الگو های کندلی

تصویر (۵)

معرفی ۵ الگوی صعودی کندل استیک که هر تریدر باید در مورد آن بداند !

تریدرهای ارز دیجیتال خیلی به نمودارهای کندل استیک (candlestick) علاقمند هستند و این به خاطر این است که این کندل ها دارای جذابیت بصری هستند و ماهیت درکشان راحت می باشد .

این نمودارها مربوط به تجارت برنج در ژاپن می باشد و این سیستم به تدریج آپدیت شده و به کار گرفته شده است . به کارگیری این نمودارها به روش محبوبی برای تحلیل دارایی ها بدل شد و در حیطه ی ارزهای دیجیتال نیز خیلی زیاد مورد استفاده قرار می گیرد .

این نمودارها سرنخ هایی را در خصوص عملکرد قیمت و حالت بازار به دست می دهد و رفته رفته ، الگوهای کندل استیک بسیاری ایجاد شده که در تصمیم گیری تریدرها می تواند بسیار کمک کننده باشد . در این مقاله ، ۵ الگوی کندل استیک ساده عنوان خواهد شد که حرکت صعودی قیمت را نشان می دهند و هر تریدری می بایست آنها را بداند .

قانون کندل استیک‌ها :
همیشه می بایست در تمامی الگوهای کندل صبور باشید تا کندل کنونی بسته شود تا الگو را مورد تایید قرار دهد و بعد پوزیشن خود را باز نمایید .

کندل استیک پوششی صعودی (Bullish Engulfing Candle)

این کندل در کف یک روند نزولی مشاهده می شود و نشان دهنده ی افزایش فشار در خرید می باشد . این الگو نشان می دهد که روند در حال برگشت است و خریداران قصد ورود دارند .

این الگو دارای دو کندل می باشد ، که کندل دوم به طور کامل در بدنه کندل قرمز قبلی قرار گرفته است . شیوه ای عالی جهت ترید با این الگو ، این است که صبر کنید کندل بعدی روند را تایید کند تا متوجه شوید افزایش قیمت ادامه دارد . تریدرهایی که با احتیاط بیشتری عمل می کنند ، تا وقتی که کندل بعدی بالاتر از قیمت کندل دوم بسته نشود ، ورود نخواهند کرد .

خلاءها خیلی کم در بازار ارزهای دیجیتال که یک بازار همیشگی می باشد ، دیده می‌شوند . دقت کنید که فضا و موقعیت هر الگو بسیار حائز اهمیت است . این حالت در یک روند صعودی اعتباری ندارد و فقط در فضای نزولی معتبر است .

کندل استیک چکش صعودی (Bullish Hammer)

این الگو های کندلی کندل نشان دهنده ی کف احتمالی یک روند می باشد . این الگوی کندل استیک یک سایه دراز در پایین و یک بدنه کوتاه در بالا دارد .

این کندل استیک نشان می دهد که خرس‌ها قیمت را در آن بازه ی زمانی پایین آورده‌اند و فقط به منظور وارد نمودن فشار خرید اقدام به اینکار می کنند ، تا بتوانند قیمت را بالاتر از قیمت باز کردن پوزیشن ببندند .

حتی در صورتی که قیمت بسته شدن تقریبا پایین‌تر از قیمت باز نمودن پوزیشن باشد ، باز هم تعداد زیادی از تریدرهای ارز دیجیتال و سایر بازارهای مالی ، کندلی این چنینی را چکش صعودی به شمار می آورند . این یک الگوی کندل استیک تکی می باشد ؛ بدین ترتیب ، تریدرهای زیرک صبر می کنند تا تایید صورت گیرد که این تایید به وسیله ی کندل‌های صعودی بعدی و افزایش حجم خرید اتفاق می افتد .

الگوی سه سرباز سفید (Three White Soldiers)

در این الگو سه کندل استیک دخالت دارند . این الگو تشکیل شده از کندل‌های سبز و دراز متوالی می باشد که سایه‌های کوچکی در پایین آنها وجود دارد . قیمت باز و بسته شدن این کندل‌ها در مقایسه با روز قبل ، دائما افزایش پیدا می کند .

این یک سیگنال صعودی بسیار پرقدرت می باشد که پس از یک روند نزولی رخ می دهد و نشان می دهد که فشار خرید به طور مداوم در حال پیشرفت است .

در مجموع ، هنگامی که یک کندل استیک با سایه کوچک و یا بدون سایه بسته گردد ، این نشان می دهد که قیمت توسط گاوها تحت کنترل است . در این الگو ، کنترل در دستان خریداران است و برای سه کندل متوالی ، قیمت در نزدیک به بالاترین نقطه ی آن روز بسته می‌شود .

روش‌های سه‌گانه افزایشی (Rising Three Methods)

این یک الگوی کندل استیک صعودی محسوب می شود که تشکیل شده از سه کندل نزولی کوتاه در درون محدوده دو کندل صعودی بزرگ‌تر می باشد .

این الگو نشان دهنده ی آن است که با وجود اینکه قدری فشار فروش وجود دارد ، خریدارها بازار را تحت کنترل دارند . این الگو برای تعداد زیادی از تریدرهای کلاسیک ، یک الگوی تحکیم حرکت صعودی به شمار می رود . در حقیقت ، این الگو نشان دهنده ی ادامه روند صعودی است و بیانگر کف قیمت یا برگشت روند نمی باشد .

الگوی پوشش شکاف نفوذی (Piercing Line)

در این الگوی کندل استیک ، بین قیمت بسته شدن کندل استیک اول و قیمت باز شدن کندل استیک سبز ، یک خلأ واضح وجود دارد . این الگو معمولا در اول ترید ، به نظر می رسد که بازار خرسی است ؛ چراکه دارای ریزش شدیدی در هنگام ساعت‌های تعطیلی می باشد .

در کل این کندل فشار خرید افزایش می یابد و بسته شدن قیمت در بالاتر از نیمه بدنه کندل نزولی قیمت صورت می گیرد . این نشان می دهد که گاوها در حال کنترل بازار هستند و تمایل دارند در قیمت کنونی خرید کنند .

الگوهای بسیاری جهت یادگیری در مورد کندل استیک های ژاپنی موجود است ؛ ولی الگوهای ذکر شده در این مقاله ، چند تا از الگوهای ساده بودند که برای تریدرها بسیار کمک کننده می باشد .

