمایند.

تعریف سود سهام

در یک تعریف کلی، سود منافع مالی است که در نتیجه فعالیتی خاص به دست می‌آید. فعالان هر حوزه سود را به عنوان شاخصی برای سنجش میزان اثربخشی فعالیت‌های خود قلمداد می‌کنند. در واقع سود، فایده مالی است که پس از کسر هزینه‌های متحمل شده، به فعالان آن حوزه تعلق می‌گیرد. شرکت‌ها در طی یک دوره مالی برای دستیابی به میزان سود، مجموع هزینه‌های انجام شده را از کل درآمد حاصل شده کسر می‌نمایند. این اختلاف به دست آمده، همان سود شرکت است.

روش‌های کسب سود سهام

سرمایه‌گذاران در حوزه‌های بورسی به دو طریق از سهام خریداری شده خود سود کسب می‌نمایند :

1- افزایش قیمت سهام خریداری شده

سرمایه‌گذاران در بازار بورس با این پیش‌بینی که قیمت سهام خریداری شده در آینده افزایش خواهد یافت، اقدام به خرید آن سهم می‌نمایند. چنانچه قیمت سهم افزایش یابد، سهامدار می‌تواند با قیمتی بالاتر سهام خود را بفروشد و از این اختلاف قیمت، سود کسب کند.

2- سود نقدی سالیانه سهام خریداری شده

در پایان هر سال مالی شرکت‌ها بخشی از سودهای حاصل شده طی آن دوره را به سهامداران خود پرداخت می‌نمایند. به این سود، سود نقدی سالیانه یا DPS گفته می شود. DPS مخفف عبارت dividend per share به معنای درصد سود تقسیمی است. شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع سالیانه، میزان این سود را مشخص و نسبت به پرداخت آن اقدام می‌نمایند. پرداخت این سود، نکات و شرایط خاصی دارد که در ادامه به طور مفصل به آن اشاره خواهیم کرد. ابتدا شما را با مفهوم EPS آشنا می‌سازیم.

محاسبه سود تقسیمی (DPS) چیست؟ EPS در سود سهام

کلمه EPS مخفف عبارت Earning Per Share به معنای درآمد هر سهم است. برای محاسبه EPS می بایست درآمد کل یک شرکت (پس از کسر مالیات) را در پایان هر سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم نمود. عدد حاصل از این تقسیم به عنوان شاخصی برای تعیین میزان سودآوری شرکت و معیاری جهت سنجش ارزندگی سهم می باشد.

هر چه EPS شرکت بالاتر باشد، سودآوری آن نیز بیشتر است. البته باید توجه داشت که این امر به تنهایی نمی‌تواند ملاک شما قرار گیرد، لذا به فعالان این حوزه توصیه می‌شود از روش‌های دیگری نیز در تصمیم ‌گیری‌های خود استفاده نمایند.

محدودیت‌هایEPS در محاسبه سود سهام

افزایش EPS به تنهایی معیار موثقی برای پیش‌بینی نرخ رشد آتی شرکت‌ها نمی‌باشد. از جمله محدودیت های EPS می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• محاسبه آن مبتنی بر سود تاریخی است. ممکن است سود جاری شرکت در نتیجه اقدامات مدیریتی افزایش یابد، اما باید توجه داشت که این موضوع به تنهایی تضمین‌کننده افزایش سود آتی شرکت نمی‌باشد. چه بسا ممکن است در شرکتی با EPS بالا، در آینده شاهد کاهش سود باشیم.
• EPS بدون در نظر گرفتن نرخ تورم محاسبه می‌شود. لذا ممکن است نرخ واقعی رشد EPS با نرخ رشد اسمی آن متفاوت باشد.
• محاسبه EPS در شرکت‌های مختلف متفاوت است. هر شرکت با توجه به شیوه‌های محاسباتی و مدیریتی خود به محاسبه EPS می‌پردازد. این موضوع امکان مقایسه کردن شرکت‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
• محاسبه EPS تحت تاثیر ساختار سرمایه و هم چنین تصمیمات مدیریتی شرکت است و این مسئله امکان مقایسه آنها را دشوار می‌سازد.

انواع EPS

سه نوع EPS در بازارهای مالی وجود دارد که عبارتند از :

1- EPS پیش‌بینی شده

شرکت‌ها هر ساله قبل از شروع دوره مالی جدید، اقدام به پیش‌بینی میزان سود خود می‌نمایند. این امر توسط مدیران مالی و تحلیلگران شرکت، همچنین با توجه به عوامل اقتصادی مؤثر و عملکرد شرکت در آن سال انجام می‌پذیرد.

پیش بینی سود ممکن است به طور قطعی حاصل نشود، چرا که این امر تحت تاثیر عواملی صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه محاسبه سود، برآوردی از آینده شرکت را برای سرمایه گذاران متصور می‌سازد، لذا از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.

