شرایط ثمن معامله چیست

ثمن معامله

ثمن معامله چیست و شرایط پرداخت آن

بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. عوض معلوم در عقد بیع را “ثمن” می گویند. ثمن قرارداد باید دارای ویژگی هایی باشد که فقدان هر یک از آنها حسب مورد موجب بی اعتباری عقد یا خروج آن از شمول مقررات حاکم بر بیع می شود. اثر عقد بیع، انتقال مالکیت مبیع به خریدار و انتقال مالکیت ثمن به فروشنده است. متبایعین می توانند در مورد نحوه پرداخت ثمن معامله و شرایط آن با یکدیگر توافق کنند.

ثمن معامله

زمان انتقال مالکیت ثمن به فروشنده

اصولا مالکیت مبیع و ثمن در لحظه وقوع عقد بیع به طرف مقابل منتقل می شود؛ مگر در صورتی که بر خلاف این امر توافق شده باشد. بنابراین انتقال فوری و غیر مشروط مبیع و ثمن جزء مقتضاء ذات عقد بیع نیست. به این ترتیب ممکن است پرداخت ثمن به صورت نقد باشد یا نسیه یا اقساطی؛ همچنین بایع و مشتری می توانند پرداخت ثمن را مشروط به شروطی نمایند که ضمن عقد بیع درج می شود.

در صورتی که خریدار و فروشنده در مورد نحوه و تاریخ پرداخت ثمن و سایر شرایط مربوط به آن توافق کرده و این توافقات را ضمن قرارداد بیاورند، طبق قرارداد عمل خواهد شد؛ اما در فرض سکوت طرفین نسبت به موارد فوق الذکر اصل بر این است که خریدار باید بدون قید و شرط و فورا ثمن را بپردازد.

الزام به پرداخت ثمن

الزام به تحویل ملک (مبیع) و الزام به پرداخت ثمن، به عنوان اصلی ترین آثار عقد بیع شناخته می شود. بنابراین در صورت امتناع خریدار از تادیه ثمن، فروشنده می تواند ضمن تقدیم دادخواست به خواسته مطالبه ثمن معامله ، الزام خریدار به ایفای تعهدات خود را از دادگاه بخواهد.

زمان و مکان تادیه ثمن

تعیین زمان و مکان تادیه ثمن با طرفین است. ماده 394 قانون مدنی در این باره بیان می کند: مشتری باید ثمن را در موعد و در محل و بر طبق شرایطی که در عقد بیع مقرر شده است تادیه نماید.

بنابراین در صورتی که متبایعین نسبت به این امر تعیین تکلیف کرده باشند، طبق قرارداد عمل خواهد شد. در فرض سکوت طرفین راجع به زمان و مکان تادیه ثمن، در وهله اول باید به عرف مسلم رجوع شود. دلیل رجوع به عرف این است که به نظر می رسد بایع و مشتری با سکوت خود، حکم عرف را قابل اجرا دانسته اند.

اگر در عرف نیز حکمی وجود نداشته باشد یا اصلا عرف مسلمی در این زمینه شناخته نشود، خریدار باید فورا ثمن را پرداخت نماید. محل تادیه ثمن نیز در این شرایط همان محل وقوع عقد است.

اثبات پرداخت ثمن معامله

پرداخت ثمن بر عهده خریدار است؛ بنابراین اثبات پرداخت آن نیز با خریدار است. خریدار می تواند برای اثبات پرداخت ثمن به شهادت شهود، اسناد بانکی و … استناد نماید و در صورتی که نتواند دلیلی دال بر مدعای خویش ارائه دهد، به حکم دادگاه ملزم به پرداخت ثمن خواهد شد.

ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن معامله

علاوه بر اقامه دعوا جهت الزام خریدار به تادیه ثمن، فروشنده می تواند با استناد به ماده 377 قانون مدنی، تسلیم مبیع را منوط به پرداخت ثمن کند و اعلام کند تا زمانی که خریدار ثمن را نپرداخته حاضر به تسلیم ملک نیست. استناد فروشنده به حق حبس منوط به این است که تسلیم ملک حال و پرداخت ثمن موجل نباشد. به عبارتی اگر تسلیم مبیع حال ولی پرداخت ثمن موجل باشد، فروشنده حق حبس ندارد. همچنین در صورت حصول شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن، فروشنده حق فسخ عقد را نیز خواهد داشت.