مقدمه‌ ای بر الگوهای کندل استیک

الگوهای کندل استیک برای پیش‌بینی جهت حرکت قیمت در آینده استفاده می‌شوند. نمودارهای کندل استیک ابزاری فنی هستند که داده‌ها را برای بازه‌های زمانی متعدد در نوارهای قیمت واحد بسته‌بندی می‌کنند. این باعث می‌شود که آن‌ها نسبت به نوارهای سنتی یا خطوط ساده که نقاط بسته شدن قیمت‌ها را به هم وصل می‌کنند مفیدتر باشند. کندل‌ها الگوهایی می‌سازند که جهت قیمت را پس از تکمیل پیش‌بینی می‌کنند. کدگذاری رنگ مناسب به این ابزار فنی رنگارنگ عمق می‌بخشد.

این الگوها تحت عنوان الگوهای شمعدانی نیز شناخته می‌شوند. امروزه بسیاری از معامله‌گران می‌توانند ده‌ها مورد از این تشکل‌ها را شناسایی کنند. آنها دارای نام‌هایی مانند پوشش ابر تیره مایل به نزولی، ستاره عصرگاهی، سه کلاغ سیاه و… هستند.

کندل استیک چیست؟

فهرست عناوین مقاله

کندل استیک راهی برای نمایش اطلاعات در مورد حرکت قیمت یک دارایی است. الگوهای کندل استیک یکی از محبوب‌ترین مؤلفه‌های تحلیل تکنیکال هستند که معامله‌گران را قادر می‌سازند تا اطلاعات قیمت الگو های کندلی را به سرعت و تنها از روی چند کندل تفسیر کنند.

هر شمع معمولا سه ویژگی اساسی دارد:

• بدنه که محدوده باز تا بسته شدن قیمت را نشان می‌دهد.
• فتیله یا سایه که نشان‌دهنده بالا و پایین بودن قیمت درون روز است.
• رنگ که جهت حرکت بازار را نشان می‌دهد. مثلا رنگ سبز (یا سفید) نشان‌دهنده افزایش قیمت رنگ قرمز (یا سیاه) نشان‌دهنده کاهش قیمت است.

با گذشت زمان کندل‌های فردی الگوهایی را تشکیل می‌دهند که معامله‌گران می‌توانند از آن برای تشخیص سطوح حمایت و مقاومت استفاده کنند. الگوهای شمعدانی زیادی وجود دارند که نشان‌دهنده یک فرصت در بازار هستند. برخی بینشی در مورد تعادل بین فشار خرید و فروش ارائه می‌دهند، در حالی که برخی دیگر الگوهای ادامه‌دار هستند. برخی نیز نشان از عدم قطعیت در بازار دارند. قبل از شروع معامله مهم است که با اصول اولیه الگوهای کندل استیک و نحوه تصمیم‌گیری به کمک آنها آشنا باشید.

خواندن الگوهای کندل استیک

بهترین راه برای یادگیری خواندن الگوهای شمعدانی تمرین است. می‌توانید با باز کردن یک حساب آزمایشی مهارت‌های خود را در یک محیط بدون ریسک توسعه دهید، یا اگر به اندازه کافی برای شروع تجارت اطمینان دارید، این کار را با یک حساب کاربری واقعی انجام دهید.

هنگام استفاده از هر الگوی کندل استیک مهم است که به خاطر داشته باشید که اگرچه برای پیش‌بینی سریع روندها عالی هستند، اما باید در کنار سایر اشکال تحلیل تکنیکال استفاده شوند. معاملات بر اساس یک الگوی شمعی می‌تواند بسیار سودآور باشد به شرط اینکه الگو به درستی شناسایی و اجرا شده باشد.

هنگام معامله بر اساس الگوهای شمعی باید به طول شمع توجه کرد. طول نشان‌دهنده محدوده روز است. به طور کلی هر چه شمع بلندتر باشد فعالیت خرید یا فروش شدیدتر بوده است. اگر شمع‌ها کوتاه باشند، می‌توان نتیجه گرفت که اقدام معاملاتی کمرنگ بوده است. تصویر زیر چشم‌اندازی از شمع بلند/کوتاه صعودی / نزولی را نشان می‌دهد.

معاملات باید بر اساس طول شمع نیز واجد شرایطی باشند. فرد باید از معامله بر اساس شمع‌های کوتاه و ضعیف اجتناب کند. زمانی که در مورد الگوهای خاص یاد بگیریم این دیدگاه را درک خواهیم کرد.

قابلیت اطمینان الگوهای کندل استیک

همه الگوهای کندل استیک به یک اندازه خوب کار نمی‌کنند. محبوبیت زیاد آنها قابلیت اطمینان را الگو های کندلی کاهش داده است. زیرا آنها توسط صندوق‌های تامینی و الگوریتم‌های آنها تجزیه و تحلیل می‌شوند. این بازیکنانی که بودجه خوبی دارند، برای معامله در برابر سرمایه‌گذاران خرد و مدیران صندوق‌های سنتی که استراتژی‌های تحلیل تکنیکی موجود در متون رایج را اجرا می‌کنند، سریع‌تر وارد عمل می‌شوند.

علم کندل استیک و الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال

باید بدانیم هیچ سیستم معامله گری وجود ندارد که فقط معاملات سودده تولید کند. تصمیمات اکثر معامله گران در بازار حاصل چند فاکتور اساسی است که شامل تجربیات شخصی، احساسات و توانایی‌ فرد در تحلیل جریان گسترده‌ای از اطلاعات است. این اطلاعات شامل داده‌های تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، اخبار و … هستند. تحلیل تکنیکال برای معامله گران یکی از ابزارهای ارزشمند محسوب می‌گردد. نمودارهای کندل استیک – Candlestick یا شمعی ژاپنی یکی از منحصر‌به‌فردترین و دقیق‌ترین روش‌های این نوع از تحلیل است، به گونه‌ای که می‌توان گفت درک نمودارهای کندل استیک برای هر معامله گر ضروری است.

عامل اصلی حرکات قیمتی سهام احساسات و افکار معامله گران بازار است. نمودارهای شمعی ژاپنی می‌توانند به راحتی تصویری ساده از احساسات بازار و در مجموع تمامی معامله گران را در اختیار ما قرار دهند. از دیگر مزایای این نوع از تحلیل تکنیکال، قابلیت بالا در تفسیر حرکات قیمتی سهام است.