2- EPS تحقق یافته یا دنباله‌ دار

پس از پایان هر سال مالی، درآمد و هزینه های شرکت برآورد و سپس سود خالص محاسبه می‌گردد. به این سود EPS تحقق یافته اطلاق می‌گردد. توجه داشته باشید که این سود پس از پایان سال مالی محاسبه می‌گردد.

3- EPS جاری

محاسبه EPS جاری براساس داده‌های درآمدی در سال مالی صورت می‌گیرد. برخی از این داده‌ها به طور دقیق محاسبه و برخی نیز هنوز محاسبه نشده‌اند. در نتیجه ارقام به دست آمده حاصل از EPS جاری در برخی مواقع، واقعی و برخی صرفاً بر اساس حدس و پیش‌بینی می‌باشد.

نکات مهم EPS در سود سهام

• شرکت‌ها موظف هستند هر سه ماه یکبار، گزارش مالی خود را از طریق سامانه کدال انتشار و در اختیار عموم قرار دهند و از این طریق میزان EPS را اعلام نمایند.
• هر چه میزان EPS یک شرکت بالاتر باشد، بازدهی و سودآوری آن نیز بیشتر خواهد بود. در نتیجه سود تقسیمی آن نیز افزایش می‌یابد. اگر میزان EPS پایین باشد، نشان دهنده زیان شرکت در آن سال مالی است.
• EPS ممکن است تحت تاثیر عواملی چندین بار در طی یک سال مالی تغییر یابد. مدیر مالی با توجه به شرایط و عملکرد شرکت میزان EPS را اعلام می‌نماید که به آن اصطلاحاً تعدیل سود یا تعدیل EPS اطلاق می‌گردد.
• سهامداران با مراجعه به سایت tsetmc.com و یا سامانه کدال، می توانند از مقدار EPS نماد مورد نظر خود اطلاع حاصل نمایند.

اطلاع از میزان EPS از طریق سایت tsetmc

اطلاع از میزان EPS از طریق سایت کدال

برای آشنایی بیشتر با سامانه کدال و TMSTSE می‌توانید، مقاله‌های جامع آموزشی مربوط به آن را مطالعه نمایید.

سود نقدی سهام (DPS)

همانطور که گفته شد، شرکت‌ها در پایان هر سال مالی نسبت به سود سهامداران خود تصمیم‌گیری می‌نمایند. این امر با توجه به سیاست‌های مالی شرکت مشخص می‌گردد و در شرکتهای مختلف، متفاوت است. توجه داشته باشید که همه شرکتها در هر سال مالی سود پرداخت نمی‌کنند، زیرا ممکن است فعالیت شرکت در آن دوره دچار زیان شده باشد و یا سود به دست آمده در مجامع تصویب نشود.

سهامداران مشمول دریافت سود نقدی سهام (DPS)

سهامداران در صورتی مشمول دریافت سود نقدی می‌شوند که در زمان برگزاری مجمع عمومی سالیانه، مالک سهام شرکت باشند. در این خصوص، زمان خرید یا فروش سهام حائز اهمیت نیست بلکه تنها کافی است که فرد در زمان برگزاری مجمع، سهامدار شرکت باشد.

موعد تخصیص سود نقدی سهام (DPS)

عملکرد شرکت‌ها در خصوص زمان پرداخت سود نقدی خود DPS، متفاوت است. به عبارتی این زمان به تصمیمات شرکت در این زمینه بستگی دارد. مطابق با قانون، شرکت‌ها موظفند حداکثر تا هشت ماه پس از تصویب سود نقدی در مجمع، نسبت به پرداخت آن به سهامداران خود اقدام نمایند. در نتیجه تصمیمات شرکت در خصوص زمان پرداخت سود باید با توجه به این زمان تعیین شده باشد.

آگاهی از مقدار سود سهام و شیوه پرداخت آن

سهامداران از طریق تماس با واحد مربوط به اداره سهام شرکتها و یا مراجعه به سامانه کدال از سود نقدی سالیانه سهام شرکت‌ها آگاهی می‌یابند. برای این کار لازم است مراحل زیر را طی نمایید:

1. ابتدا وارد سامانه کدال به نشانی codal.ir شوید.
2. ‌گزینه جستجوی اطلاعیه‌ها را انتخاب نمایید.
3. نام نماد بورسی شرکت مورد نظر خود را وارد نمایید.
4. گزینه زمان‌بندی پرداخت سود را در قسمت نوع اطلاعیه را انتخاب نمایید و سپس گزینه جستجو را انتخاب کنید.

چنانچه شرکت اطلاعیه‌ای در این خصوص منتشر کرده باشد، سهامدار می‌تواند آن را مشاهده و در صورت تمایل فایل آن را به صورت pdf یا عکس دریافت نماید.