شرایط اعمال خیار تاخیر ثمن

ماده 402 قانون مدنی اشعار می دارد: هرگاه مبیع، عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد ، اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع، مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، بایع مختاردر فسخ معامله می شود.

بنا بر مفاد ماده اخیر الذکر، شرایط فسخ عقد بیع به جهت خیار تاخیر ثمن عبارت است از:

1-مبیع عین معین یا در حکم عین معین باشد؛ یعنی خیار تاخیر ثمن در عقد بیع با مبیع کلی راه ندارد.

2-تسلیم مبیع یا تادیه ثمن موجل نباشد.

3-تمام مبیع به مشتری تسلیم نشده باشد.

4-تمام ثمن به فروشنده پرداخت نشده باشد؛ پرداخت بخشی از ثمن مانع ایجاد حق فسخ نمی شود.

5-مدت سه روز از تاریخ وقوع عقد بیع گذشته باشد.

تاثیر پرداخت ثمن پس از ایجاد حق فسخ و پیش از اعمال آن

اگر مشتری بعد از گذشت سه روز و پیش از اعمال حق فسخ توسط فروشنده، ثمن معامله را بپردازد، خیار تاخیر ثمن ساقط می شود. البته نظر مخالف نیز در این زمینه وجود دارد. مخالفین معتقدند پرداخت ثمن بعد از ایجاد حق فسخ، خللی به این حق وارد نمی کند و فروشنده همچنان می تواند عقد بیع را فسخ کند.

به نظر می رسد نظر گروه دوم با عدالت و اصل لزوم قراردادها منافات دارد. خیار تاخیر ثمن وسیله ای است که قانون گذار برای جلوگیری از ورود ضرر به فروشنده پیش بینی کرده و با پرداخت ثمن توسط خریدار، احتمال ورود ضرر از بین می رود و اصل لزوم قراردادها جاری می شود.

به نظر می رسد پرداخت تمام ثمن بعد از سه روز و پیش از فسخ قرارداد، مانع اعمال حق فسخ ناشی از خیار تاخیر ثمن خواهد بود.

ثمن معامله چیست؟ | وکیل مطالبه ثمن معامله

ثمن معامله چیست؟ به چه چیزی ثمن معامله گفته میشود؟ وکیل استرداد ثمن در دعاوی حقوقی از قبیل استرداد ثمن چگونه عمل مینماید؟ نحوه تنظیم دادخواست استرداد ثمن معامله چگونه است؟ نحوه عملکرد وکیل برای استرداد ثمن معامله چگونه است؟ در این مقاله به بیان این موارد پرداخته میشود.

تعریف حقوقی ثمن معامله

واژه ثمن به معنای ارزش، بها و قیمت است. ثمن معامله به بهایی گفته میشود که کالا در برابر آن معامله گردیده است. ثمن میتواند با ارزش متعارف کالا در بازار برابر، کمتر و یا حتی بیشتر از آن باشد. پس تعیین آن توسط توافق طرفین حاصل میشود. البته لازم بذکر است که امروزه در زندگی اجتماعی مردم دنیا و در سراسر آن قوانین یا دستگاه هایی بر این مقوله مهم نظارت میکنند. پس در تعریف اینکه ثمن معامله چیست میتوان اینگونه اذعان داشت ثمن به معنای بهای کالا مورد معامله است. از این عنوان در باب تجارت و به مناسبت در برخی دیگر از ابواب معاملات و نیز حتی عبادت هم یاد شده است.

تعاریف اصطلاحات متداول در معاملات

در عالم حقوق از واژه هایی همچون بیع، بایع، مبیع، مثمن و فروشنده در کنار ثمن استفاده میشود که قصد داریم بصورت مختصر به معرفی هریک از آنان بپردازیم. چرا که عدم آگاهی با معانی آنها میتواند موجب گمراهی افراد در معاملات و استفاده از حق و حقوقشان گردد.