در واقع چیزی که سبب محبوبیت این نوع از نمودارها گشته ارائه اطلاعات جامع در عین سادگی است.

علم کندل استیک تنها یک روش تحلیلی جهت تشخیص الگو نیست. بلکه این علم تعامل میان خریداران و فروشندگان را به روشنی نشان می‌دهد. تمام اطلاعات مورد نیاز جهت رسم نمودارهای کندل استیک شامل ۴ قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین و پایین‌ترین (open-close-high- low) است.

علم کندل استیک احتمالاً یکی از قدیمی‌ترین اشکال تحلیل تکنیکال است و قدمت آن به اوایل قرن ۱۷ میلادی برمی‌گردد. زمانی که مانهیسا هما، تاجر ثروتمند ژاپنی، این روش را جهت تحلیل معاملات برنج ابداع کرد. در برخی منابع از مانهیسا هما با عنوان پدر علم کندل استیک یاد می‌شود. جالب است بدانید که او در سال ۱۷۵۵ کتابی را با عنوان ” The Fountain of Gold: The Three Monkey Record of Money ” نوشته است که احتمالاً اولین کتاب معامله گری تاریخ است. این یعنی تقریباً پیش از آنکه کشور کنونی ایالات‌متحده آمریکا وجود داشته باشد ژاپنی‌ها در معاملات خود ازین علم بهره می‌برده‌اند. متأسفانه الگو های کندلی معادل فارسی برای کتاب وجود ندارد.

مانهیسا هما در قالب این عنوان بیان می‌کند که یک معامله گر برای دستیابی به چشمه طلا باید از سه چیز دوری کند:

• شیطان را نبین.(محو تماشای روند صعودی یا نزولی در بازار نشو) چرا که تغییر روند بازار جریانی همیشگی دارد. شاید دلیل تأکید بیشتر تکنیک‌های کندل استیک بر روی الگوهای بازگشتی در مقایسه با الگوهای ادامه‌دهنده نیز همین باشد.
• به شیطان گوش نده.(به اخبار گوش نده و با تکیه بر اخبار معامله نکن)
• با شیطان صحبت نکن.(پس از تحلیل در مورد معاملاتی که قصد اجرایشان را داری با دیگران صحبت نکن)( استیو نیسون، ۱۹۹۴)

در دسامبر سال ۱۹۸۹ استیو نیسون آمریکایی برای اولین بار علم نمودارهای شمعی ژاپنی را تحت عنوان مقاله‌ای به جهان معرفی کرد.

بدنه کندل شمعی ژاپنی

در هر کندل، حد فاصل میان قیمت باز شدن و بسته شدن سهم را بدنه کندل می‌نامیم. ارتفاع بدنه اختلاف میان قیمت باز شدن و بسته شدن خواهد بود. به‌صورت استاندارد اگر قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن کمتر باشد، بدنه توپر و نزولی و در صورتی‌که قیمت بسته شدن بیشتر از قیمت باز شدن سهم باشد. بدنه توخالی یا صعودی خواهیم داشت.

سایه‌ کندل شمعی ژاپنی

هر کندل می‌تواند شامل خطوطی در بالا یا پایین بدنه نیز باشد که سایه یا shadow نامیده می‌شود. این خطوط نشان‌دهنده بالاترین و پایین‌ترین قیمتی است که در طول روز مورد معامله قرارگرفته‌اند. در تحلیل کندل استیک این سایه‌‌ها نشان‌دهنده هیجانات بازار است.

سایه بالایی: بالاترین قیمت

سایه پایینی پایین‌ترین قیمت

هر کندل بسته به شکل خود نام خاصی دارد. در نتیجه تحلیل و تفسیر متفاوتی نیز خواهد داشت. بلندی و کوتاهی بدنه، داشتن یا نداشتن سایه‌ها و یا بلندی و کوتاهی آن‌ها، هرکدام اطلاعات خاصی را از بازار به ما منتقل می‌کند. با استفاده از تفسیر و تحلیل کندل امروز می‌توان کندل فردای بازار را پیش‌بینی کرد.

شاید با داستان پرنده افسانه‌ای ققنوس آشنایی داشته باشید. این پرنده در انتهای عمر خود در تلی از خاشاک می‌سوزد و از خاکسترش ققنوس تازه‌ای حیات می‌یابد. در مورد کندل‌ها نیز می‌توان گفت کندل امروز از خاکستر کندل روز قبل ایجاد می‌گردد. به همین دلیل در علم کندل استیک هر کندل می‌تواند سناریوی محتمل خاصی را برای فردای بازار پیش‌بینی کند. الگوهای کندل استیک از یک یا چند کندل ( نهایتاً ۵ یا ۶ کندل) تشکیل می‌شوند.

این الگوها به دو دسته بازگشتی و ادامه‌دهنده تقسیم می‌شوند که در دوره آموزش بورس کالج تی بورس با برخی از آن‌ها آشنا شدیم. در این سری مقالات به بررسی و معرفی سایر الگوهای کندل استیک می‌پردازیم.

الگوهای بازگشتی کندل استیک

۱- الگوی تک کندلی Belt hold نزولی

این الگو در انتهای روند صعودی تشکیل می‌شود. در این الگو قیمت آغازین با گپ (شکاف) رو به بالا باز می‌شود، در ادامه شاهد هیچ سایه بالایی نیستیم قیمت از نقطه آغاز رو به پایین حرکت کرده و بدنه نسبتاً بزرگی را ایجاد می‌کند. در تحلیل علم کندل استیک اگر سایه و بدنه این الگو فاصله گپ (شکاف) را پُر نماید می‌تواند نشانگر آغاز روند نزولی باشد.

۲- الگوی تک کندلی Belt hold صعودی

این الگو در روند نزولی تشکیل می‌شود. در این الگو قیمت آغازین با گپ (شکاف) رو به پایین باز می‌شود ،در ادامه شاهد هیچ سایه پایینی نیستیم. قیمت از نقطه آغاز رو به بالا حرکت کرده و بدنه نسبتاً بزرگی را ایجاد می‌کند. اگر سایه و بدنه این الگو، فاصله گپ (شکاف) را پُر نماید می‌تواند نشانگر آغاز روند صعودی باشد.