یک نمونه اطلاعیه در خصوص زمانبندی پرداخت سود سهام

نحوه دریافت سود نقدی سهام (DPS)

سهامداران به سه روش سود نقدی سالیانه خود را دریافت می‌نمایند:

1- دریافت از طریق واریز به حساب بانکی سهامدار

در این روش سهامدار به منظور دریافت سود نقدی، ملزم به ارسال مشخصات حساب بانکی خود به شرکت می‌باشد. در این روش با ارسال فکس، ارسال پستی ، ایمیل و یا مراجعه حضوری، اطلاعات در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. باید توجه داشت که برخی شرکت‌ها، پرداخت‌های خود را تنها از طریق حساب بانکی انجام می‌دهند. لذا در این شرایط سهامدار برای دریافت سود باید اقدام به افتتاح حساب در آن بانک نماید و مشخصات آن را به شرکت مربوطه ارسال نماید.

2- دریافت از طریق مراجعه به شعب بانک‌ها

در این روش، شرکت نام بانک طرف قرارداد خود را طی اطلاعیه‌ای به سهامداران خود معرفی می‌نماید. افراد با به همراه داشتن مدارک شناسایی (کارت ملی و کپی آن) و همچنین کد معاملاتی خود به شعب بانک سود تقسیمی (DPS) چیست؟ مشخص شده مراجعه و سود خود را دریافت می‌نمایند.

3- دریافت از طریق سامانه سجام

از جمله مشکلات دو روش ذکر شده، زمان‌بر و هزینه‌بر بودن آنهاست. در دو روش فوق، احتمال بروز خطای انسانی در واریز وجوه نیز وجود دارد. لذا تمهیداتی اندیشیده شد تا سهامداران بتوانند بدون مراجعه حضوری سود سهم خود را دریافت نمایند. فرایند دریافت سود در این روش به این صورت است که ابتدا شرکت، سود تخصیصی را به حساب شرکت سپرده‌ گذاری مرکزی پرداخت می‌نماید. در مرحله بعد، پرداخت‌ها به صورت همزمان و از طریق سامانه سجام به شماره شبای ارائه شده از سوی سهامداران انجام می‌شود.

مشاهده سود نقدی سهام از طریق سایت کدال

سهامداران با مراجعه به سامانه کدال علاوه بر دسترسی به اطلاعات کامل سود نقدی سالیانه و نحوه پرداخت آن، می‌توانند از میزان این سود نیز مطلع شوند. به این منظور، کافیست در قسمت نوع اطلاعیه‌ها گزینه خلاصه تصمیمات مجمع عمومی سالیانه را انتخاب نمایید.

سهامداران می توانند با انتخاب گزینه خلاصه تصمیمات مجمع به کلیه اطلاعات مصوب در مجمع سالیانه دسترسی یابند.

در گزارش ارائه شده، مقدار DPS با عنوان سود نقدی هر سهم قابل مشاهده می‌باشد.

مقدار DPS سهم را در جدول مشاهده می‌کنید.

تفاوت EPS و DPS در سود سهام

EPS و DPS هر دو ماهیتی از جنس سود دارند. EPS به معنای سود ساخته شده برای هر سهم و DPS سود نقدی تقسیم شده برای هر سهم است. تنها وجه تمایز در مقدار آنهاست که در بیشتر مواقع با یکدیگر تفاوت دارد.

به طور معمول مقدار EPS شرکت از مقدار DPS بیشتر است. شرکت‌ها تمایل دارند همواره مقداری از سود بدست آمده طی یک دوره را نزد خود نگهداری نمایند. این سود در شرایط مختلف و بر حسب نیاز، مورد استفاده قرار می‌گیرد .

ممکن است DPS شرکت در طی یک دوره و تحت تاثیر عواملی از مقدار EPS آن بیشتر شود. در اینجا شرکت‌ها علاوه بر پرداخت سود دوره جاری، مقداری از سود دوره قبل را نیز در میان سهامداران تقسیم می‌نمایند. این امر منجر به افزایش مقدار DPS نسبت به EPS می‌گردد.

نتیجه‌گیری

حال که با مفاهیم EPS ، DPS و نکات آن به طور کامل آشنا شدیم، از این دو فاکتور کاربردی و مهم می‌توانیم در تحلیل های خود استفاده نماییم. توجه به این دو پارامتر در کنار سایر اطلاعات می‌تواند انتخابی درست در بازارهای سرمایه را برای ما به ارمغان آورد. با کمک این دو مفهوم می‌توان از روند رشد شرکت و میزان سودآوری آن در آینده آگاهی یافت.

سود سرمایه ای یا گین در بورس چیست و چه کمکی به ما می کند؟

بورس، سازمانی مربوط به خرید و فروش سهام مرتبط با شرکت‌ها است. هر شرکتی بعد از دریافت مجوزهای مربوطه می‌تواند بخشی از سهام خود را در بورس عرضه کند. به سودی که از فروش سهام به دست می‌آید گین (Capital Gain) می‌گویند. گین زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت فروش سهام بالاتر از قیمت خرید باشد. در این صورت است که، شما از این معامله سود کسب می‌کنید. مفهوم سود یعنی درآمد منهای هزینه‌ای که شده است. این بدین معناست که، اصلاح سود با درآمد یکی نیستند و دو مفهوم کاملا متفاوت دارند.

تاریخچه تشکیل بورس در ایران چگونه است؟

ایده ایجاد بورس در ایران در سال 1315 شکل گرفت اما به دلیل وقوع جنگ جهانی دوم و علیرغم انجام و پیگیری‌های بانک ملی تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران 25 سال به تاخیر افتاد. در نتیجه در سال 1341 کمیسیونی در وزارت بازرگانی با حضور نمایندگان وزارت دارایی و… تشکیل و موافقت‌نامه تاسیس بورس تنظیم شد. در اواخر همان سال، هیاتی از بورس بروکسل به ایران دعوت و نحوه تاسیس و اداره بورس کم و بیش مشخص شد و چهار سال بعد در سال 1345 لایحه قانون بورس اوراق بهادار تصویب گردید. در ادامه، قانون تاسیس بورس به بانک مرکزی ابلاغ و خواسته شد تا نسبت به اجرا اقدام نمایند. اما، به دلیل آماده نبودن بخش صنعتی و بازرگانی اجرای این قانون تا سال 1346 به تعویق افتاد و بورس اوراق بهادار در تهران از پانزده بهمن 1346 فعالیت رسمی خود را شروع کرد. اولین سهامی که وارد بورس ایران شد سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس بود.

بازار بورس چیست؟

برای شناخت ساده و عامیانه می‌توان گفت که بازار، مکانی برای خرید و فروش است. هر وقت بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود تا معامله‌ای صورت گیرد بازار تشکیل می‌شود. دارایی‌های بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند؛

• دارایی‌های واقعی؛ همان دارایی فیزیکی (مثل زمین، ساختمان، خودرو و …)
• دارایی مالی و کاغذی؛ (مثل سهام و اوراق)

بورس یک بازار کاملا سازماندهی شده است که هدف آن خرید و فروش سهام می‌باشد. هدف اصلی بازار بورس به دست آوردن اطمینان از انجام یک معامله عادلانه در کنار انتشار اطلاعات قیمت برای همه اوراق و دارایی‌های معامله شده در بازار است. بازار بورس هم می‌تواند یک مکان فیزیکی باشد تا معامله‌گران و سهامداران در آنجا جمع شده و خرید و فروش سهام انجام دهند و یا به صورت کاملا الکترونیکی انجام شود. موفقیت در بازار بورس بستگی به داشتن دانش اولیه و آشنایی کامل با مفاهیم بازار بورس و روش معامله آن دارد. برای موفقیت در بورس و کسب سود، علاوه بر داشتن دانش خرید و فروش و معامله در بازار باید اطلاعات کامل از اقتصاد کلان و اوضاع سیاسی کشور داشته باشیم؛ چون اوضاع و شرایط بورس تحت تاثیر اینگونه مسائل می‌باشد.

انواع بازار بورس

بازار بورس انواع مختلفی دارد که پر‌سابقه‌ترین آن بورس اوراق بهادار و جدیدترین آن بورس انرژی است. در ادامه، به توضیح مختصر از این بازارها می‌پردازیم.

• فرابورس: شامل شرکت‌هایی است که نتوانسته‌اند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند. در فرابورس قوانین ثبت شرکت ساده‌تر از بورس اوراق بهادار است. فرابورس برای افراد تازه کار بازار پر ریسکی است.
• بورس کالا: خرید و فروش کالاهای معینی و مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. در بورس کالا هر کالایی که مورد معامله قرار می‌‎گیرد با نام خودش نامگذاری می‌شود. این بورس برای کسانی که می‌خواهند از نوسان قیمت‌ها استفاده کنند و به حداکثر سود برسند توصیه می‌شود.
• بورس انرژی: در بورس انرژی معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار کالاهای مذکور انجام می‌شود. منظور از حامل‌های انرژی؛ برق، نفت، گاز و… است.
• بورس ارز: در این بازار خرید و فروش ارزهای خارجی انجام می‌گیرد ولی این قسمت در ایران فعال نمی‌باشد و خرید و فروش ارزهای خارجی در ایران به صورت دستی در بازار آزاد یا صرافی‌ها معامله می‌شود.
• بورس اوراق بهادار: دارایی‌هایی از قبیل سهام و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می‌گیرد و بیشترین سرمایه‌گذاری در این بخش اتفاق می‌افتد.