۳- الگو دو کندلی Matching High

این الگو در انتهای روند صعودی و از دو کندل تشکیل می‌گردد، بدین صورت که کندل روز اول یک کندل صعودی بلند است، کندل روز دوم نیز یک کندل صعودی بلند یا نیمه بلند (فول بادی، نیمه فول بادی) خواهد بود. اما قیمت بسته شدن کندل روز دوم تقریباً برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول است. نکته آخر این که دو کندل فاقد سایه بالایی بوده و یا سایه بالایی کوچکی خواهند داشت. در تحلیل و تفسیر علوم کندل استیک این الگو می‌تواند نشان‌دهنده تشکیل یک پیووت سقف و آغاز روند نزولی باشد.

۴- الگو دو کندلی Matching low

این الگو در انتهای روند نزولی و از دو کندل تشکیل می‌گردد. دقیقاً برعکس الگوی قبلی کندل روز اول یک کندل نزولی بلند، کندل روز دوم نیز کندل نزولی بلند یا نیمه بلند (فول بادی یا نیمه فول بادی) و قیمت بسته شدن کندل روز دوم تقریباً برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول است. دو کندل فاقد سایه پایینی یا دارای سایه پایینی کوچک خواهند بود. تشکیل الگو بیانگر ایجاد پیووت کف و آغاز روند صعودی خواهد بود.

۵- الگو دو کندلی هارامی متقاطع ( مادر و بچه متقاطع) نزولی

با الگوی هارامی در دوره آموزش بورس کالج تی بورس آشنا شدیم. اساس تشکیل این الگوی مادر و بچه یک کندل با بدنه بلند و کندل دوم با بدنه کوچک‌تر است. الگوی هارامی متقاطع در مقایسه با هارامی معمولی اعتبار بیشتری دارد؛ چراکه کندل دوم در هارامی متقاطع یک کندل دوجی است. درحالی‌که در هارامی معمولی کندلی با بدنه کوچک‌تر است.

هرچه میزان شک و تردید بازار در کندل دوم بیشتر باشد احتمال برگشت بازار و اعتبار الگو نیز بیشتر می‌شود. همان‌طور که می‌دانیم کندل دوجی نشان‌دهنده تردید و دودلی بازار است. الگوی هارامی متقاطع نزولی در انتهای روند صعودی تشکیل می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده برگشت بازار و آغاز روند نزولی باشد.

۶- الگو دو کندلی هارامی متقاطع (مادر و بچه متقاطع) صعودی

این الگو در انتهای روند صعودی تشکیل می‌شود. کندل اول بدنه بلند یا فول بادی و کندل دوم یک کندل دوجی خواهد بود که در دل کندل اول جای می‌گیرد. به طور کلی در الگوی هارامی بدنه کندل اول همرنگ روند پیشین بازار خواهد بود. یعنی در روند صعودی بدنه کندل اول توخالی و در روند نزولی ، توپر خواهد بود.

۷- الگو دو کندلی MEETING LINES نزولی

به طول کلی الگوی MEETING LINES زمانی تشکیل می‌شود که کندل‌هایی با دو رنگ متفاوت و قیمت بسته شدن یکسان در کنار هم ایجاد می‌شوند. کندل اول بیانگر روند قبلی سهم و کندل دوم بیانگر احتمال تغییر روند است. در برخی از منابع این الگو به خطوط ضد حمله نیز معروف است. در نوع نزولی آن روز اول با یک کندل توخالی بلند برخورد می‌کنیم، در ابتدای روز دوم شاهد افزایش تقاضا خواهیم بود به گونه‌ای که نقطه باز شدن سهم در قیمت‌های بالاتر است اما در ادامه با افزایش عرضه قیمت بسته شدن در محدوده قیمت بسته شدن روز قبل قرار می‌گیرد.

۸- الگو دو کندلی MEETING LINES صعودی

در این الگو با شرایطی عکس الگوی قبل مواجهیم. پس در روز اول با یک کندل توپر بلند برخورد می‌کنیم. در حالیکه روز دوم اگرچه در ابتدا با افزایش عرضه مواجه می‌شویم اما در ادامه شاهد افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت خواهیم بود. به گونه‌ای که قیمت بسته شدن کندل روز دوم برابر با قیمت بسته شدن کندل روز اول خواهد بود. این دو الگو می‌توانند نشان‌دهنده تغییر روند قیمتی سهم باشند. اما نکته مهم اینجاست که هر دو نیازمند کندل تائید می‌باشند.

۹- الگو سه کندلی سه سرباز سفید

این الگو که در روند نزولی شکل می‌گیرد، از مجموعه‌ای از کندل‌های تو خالی بلند تشکیل‌شده است. اگر قیمت باز شدن هر کندل در میانه بدنه کندل قبلی باشد بهتر است. این حرکت صعودی پله‌ای بیانگر اتمام روند نزولی و آغاز روند صعودی خواهد بود.

۱۰- الگو سه کندلی سه کلاغ سیاه

این الگو دقیقاً برعکس الگوی سه سرباز سفید در روند صعودی شکل می‌گیرد و از سه کندل تو پر بلند تشکیل می‌شود. اگر قیمت باز شدن هر کندل در میانه بدنه کندل قبلی باشد بهتر است. وقوع این الگو از منظر هلم کندل استیک، پیامی واضح مبنی بر تغییر روند صعودی قیمت می‌باشد. (ال-موریس،۲۰۰۶)

طی دو دهه گذشته نمودارهای کندل استیک محبوبیت زیادی را در میان سرمایه گذاران و معامله گران کسب کرده‌اند. این نوع از تحلیل جهت پیش‌بینی روند قیمتی تنها در چند روز آینده سهم مناسب است. این در حالی است که سایر روش‌های تحلیل تکنیکال می‌توانند رفتار قیمتی سهم را در هفته‌ها یا ماه‌های آتی پیش‌بینی کنند.