سهام بورس

سهم یک واحد معرفی شده در بازار بورس است. سرمایه‌گذاران با خرید تعدادی از سهم یک شرکت صاحب درصدی از آن شده و این باعث می‌شود هر شخصی در سود و زیان آن سهیم باشد. سرمایه‌گذاران باید در خرید و فروش خود دقت نمایند چون با خرید هر سهم در روند سوددهی یا زیان‌دهی آن شرکت شریک می‌شوند.

دو نوع سهام به نام سهام عام و سهام خاص در بازار سرمایه وجود دارد. برخی از شرکت‌ها، سهامی عام و برخی سهامی خاص می‌باشند. سهامی عام شرکتی است که در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد و فقط مختص افراد خاص نیست اما سهامی خاص فقط مختص افراد خاصی است و در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد.

بورس سازمانی مربوط به خرید و فروش سهام مرتبط با شرکت‌ها است. هر شرکتی بعد از دریافت مجوزهای مربوطه می‌تواند بخشی از سهام خود را در بورس عرضه کند. سهام هر شرکتی که ابتدا وارد بورس می‌شود به عنوان عرضه اولیه با کمترین قیمت اراِئه می‌گردد. اکثریت افرادی که بتوانند عرضه اولیه خریداری کنند سود خواهند کرد زیرا قیمت این نوع سهام در روزهای اول تا مدتی به صورت نوسان مثبت خواهد بود و زمانی که به مرحله فروش برسد سود خوبی به سهامدار خواهد رساند.

بورس بازار پر ریسک و پیچیده‌ای است که اگر بدون داشتن آگاهی وارد آن شوید شاید در زمان رشد از آن سود کسب کنید. ولی زمانی که بازار در حال اصلاح یا حالت نزولی است از آن سود حاصل نمی‌کنید.برای پیش‌بینی قیمت سهم مورد نظر و تعیین قیمت آن در آینده باید آن سهم را تحلیل کرد. دو نوع تحلیل در بورس وجود دارد تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال .
در تحلیل بنیادی؛ به تحلیل صورت‌های مالی شرکت می‌پردازند و بر اساس نسبت‌های به دست آمده سهم با ارزش را شناسایی می‌کنند.
در تحلیل تکنیکال؛ گذشته قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود و با تجزیه و تحلیل سهم، روند سهم پیش‌بینی می‌شود. بنابراین، قبل از خرید هر سهمی یکی از این دو روش تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد تا با خرید درست از ضرر جلوگیری شود. برای کسب اطلاعات از روند سهام و قیمت‌های آن می‌توانید به سایت شرکت مدیریت فناوری مراجعه فرمایید.

مقالات پیشنهادی:

• آموزش 0 تا 100 فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
• تحلیل کردن یعنی چه؟ | انواع تحلیل در بازارهای مالی

سود و زیان در بورس

سرمایه‌گذاری در بورس هم سود‌آور و هم زیان‌آور است. با سرمایه‌گذاری در بورس می‌توان سرمایه خود را چند برابر افزایش داد یا ممکن است به طور کامل ضرر کرد. بازار بورس با ریسک همراه است. یعنی، هدف نهایی که برای یک سهم پیش‌بینی شده ممکن است با انحرافی رو به رو شود. مطمئنا شخصی که مقداری از سرمایه خود را در بانک سرمایه‌گذاری کرده مطمئن است که در پایان سال مقداری سود به دست خواهد آورد به همین خاطر، ریسک در این سرمایه‌گذاری‌ها پایین است. در سایر بازارها مثل بازار سکه و طلا هیچ وقت از میزان سودی که به دست می‌آید مطمئن نخواهیم بود. بازدهی که یک شخص از سرمایه‌گذاری توقع دارد با میزان ریسکی که انجام می‌دهد رابطه مستقیم دارد.

زمان افزایش قیمت سهام

برای اینکه بدانیم قیمت یک سهم افزایش می‌یابد باید به دنبال دلیل افزایش قیمت سهم باشیم. یعنی، چه دلایلی می‌تواند وجود داشته باشد که قیمت سهم یک شرکت افزایش یابد تا سود سرمایه‌ای یا گین برای سرمایه‌گذار اتفاق بیفتد.

دلیل اصلی رشد قیمت سهام یک شرکت افزایش سود‌آوری آن شرکت است. منظور از سود‌آوری، بالا رفتن قیمت سهام آن شرکت نیست بلکه سودی است که شرکت با فعالیت‌ها و عملیات خودش به دست آورده است. در نتیجه، با بالا رفتن سودآوری شرکت به تبع قیمت سهام آن شرکت در بازار هم رشد می‌کند. پس نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که، برای سود کردن در سهام یک شرکت باید چند ماه آتی شرکت را مورد بررسی قرار دهید و بدانید که شرکت در آینده با چه وضعیت مواجه می‌شود.

عوامل موثر بر نوسانات قیمت سهام

افرادی که به تازگی وارد دنیای بورس شده‌اند با سوال‌های زیادی رو‌به‌رو می‌شوند. اما یکی از سوالاتی که ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند این است که، چه عواملی بر قیمت سهم‌ها تاثیر می‌گذارد؟ در جواب باید گفت، عوامل زیادی در قیمت سهام تاثیر دارد که به چند نمونه اشاره می‌کنیم؛ عواملی مانند وضعیت اقتصادی و مالی کشور و شرکت‌هایی که قابلیت اندازه‌گیری دارند. اما گاهی عواملی که قابل پیش‌بینی نیستند نیز بر نوسانات قیمت بورس تاثیر می‌گذارد. اتفاقاتی مانند جنگ، افزایش یا کاهش شدید نرخ ارز، تحریم و … به این اتفاقاتی که قابل پیش‌بینی و کنترل نیستند ریسک سیستماتیک می‌گویند.

* برای درک بهتر ریسک سیستماتیک کلیک کنید.

گین یا همان سود سرمایه ای

فروش یک محصول بالاتر از قیمت خرید را سود سرمایه ای یا گین می‌گویند. گین در بورس هم به همین معناست؛ یعنی به سودی که بعد از فروش سهام به دست می‌آید گین (Capital Gain) می‌گویند. گین در بورس به افزایش دارایی در هنگام فروش اشاره دارد. شما سهمی را که خرید کرده‌اید بعد از زمان مشخصی با قیمت بالاتر از ارزش اولیه به فروش برسانید سود برای شما اتفاق افتاده است.

گین در بورس (capital Gain)

گین در بورس زمانی معنی واقعی پیدا می‌کند که شما سهمی را بالاتر از قیمت خرید خود به فروش برسانید و سود کنید. مدت زمان سرمایه‌گذاری که به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت می‌تواند باشد نیز در چگونگی سود کردن شما مدنظر است. به عنوان مثال؛ اگر سودی که به دست آورده‌اید به دلیل افزایش تقاضا برای خرید سهم شما به وجود آمده باشد، سودی که به دست آورده‌اید معتبر نیست.

سود در زمینه‌های زیادی مطرح می‌شود اما سودی که عام مردم به آن شناخت دارند سود مالی است. یعنی فایده مالی داشته باشد. زمانی که خروجی در|آمد ما بیشتر از ورودی (مقدار هزینه‌ای که کرده‌ایم) باشد به این معناست که، سودی اتفاق افتاده است. برای به دست آوردن سود خالص می‌توانیم هزینه‌ای که کرده‌ایم را از کل درآمد کسر کنیم در این صورت، هر چه باقی مانده است سود خالص ماست. گین در بورس به دو حالت شناخته می‌شود، کوتاه مدت(کمتر از یکسال) و بلند مدت (بیش از یکسال). زیان یا ضرر سرمایه‌ای معنایی مخالف گین (سود سرمایه‌ای) است. زمانی که ارزش سود شما کمتر از قیمت اصلی شود زیان سرمایه‌ای عنوان می‌شود.

تفاوت گین با سود تقسیمی یا Dps

گین همان سودی است که از خرید و فروش سهام به دست می‌آید، آن هم زمانی که سهام را بیشتر از قیمت خرید به فروش می‌رسانیم. اما سودی که شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع سود تقسیمی (DPS) چیست؟ که سالی یک بار برگزار می‌کند، بین سهامداران تقسیم می‌کند، سود تقسیمی می‌گویند که متفاوت از گین است. پس افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند اصولا با دو روش کسب سود می‌کنند:

روش اول؛ از محل افزایش قیمت سهمی که خریداری کرده است که همان سود سرمایه‌ای یا گین (capital Gain) تعریف می‌شود. مثلا اگر شخصی سهمی را با قیمت 500 تومان خریداری کرده است چنانچه بتواند سهم خود را بالاتر از قیمت خرید به فروش برساند، سود سرمایه‌ای یا همان گین اتفاق افتاده است.

روش دوم؛ از محل سود قابل تقسیم شرکت‌ها است. میزان این سود بستگی به سیاست‌های کلی تقسیم سود شرکت دارد. همه شرکت‌ها قادر به پرداخت سود نیستند و تعدادی از شرکت‌ها سود خود را برای توسعه و پیشرفت طرح خود انباشته می‌کنند. اگر شرکتی طی یک سال با زیان مالی رو‌به‌رو شود ولی در آخر سال با در نظر گرفتن زیان مالی سود انباشته داشته باشد در این صورت، آن شرکت می‌تواند سود تقسیم کند.