در حقیقت می‌توان گفت ارزش تحلیل الگوهای شمعی ژاپنی در ترکیب با سایر روش‌های تحلیلی آشکار می‌شود و نمی‌توان تنها با اکتفا به این نوع از تحلیل به معامله گری پرداخت. در استفاده از الگوهای کندل استیک توجه به این نکته ضروری است که الگوهای کندلی تنها در روندهای مشخصی از اهمیت برخوردارند؛ بنابراین پیش از بررسی آن‌ها باید روند حرکات قیمتی سهم را تعیین کنیم. پس از آن با بررسی الگوهای کندل استیک می‌توانیم رفتار معامله گران را با نزدیک شدن به نقاط حمایتی یا مقاومتی چارت تحلیل و تفسیر کرده و از این طریق رفتار آن‌ها را در روزهای آتی پیش‌بینی نماییم.

نتیجه‌گیری

در حقیقت می‌توان گفت که با استفاده از سایر روش‌های تحلیل تکنیکال می‌توان نقاط و نواحی مهم و حیاتی را بر روی چارت مشخص کرد و سپس با استفاده از علم کندل استیک نگرش و احساس بازار نسبت به این نواحی آشکار می‌شود.

می‌توان گفت علم کندل استیک برای افرادی که تنها با دید سرمایه‌گذاری بلندمدت وارد بازار سهام می‌شوند کاربرد زیادی ندارد. این نوع از تحلیل تکنیکال ابزاری جهت معامله گری و تعیین دقیق نقاط ورود یا خروج در آن می‌باشد. به نظر شما در بازار سهام تفاوت میان دیدگاه سرمایه‌گذاری با معامله گری چیست ؟ شما کدام یک را ترجیح می‌دهید؟

الگوهای کندلی

مناطق اشباع خرید و فروش توسط تکنیک‌ها و ابزارهایی قابل شناسایی هستند. در این بخش به‌بیان الگوهای کندلی خواهیم‌پرداخت، این گواههای معاملاتی در صورتی‌که با تکنیک‌های فیبوناچی،امواج الیوت و… همراه باشد ارزش بیشتری پیدا می‌کنند .

1. الگوهای برگشتی صعودی (الگوهایی هستند که پایان یک موج یا یک روند نزولی شکل می‌گیرند)
2. الگوهای برگشتی نزولی (الگوهایی هستند که پایان یک موج یایک روند صعودی شکل می‌گیرند)
3. الگوهای ادامه‌دهنده روند (الگوهایی هستند که نشان از حرکت قیمت‌ها درجهت روند می باشند)

انواع دوجی

علاقه به خرید

علاقه به فروش

الگوهای برگشتی صعودی(Bullish)

چکش (Hammer)

1. این الگو پایان یک موج یا یک روند نزولی شکل می‌گیرد.
2. تعداد و رنگ کندلها مهم نیست.
3. سایه پایین حداقل دو برابر بدنه باشد .

یکی از الگوهای نسبتا مناسب در نقاط برگشت می‌باشد. این الگو در بازارهای مالی داخلی کاربرد مناسبی دارد .

نکته: بهترین حالت این الگو زمانیست که روی یک مقاومت قدرتمن ویا سطوح فیبوناچی شکل گرفته باشند .

الگوی پوششی صعودی(Bullish engulfing)

1. این الگو پایین‌تر از Close کندل دوره قبلی باز و بالاتر ازOpen کندل دوره قبلی بسته می‌شود .
2. این الگو همراه با یک شکاف قیمتی شکل می‌گیرد.

دوجی افزایشی(Bullish doji star)

کف یکسان(Tweezer bottom)

1. در این الگو عدد الگو های کندلی Low دو کندل دقیقا یکسان می‌شود.
2. نوع شکل وحالت کندل مهم نمی‌باشد.

سوزنی(Piercing line)

در این الگو کندل صعودی پایین‌تر از Low کندل دوره قبل باز و بالاتر از نیمه بدنه کندل دوره قبل بسته می‌شود.

-Bullish harami

Bullish harami cross

الگوی چرخشی (Rotation)

دراین الگو سایه‌ها حداقل دو برابر بدنه شکل خواهند‌گرفت.

ستاره صبحگاهی(Morning star)

الگوهای نزولی(Bearish)

الگوی مرد به دارآویخته (Hanging man pattern)

1. این الگو پایان یک موج یا یک روند صعودی شکل می‌گیرد.
2. تعداد و رنگ کندلها مهم نیست
3. سایه پایین حداقل دوبرابربدنه باشد.

الگوی پوششی نزولی(Bearish engulfing)

ستاره دنباله‌دار(Shooting star)

سایه بالای این کندل حداقل دوبرابر بدنه می‌باشد.

نکته: یکی از الگوهای مناسب تشخیص نقاط اشباع خرید است.

سقف یکسان(Tweezer top)

ستاره شامگاهی(Evening satr)

پوششی از ابر تیره(Dark cloud cover)

Bearish harami

Bearish harami cross

Bearish doji star

الگوی چرخشی(Rotation)

الگوهای ادامه‌دهنده روند

الگوی افزایشی با وقفه سه مرحله‌ای

الگوی کاهشی با وقفه سه مرحله‌ای

انواع شکاف‌ها(Gap)

فاصله بین Openکندل دوره دوم با Closeکندل دوره اول را شکاف گویند.

1. نرمال (Normal)
2. فرار(Breakaway)
3. گریزان (Runaway)
4. خستگی (Exhaustion)

شکاف نرمال :در تایم فریم‌های پایین اتفاق می‌افتد و ارزش تحلیل ندارد.

شکاف فرار

زمانی‌که قیمت‌ها با پرش از روی خطوط حمایت و مقاومت عبور کرده باشد اتفاق افتاده است. این شکاف سیگنال شکست صادر کرده و می‌توان در جهت روند وارد معامله شد .

شکاف گریزان

زمانی‌که در بازار حجم معاملات بالاباشد بین دوکندل فاصله هایی در حد یک یا دوپیپ ایجاد می‌شود. این شکاف نشان از الگو های کندلی قدرت روند است وارزش دیگری ندارد.

شکاف خستگی

این شکاف نشان از نفس‌های آخر یک روند است وسیگنال مناسبی برای رصد کردن تغییر جهت روند می‌باشد. عموما این شکاف طی 5 دوره پر می‌شود .

درباره مدیر اروند تحلیل

گروه آموزشی ،پژوهشی و تحقیقاتی اروند تحلیل با مدیریت دکتر اروند یوسفی نژاد دانش آموخته دکترای کسب و کار از دانشگاه تهران، مدرس دانشگاه ، نویسنده کتاب با شناسه ملی، با بیش از 18 سال سابقه فعالیت در بازارهای CFD ، مشاور سرمایه گذاری و مشاور کسب وکار،مشاور و طراح نرم افزار و الگوریتمهای هوش مصنوعی و منطق فازی در بازارهای مالی بین الملل.