گین معتبر در بورس

سودی معتبر است که در نتیجه بهبودی فعالیت شرکت به دست آید. یعنی رشد شرکت موجب افزایش قیمت سهام و سودآوری آن سهم شود. وگرنه اگر به دلیل استقبال بدون آگاهی و کورکورانه مردم از یک سهم و بیشتر شدن تقاضا، قیمت سهم بالا رود این اتفاق سودآوری محسوب نمی‌شود. قطعا هر کس با ورود به بازار سرمایه‌گذاری هدفی برای کسب سود دارد. پیش از اینکه به سهمی ورود کنید از تحلیل‌های بنیادی بهره ببرید تا علت سوددهی هر شرکت را متوجه شوید. همچنین، پیگیری اخبار مربوط به فعالیت شرکت مورد نظر نیز شما را در مسیر خود موفق می‌نماید.

کلام آخر

با بالا رفتن تقاضا در بورس و رقابتی شدن بورس حتما با داشتن اطلاعات کافی و جامع درباره یک شرکت و سهم مورد نظر اقدام به خرید آن نموده تا از خرید خود سود کرده و سرمایه خود را افزایش دهید. همچنین، اگر با اطلاعات کافی وارد دنیای بورس شوید با خرید به موقع هر سهم و فروش به موقع سهم در بالاترین قیمت خود می‌توانید سود کافی از آن سهم به دست آورید. در غیر این صورت، نه تنها سودی نمی‌کنید بلکه سهم خود را پایین‌تر از قیمت خرید فروخته و دچار زیان مالی می‌شوید.

سوالات متداول

گین در بورس چیست؟

به سودی که بعد از فروش سهام به دست می آید گین یا سود سرمایه میگویند. این سود زمان معنا میدهد که شما سهمی را بالاتر از قیمتی که خریداری شده به فروش برسانید.

تفاوت گین با سود تقسیمی چیست؟

گین همان سودی است که از خرید و فروش سهام به دست می آید آن هم زمانی که سهام را بیشتر از قیمت خرید به فروش می رسانیم. اما سودی که شرکتها پس از برگزاری مجمع که سالی یکبار برگزار می کند بین سهامداران تقسیم میکند سود تقسیمی می گویند.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش سمانه اطراف و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.

منظور از سود تقسیمی (DPS) چیست؟

منظور از سود تقسیمی (DPS)، سود محقق شده قابل تقسیم است که با EPS‌ که پیش بینی درآمد هر سهم است فرق دارد. DPS سود نقدی پرداخت شده است و EPS، سود هر سهم قبل از پرداخت است که می‌تواند تعدیل شود.

سود تقسیمی (DPS) چیست؟

سود تقسیمی یا DPS یا DIVIDEND PER SHARE سود خالصی است که شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران، بر اساس EPS یعنی درآمد به ازای هر سهم (EARNING PER SHARE) بین سهامداران خود تقسیم می‌کنند. سود توزیع شده بین سهامداران، دی پی اس نامیده می‌شود. سود سهام، از محل سود انباشته به سهامداران پرداخت می‌شود.

DPS = EPS – (سود انباشته + اندوخته طرح و توسعه + اندوخته قانونی)

چرا سود تقسیمی (DPS) طرفداران زیادی دارد؟

بعضی از سهامداران حرفه‌ای، معقتد هستند که شرکت‌های بورسی، باید حداقل سود بدست آمده را بین سهامداران توزیع کرده تا فرصت برای طرح‌های توسعه آن‌ها در ماه‌ها و سال‌های آینده فراهم باشد و روند سودآوری شرکت، کند نشود. بعضی دیگر از سهامداران که به نسبت عجول هستند، «سیلی نقد را به حلوای نسیه» ترجیح می‌دهند.

سهامدارانی که دوست دارند تا DPS را دریافت کنند، اعتقاد دارند که در بعضی شرکت‌ها، منافع حاصل از رشد آینده شرکت و درآمدهایی که از طریق سود انباشته مجددا سرمایه گذاری می‌شود، چشمگیر نیست و شاید آن‌ها در آینده سهامداران شرکت نباشند تا از سودهای شیرین آینده نفعی ببرند.