چگونه با الگوهای کندل استیک ژاپنی در فارکس معامله کنیم

اگر شما طرفدار معامله با نمودارهای خالی و بدون استفاده از اندیکاتورهای مختلفی هستید که می‌توانند قضاوت شما را تحت تأثیر قرار دهند، قطعاً این مطالب توجهتان را جلب خواهد کرد. در این مقاله، ما در مورد معامله‌ گری به سبک پرایس اکشن با استفاده از آنالیز کندل استیک صحبت خواهیم کرد. من برخی از مهم‌ ترین الگوهای کندل استیک را معرفی کرده و پتانسیل آنها را برایتان توضیح خواهم داد.

کندل استیک ژاپنی چیست؟

کندل استیک ژاپنی یک تصویر برای نمایش نمودارهایی است که در قرن هجدهم توسط یک تاجر برنج ژاپنی به نام مونهیسا هوما (Munehisa Homma) اختراع شده‌ است. این نمودارها با نمودارهای میله‌ ای و خطی فرق دارند زیرا اطلاعات بیشتری ارائه می‌دهند و به راحتی می‌ توان آنها را خواند. تصویر زیر را ببینید:

تصویر (۱)

این طرح ساده، تمام اطلاعاتی که کندل استیک ژاپنی به شما می‌دهد را نشان می‌دهد. دو کندل نمایش داده شده، یک کندل صعودی (سبز) و یک نزولی نزولی (قرمز) هستند. هر کندل نشان دهنده قیمتی است که در آن کندل باز شده است، قیمتی که در آن کندل بسته شده است و نیز بالاترین و پایین‌ ترین حد قیمت است. توجه داشته باشید که کندل‌ های نزولی (قرمز) به سمت پایین حرکت می‌کنند، بنابراین موقعیت نقاط “باز” و “بسته شدن” جا به جا می‌شود. حالا ببینید که کندل‌ های ژاپنی در نمودار قیمت چگونه به نظر می‌رسند.

تصویر (۲)

خیلی بهتر از نمودار میله‌ ای یا خطی، اینطور فکر نمی‌کنید؟

نحوه استفاده از کندل استیک ژاپنی

نمودار کندل استیک ژاپنی اطلاعات مهمی در مورد پرایس اکشن در هر زمان خاص به معامله‌ گر ارائه می‌ دهد. معامله‌ گران اغلب سیگنال‌ های خود را با الگوهای کندل استیک ژاپنی تأیید می‌کنند و شانس موفقیت در معامله را افزایش می‌دهند.

معامله‌ گری به روش پرایس اکشن تنها با استفاده از آنالیز کندل استیک، یک تکنیک معاملاتی بسیار متداول است. با این وجود، معامله‌ گری با کندل استیک در ترکیب با اندیکاتور های اضافی و سطوح حمایت و مقاومت ، قوی‌ ترین روش معامله‌ گری است.

یاد بگیرید که در بازارهای فارکس چه چیزی به درد می‌خورد و چه چیزی نه…

الگوهای کندل استیک در فارکس اشکال کندل خاصی در نمودار هستند که اغلب منجر به وقایع خاصی می‌شوند. اگر این الگوها به موقع تشخیص داده شوند و به درستی معامله شوند، می توانند به ارائه ستاپ‌ های با احتمالِ برد بالا کمک کنند.

الگوهای کندل استیک فارکس در دو دسته طبقه‌ بندی می‌شوند – الگوهای کندل استیک ادامه‌ دار و الگوهای کندل استیک بازگشتی. حالا رایج‌ ترین الگوهای بازگشتی و ادامه‌ دار را بررسی کرده و در مورد پتانسیل آنها بحث خواهیم کرد.

الگوهای کندل استیک تکی

دوجی، کندل استیکی است که تشخیص آن بسیار آسان است. هر زمان که قیمت دقیقاً در همان سطحی که باز شده است، بسته شود، یک دوجی داریم. بنابراین کندل دوجی شبیه یک خط تیره با یک فتیله است.

توجه داشته باشید که گاهی اوقات مواردی پیش می‌آید که قیمت از همان ابتدا اصلاً جابجا نمی‌شود. در این موارد کندل دوجی یک خط تیره ساده و بدون فتیله است. نگاهی به این تصویر بیندازید:

تصویر (۳)

اگر کندل دوجی بعد از یک حرکت طولانی تشکیل شود، آنگاه کاراکتر بازگشتی دارد. دلیل این امر این است که در یک بازار صعودی (یا نزولی)، وقوع یک کندل دوجی نشان می‌دهد که گاوها قدرت خود را از دست می‌دهند و خرس‌ها با همان قدرت شروع به عمل می‌کنند.

بنابراین، کندل در همانجایی که باز شده بود، بسته می‌شود. فقط بخاطر داشته باشید: وقتی پس از یک حرکت طولانی به یک دوجی در نمودار می‌ رسید، این احتمال وجود دارد که قیمت جهت خود را معکوس کند.

این کندل می‌ تواند نزولی و صعودی باشد. این کندل دارای بدنه‌ ای بسیار کوچک و فتیله بالایی بلندتر و فتیله پایینی کوتاه‌ تر است که اندازه آنها تقریباً یکسان است. نگاهی به تصویر زیر بیندازید:

تصویر (۴)

کندل اسپینینگ تاپ، کاراکتر نامشخصی دارد.

دلیل این امر این است که این کندل نشان می‌ دهد که خریداران و فروشندگان به سختی با یکدیگر می‌ جنگند، اما هیچ کدام نتوانسته اند بر دیگری غلبه کند.

با این وجود، اگر در یک روند نزولی در نمودار به این کندل برسیم، این بدان الگو های کندلی معنی است که فروشندگان قدرت خود را از دست می‌دهند، حتی اگر خریداران نتوانند بر آنها غلبه کنند.

این کندل دیگری است تشخیص آن بسیار آسان است. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده‌ است، کندل استیک ماروبوزو دارای یک بدنه است و فتیله‌ ای ندارد:

تصویر (۵)

کندل ماروبوزو، یک الگوی تداوم روند است. از آنجایی که این کندل فتیله‌ای ندارد، که اگر صعودی باشد، روند صعودی به قدری قوی است که قیمت افزایش می‌یابد و هرگز به زیر سطح باز شدن میله نمی‌ رسد.

کندل‌ های چکش و مرد آویزان دارای بدنه‌ های کوچک، فتیله بالایی کوچک و فتیله پایینی بلند هستند. این دو کندل از نظر ظاهری کاملاً شبیه هم به نظر می‌رسند:

تصویر (۶)

این دو کندل در دسته کندل‌ های بازگشتی قرار می‌گیرند. تفاوت بین آنها در این است که چکش، نشان دهنده بازگشت از یک روند نزولی است، در حالی که مرد آویزان، به بازگشت روند صعودی اشاره دارد.

• چکش معکوس و شوتینگ استار (بازگشتی)

چکش معکوس و شوتینگ استار دقیقاً برعکس چکش و مرد آویزان هستند. همانطور که در زیر نشان داده شده است، آنها دارای بدنه کوچک، فتیله پایینی کوتاه و فتیله بالایی بلند هستند:

تصویر (۷)

چکش معکوس و شوتینگ استار هر دو رفتار معکوس از خود نشان می‌دهند، چکش معکوس به بازگشت یک روند نزولی اشاره دارد، در حالی که شوتینگ استار نشان دهنده پایان یک روند صعودی است.

الگوهای کندل استیک دوتایی

• کندل پوششی صعودی و نزولی (بازگشتی)

چکش معکوس و شوتینگ استار هر دو رفتار معکوس از خود نشان می‌دهند، چکش معکوس به بازگشت روند نزولی اشاره دارد، در حالی که شوتینگ استار نشان دهنده پایان روند صعودی است.

تصویر (۸)

هر دو الگوهای کندل پوششی، بازگشت روند را نشان می‌دهند. در هر دو الگوی کندل پوششی صعودی و نزولی، کندل دوم، بدنه کندل اول را پوشش می‌دهد. کندل پوششی صعودی، نشان دهنده بازگشت روند نزولی است و کندل پوششی نزولی، بازگشت روند صعودی را نشان می‌دهد.

• انبرک در قله و انبرک در دره (بازگشتی)

کندل انبرک قله، از یک کندل صعودی و به دنبال آن یک کندل نزولی تشکیل شده است که در آن هر دو کندل دارای بدنه کوچک هستند و فتیله پایینی ندارند. پارامترهای این دو کندل تقریباً یکسان است.

در عین حال، همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، کندل انبرک دره از یک کندل نزولی و به دنبال آن یک کندل صعودی تشکیل شده است که در آن هر دو کندل دارای بدنه کوچک هستند و فتیله بالایی ندارند:

تصویر (۹)

همانطور که گفتیم، اندازه دو کندل انبرک، تقریباً یکسان است. هر دوی این الگوهای کندل استیک خاصیت بازگشتی دارند. تفاوت بین این دو الگو در این است که انبرک قله نشان دهنده بازگشت یک روند صعودی به یک روند نزولی است، در حالی که انبرک دره برعکس عمل می‌کند – انبرک دره را می‌ توان در انتهای روند نزولی مشاهده کرد که نشان می‌ دهد یک تغییر به روند صعودی وجود خواهد داشت.

الگوهای کندل استیک سه تایی

• ستاره صبحگاهی و ستاره عصرگاهی (بازگشتی)

الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی، شامل یک کندل نزولی و به دنبال آن یک کندل کوچک نزولی یا صعودی و پس از آن یک کندل صعودی است که از نصف کندل اول بزرگتر است.

الگوی کندل ستاره عصرگاهی، برعکس الگوی ستاره صبحگاهی است. این الگو با یک کندل صعودی شروع می‌شود و پس از آن یک کندل کوچک نزولی یا صعودی و سپس یک کندل نزولی وجود دارد که اندازه آن بزرگتر از نصف کندل اول است. تصویر زیر این دو الگو را نشان می‌دهد:

تصویر (۱۰)

هر دوی این الگوهای کندل استیک دارای ویژگی بازگشتی هستند، ستاره عصرگاهی، پایان روند صعودی را نشان می‌دهد و ستاره صبحگاهی به پایان روند نزولی اشاره دارد.

الگوی کندل استیک سه سرباز می‌تواند نزولی یا نزولی باشد. سه سرباز صعودی از سه کندل صعودی پشت سر هم تشکیل شده است:

• یک کندل صعودی کوچک تر
• یک کندل صعودی بزرگتر، که نزدیک بالاترین نقطه خود بسته می‌شود
• یک کندل صعودی حتی بزرگتر که تقریباً هیچ فتیله‌ ای ندارد

در ضمن، الگوی سه سرباز نزولی باید دارای ویژگی‌ های زیر باشد:

• یک کندل نزولی کوچکتر
• یک کندل نزولی بزرگتر، که نزدیک پایین‌ ترین نقطه خود بسته می‌شود
• یک کندل نزولی حتی بزرگتر که تقریباً هیچ فتیله‌ ای ندارد

تصویر زیر یک الگوی سه سرباز صعودی و سه سرباز نزولی معتبر را نشان می‌دهد:

تصویر (۱۱)_الگوی سه سرباز صعودی و سه سرباز نزولی

الگوی کندل استیک سه سرباز خاصیت بازگشتی دارد.

الگوی کندل استیک سه سرباز صعودی، می‌تواند روند نزولی را پایان دهد و یک روند صعودی جدید ایجاد کند. در همین حال، الگوی کندل استیک سه سرباز نزولی را می‌ توان در پایان یک روند صعودی یافت، که نشان دهنده ایجاد یک حرکت نزولی در آینده است.