سیاست‌های پرداخت سود تقسیمی

شرکتی که سود سود تقسیمی (DPS) چیست؟ تقسیمی (DPS) توزیع می‌کند، ممکن است مقدار سود تقسیمی را با استفاده از سیاست‌های متنوع تعیین کند. این سیاست‌ها به شرح زیر است:

• DPSبا ثبات: منظور، سیاست سود تقسیمی بدون فراز و نشیب و یکسان به سهامداران است.
• نسبت پرداخت هدف: این سیاست در زمانی است که درصد مشخصی از درآمد‌ها به عنوان سود تقسیمی به سهامدار پرداخت می‌شود.
• مدل سود باقیمانده: در این روش، DPS بر این اساس تعیین می‌شود که اول،‌ بودجه‌ای را که برای بخش حقوق صاحبان سهام در ساختار سرمایه در نظر گرفته می‌شود، از میزان درآمد کسر می‌کنند و آن‌چه باقی می‌ماند را به عنوان سود تقسیمی بین سهامدار، تقسیم می‌کنند.

پاسخ به سوالات متداول درباره سود تقسیمی

آیا سود نقدی برای ما بهتر است؟

• اگر ریسک پذیر نیستید، DPS برای شما خوب است. اما باید منتظر افت قیمت سهم و پر شدن این گپ باشید.
• سرمایه گذاران تازه کار، دنبال سود تقسیمی هستند.

سود تقسیمی به چه کسانی و چه شرایطی پرداخت می شود؟

در مجامع عمومی صاحب سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه، بخشی از سود سالانه شرکت، با تصویب مجمع و هیات مدیره، ذخیره نشده و بین سهامداران توزیع می‌شود. این به این معناست که این سود تقسیمی، قابل دریافت و برداشت است.

(اطلاعات مربوط به اطلاعیه‌های شرکت‌ها درباره پیش بینی EPS و پرداخت DPS را در CODAL.IR‌ بدست آورید)

(از خالص تقسیم DPS با قیمت سهم (SP)، بازدهی سهم (YIELD) بدست می‌آید)

اگر شما قبل از برگزاری مجمع تقسیم سود، سهامدار شرکت باشید، حتی اگر یک روز، از سهامداری شما می‌گذرد، به شما سود مجمع تعلق می‌گیرد. اگر یک شرکت بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شد، باید سود خالص ۱۰۰۰ ریال به ازای هر سهم شناسایی کند و ۱۰۰ ریال از این سود بین سهامداران تقسیم شود، لذا به هر سهامدار حقیقی یا حقوقی که در مجمع شرکت کند، به ازای هر سهمی که داشته باشد، ۱۰۰ ریال سود مجمع که همان DPS است تعلق می‌گیرد.

یعنی اگر شما در روز مجمع، صاحب ۱ میلیون قطعه سهم از شرکت X باشید و DPS هم ۱۰۰ ریال باشد، ۱۰۰ میلیون ریال سود مجمع به شما تعلق می‌گیرد.

چگونه سود تقسیمی (DPS) را دریافت کنیم؟

نکته بعدی که باید توجه کنید آن است که سود تقسیم شده شرکت‌های بورسی در مجمع، بر اساس جدول زمانی که هیات مدیره اعلام می‌کند، پرداخت و به حساب سهامداران واریز می‌شود. شما در مهلت قانونی، فرصت دارید که شماره حساب خود را به شرکت اعلام یا اطلاعات خود در سامانه سجام را به روز رسانی کنید.

سود مجمع بر اساس اولویت زمانی، تعداد سهام سهامداران حقیقی و حقوقی و طبقه بندی الفبایی نام سهامداران،‌ به حساب آن‌ها واریز می‌شود و قابل برداشت خواهد بود.

تصمیم گیری درباره میزان DPS بر عهده چه نهادی است؟

طبق قانون بورس، تصمیم‌گیری در خصوص میزان تقسیم سود و شیوه آن، از وظایف مجمع عادی سالانه و با رای‌گیری از سهامداران انجام می‌شود. اگر شما در مجامع شرکت کرده باشید، مشاهده می‌کنید که برای تقسیم سود حداکثری، میان سهامداران و هیات مدیره، همواره رایزنی‌های چالشی زیادی انجام می‌شود.

حداکثر زمان تقسیم سود تصویبی در مجمع چقدر است؟

سودی که در مجمع تقسیم می‌شود، بایستی طبق قانون، ظرف ۸ ماه به حساب سهامداران واریز شود. بسیاری از شرکت‌ها، سود تخصیصی را زودتر از موعد ۸ ماه واریز می‌کنند. اگر سود شرکتی در این بازه دریافت نشد، سهامدار سود تقسیمی (DPS) چیست؟ سود تقسیمی (DPS) چیست؟ می‌تواند به بخش حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار در تهران شکایت کرده و در سامانه ثبت شکایت، درخواست خود را ثبت و کد رهگیری دریافت کند.

همراه گرامی؛ تجارب و دیدگاه‌های خود را درباره سود تقسیمی (DPS) و همچنین روند بازار و شاخص کل بورس در سال ۹۸ به بعد، از طریق کامنت با ما و خوانندگان ستاره به اشتراک بگذارید.