آنالیز نمودار کندل استیک

حالا که برخی از الگوهای قابل اطمینان کندل استیک الگو های کندلی در معاملات فارکس را مورد بررسی قرار دادیم، اکنون می‌توانیم ببینیم که این الگوها در نمودار قیمت، چه شکلی به نظر می‌رسند و چگونه می‌توانیم از آنها به عنوان بخشی از یک استراتژی معامله‌ گری به روش پرایس اکشن استفاده کنیم! نگاهی به نمودار زیر بیندازید:

تصویر (۱۲)_نمودار روزانه EUR/USD

این نمودار روزانه EUR/USD برای دوره ۲۱ جولای تا ۸ اکتبر ۲۰۱۵ است. آنالیز نمودار ما سه الگوی نزولی موفق را نشان می ‌دهد. اولین الگو، الگوی ستاره عصرگاهی است. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، الگوی کندل استیک ستاره عصرگاهی خاصیت نزولی دارد. این دقیقاً همان چیزی است که در نمودار ما اتفاق می‌افتد. ما چهار کندل نزولی داریم که مربوط به یک افت قیمت ۱۲۶ پیپی هستند. دومین الگویی که از آنالیز کندل استیک بدست می‌آید، کندل مرد آویزان در پایان روند صعودی است. پس از ظهور کندل مرد آویزان، قیمت یورو در برابر دلار حدود ۳۸۷ پیپ در مدت سه روز کاهش یافت! سومین الگوی کندل استیک در نمودار ما، یک الگوی ستاره عصرگاهی دیگر است. در پایان روند صعودی، الگوی ستاره عصرگاهی با افت ۴۰ پیپ در یک روز ظاهر شده است.

بیایید نمونه نمودار دیگری را ببینیم و سایر الگوهای کندل استیک ژاپنی را بررسی کنیم:

تصویر (۱۳)_نمودار ۴ ساعته USD/JPY

این نمودار ۴ ساعته USD/JPY برای دوره ۲۸ آگوست تا ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۵ است. همانطور که مشاهده می‌کنید، این نمودار دارای دارای الگوهای کندل استیک ژاپنی بسیاری است. ما ابتدا پس از یک کاهش شدید قیمت، با یک الکوی کندل دوجی شروع می‌کنیم. ما به الگوی بازگشتی دوجی می‌رسیم و ۹۷ پیپ افزایش را ثبت می‌کنیم. الگوی کندل استیک بعدی، سه سرباز صعودی است که پس از یک اصلاح جزئی قیمت ظاهر می‌شود. پس از بازگشت الگوی سه سرباز، قیمت دلار آمریکا در برابر ین حدود ۸۶ پیپ افزایش یافته است.

سومین الگوی کندل در نمودار، اسپینینگ تاپ است که همانطور که گفتیم کاراکتر نامشخصی دارد. این بدان معناست که پس از کندل اسپینینگ تاپ، بسته به زمینه پرایس اکشن در آن زمان، قیمت ممکن است افزایش یا کاهش یابد. در این مورد خاص، قیمت در میله بعدی جهت خود را معکوس کرده و الگوی ستاره صبحگاهی را تشکیل می‌دهد و ما یک افزایش ۱۳۸ پیپی را خواهیم دید. افزایش قیمت پس از الگوی اسپینینگ تاپ، بلافاصله با یک الگوی بازگشتی دوجی دیگر دنبال می‌شود. در نتیجه، ما با افت سریع ۱۸۲ پیپی مواجه خواهیم شد. آخرین الگوی کندل استیک این نمودار، یک کندل استیک چکش پس از یک روند نزولی است. ما الگوی چکش خود را تأیید می‌کنیم و قیمت دلار حدود ۱۶۳ پیپ افزایش می‌یابد.

حالا بیایید سراغ USD/CHF برویم و در مورد الگوی کندل پوششی صعودی و نزولی بحث کنیم:

تصویر (۱۴)_نمودار ۴ ساعته USD/CHF

در اینجا ما یک نمودار ۴ ساعته USD/CHF برای ۲۲ جولای تا ۲۱ آگوست ۲۰۱۴ داریم. ما پس از یک اصلاح روند، با یک کندل کوچک دوجی شروع می‌کنیم. نتیجه ‌ای که پس از کندل دوجی به دست می‌آوریم، افزایش سریع ۶۲ پیپی قیمت است. سپس پس از یک دوره تثبیت قیمت، یک کندل پوششی نزولی خواهیم داشت. دقیقاً بعد از کندل پوششی، یک افت ۳۹ پیپی در نمودار ظاهر می‌شود! اندکی بعد، به یک کندل پوششی نزولی دیگر می‌رسیم که پس از اصلاح یک روند نزولی ظاهر می‌شود. حدود ۱۲ ساعت بعد از این کندل پوششی نزولی، قیمت دلار آمریکا ۵۰ پیپ کاهش می‌یابد. ۱۰ روز بعد، ما یک کندل پوششی صعودی در نمودار می‌بینیم که پس از یک روند نزولی ظاهر می‌شود. این سودآورترین حرکت قیمت در این نمودار است که منجر به افزایش ۱۰۰ پیپ در مدت سه روز می‌شود. این روند صعودی با آخرین الگوی نمودار در تصویر، یعنی سومین کندل پوششی نزولی، به پایان می‌رسد. این کندل مجدداً منجر به واکنش قیمت می‌شود. نتیجه کلی حاصل از این پنج حرکت قیمت، ۲۶۴ پیپ است.

بیایید یک نمودار فارکس دیگر را با استفاده از الگوهای کندل استیک آنالیز کنیم!

تصویر (۱۵)_نمودار ۴ ساعته دلار AUD / USD

این نمودار ۴ ساعته دلار استرالیا (AUD / USD) برای دوره ۱۷ سپتامبر تا ۱۹ اکتبر ۲۰۱۵ است. ما پس از یک افزایش قیمت، با کندل پوششی نزولی شروع می‌کنیم. ما این الگو را تأیید می‌کنیم و شاهد یک کاهش ثابت قیمت به میزان ۲۸۴ پیپ در ۶ روز خواهیم بود. این یک واکنش شدید است! روند نزولی با یک کندل ستاره صبحگاهی به پایان می‌رسد که به یک بازگشت نهایی اشاره دارد. بازگشت روند در مرحله تثبیت ادامه پیدا می‌کند. افزایش قیمت ناشی از الگوی ستاره صبحگاهی برابر با ۴۶ پیپ است. قیمت تا همان سطح قبلی کاهش می‌یابد و یک الگوی بازگشتی دیگر، یعنی یک کندل پوششی صعودی، ظاهر می‌شود! یک روند صعودی قوی پس از الگوی کندل پوششی صعودی ظاهر می‌شود. ما می‌توانستیم در زمان اولین افزایش ۱۱۰ پیپی معامله کنیم تا زمانی که یک کندل بازگشتی دوجی حاصل شود، که منجر به یک اصلاح ۶۶ پیپی می‌شود.