بایع: خریدار یا مشتری و در صورت کلی به پرداخت کننده بهاء در برابر کالای فروخته شده اطلاق میگردد.

مبیع: کالا و یا جنسی که مورد معامله دو طرف قرار میگیرد.

مثمن: مترادف مبیع و به معنای عین موجود و یا عین موجود در ذمه که مورد معامله طرفین قرار میگیرد.

فروشنده: یکی از طرف های معامله که در قبال دریافت عوض یا ثمن معامله، کالا و جنس را به طرف دیگر تملیک میکند.

بیع: همان عقد یا قراردادی است که به موجب آن شخصی مالی را در ازای مالی دیگر به شخص دیگر واگذار میکند به نحوی که طرفین با انتقال مالکیت و پول صاحب آن شوند.

ثمن معامله در مبایعه نامه

• مبایعه نامه چیست؟
• منظور از مبایعه نامه در عرف عامه مردم چیست؟
• آیا عرف عامه مردم چیزی متفاوت از معنای حقوقی مبایعه نامه است؟

پیش از آنکه بخواهیم درباره ثمن معامله صحبت کنیم ابتدای به امر لازم است که با مفهوم مبایعه نامه آشنا شویم. در تعریف مبایعه نامه اینطور آمده است که قراردادی است شامل قصد و اراده دو طرف معامله و رضایت آنها بر آن. که در این حین افراد مال خود را اعم از منقول و غیر منقول خرید و فروش مینمایند. در اصطلاح کلی به این فعل و انفعال صورت گرفته بیع گفته میشود. اما نام عرفی آن همان خرید و فروش است.

در تمام معاملات بین افراد قسمت هایی وجود دارد که در آن مبالغ یا وجه توافق شده بین افراد برای بدست آوردن مال یا انتقال مالکیت قید شده است. در این حالت فروشنده مالک ثمن میشود و مالکیت خویش را در قبال مال به خریدار انتقال میدهد.

نحوه پرداخت ثمن معامله

وکیل استرداد ثمن معامله میگوید: به مجرد منعقد شدن قرارداد و امضاء آن، خریدار عهده دار وظیفه پرداخت وجه یا بهای مال مورد معامله است. که این پرداخت به طرف دیگر معامله یعنی فروشنده صورت میپذیرد. در اصطلاح حقوقی به این عمل میگویند ثمن شرایط ثمن معامله چیست معامله حال است. اما این عمل در عرف با نام دیگری خوانده میشود و آن معامله نقدی نام دارد. این حالت بهترین حالتی است که قانون گذار برای انجام معاملات متصور است.

اما بهرحال و با توجه به ماده ۱۰ قانون مدنی و آزادی در امر توافقات طرفین میتواند پرداخت پول در معاملات مدت دار باشد. که اصولا این امر با مشخص شدن زمان انجام آن کامل میگردد. در حالت فروش مدت دار فروشنده میبایست تا زمان شرط شده در قرارداد برای دریافت ثمن معامله خویش صبر نماید. و ایشان با پذیرفتن این چنین معامله ای حق مطالبه را زودتر از زمان تعیین شده از خود سلب کرده است. پس در حالت کلی معاملات به چند صورت انجام میشود که عبارتنداز نقدی، موجل و یا بصورت اقساطی.

وکیل استرداد ثمن معامله

وکیل برای استرداد ثمن در نخستین جلسه ارائه مشاوره حقوقی به شما مراجعین محترم بیان میدارد که ابتدا باید شرایط و اوضاع و احوال موجود بر قرارداد شما را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. از ابعاد مبایعه نامه و مفاد تراضی و توافق طرفین معامله آگاه شود. در برخی از قراردادها و قولنامه های عادی بعنوان مثال، ثمن معامله بصورت موجل در نظر گرفته شده و توافق طرفین به نحوی است که اگر فی الحال یعنی پیش از موعد سررسید معین برای پرداخت ثمن، اگر دادخواست استرداد ثمن تنظیم و دعوای حقوقی تقدیم محکمه گردد، این دعوا با صدور قرار رد دعوا به دلیل عدم سررسید و موعد پرداخت ثمن مواجه میگردد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟

ما میدانیم که پرداخت وجه معامله بر عهده خریدار است. و نیز همچنین که قانون به معاملات نقدی توجه خاص تری دارد. چرا که داد و ستد در یک مرحله انجام و به پایان میرسد. حال حالتی را تصور کنید که بین متعاملین عقد بیع بر سر پرداخت وجه مشکلی حادث شود. در اینجا باید گفت که اثات پرداخت وجه بر عهده خریدار است چرا که اصل بر عدم پرداخت گذاشته میشود. پر واضح است که خریدار میبایست از هر طریق ممکنی این عمل خویش یعنی پرداخت وجه را اثبات نماید. با اثبات این موضوع مشخص میگردد که ایشان به تعهد خود عمل نموده است.

بهترین راه اثبات داشتن رسید از فروشنده است که میتواند مورد استناد برای خریدار قرار گیرد. به قول معروف کمرنگ ترین نوشته ها بهتر از پررنگ ترین حافظه هاست. البته از طرق دیگری هم میشود این موضوع را اثبات نمود مثل واریز مبلغ قرارداد به حساب فروشنده و یا داشتن شاهدانی بر این امر که مبلغ پرداخت شده است. در صورت عدم وجود شرایط فوق الذکر دادگاه خریدار را به پرداخت وجه محکوم میکند.

وکیل برای استرداد ثمن میگوید: در دعوای حقوقی مطالبه ثمن معامله یا استرداد ثمن معامله، چنانچه خریدار نتواند با توسل به ادله اثبات دعوا و سایر دلایلی که در دست دارد ادعای خویش را مبنی بر پرداخت ثمن معامله به فروشنده نزد محکمه به اثبات برساند، دادگاه خریدار را به پرداخت ثمن در حق فروشنده محکوم مینماید.

اثبات عدم دریافت ثمن توسط فروشنده

• آیا فروشنده میتواند عدم دریافت ثمن معامله را اثبات نماید؟
• آیا ممکن است بایع موفق به اثبات عدم پرداخت ثمن معامله توسط خریدار شود در حالیکه در قرارداد اقرار نموده که ثمن معامله را نقدا فی المجلس دریافت نموده است؟

پاسخ مثبت است. در صورتیکه فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن کرده باشد اما در واقع آن را تحویل نگرفته باشد در این فرض فروشنده باید اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی را دریافت نکرده است در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت. زیرا رد متن مبایعه نامه یا قرارداد بر دریافت ثمن ولو بصورت نقدی اقرار نموده است.

نکته: مطالبه ثمن معامله مخصوص فروشنده است. به دیگر سخن طرح این دعوای حقوقی از اختیارات و حقوق مکتسبه بایع میباشد.

دادگاه صالح جهت رسیدگی به دادخواست مطالبه ثمن معامله

جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در اموال منقول و غیر منقول و بر اساس رای وحدت رویه شماره ۳۱ دیوان عالی کشور دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده (به استناد قانون مدنی) صالح به رسیدگی میباشد. امروزه برای ثبت چنین دادخواستی میبایست به دفاتر الکترونیک قضائی مراجعه و با تکمیل پرونده رویه را آغاز کرد.

اگر مبلغ یا خواسته مطروحه کمتر از بیست میلیون تومان باشد رسیدگی به این دعاوی در صلاحیت شورای حل اختلاف است و اگر مبلغ یا خواسته بیشتر از بیست میلیون تومان باشد دادگاه حقوقی راسا به آن رسیدگی میکند.

الزام به تادیه ثمن معامله یا قرارداد

• الزام به پرداخت ثمن به چه معناست؟
• چرا خریدار ملزم به پرداخت ثمن معامله به بایع میشود؟

وکیل استرداد ثمن میگوید: پرداخت وجه معامله یکی از مهمترین آثار بیع بشمار میرود. که میبایست در زمان بستن عقد یا قرارداد پرداخت گردد. البته اگر توافق طرفین بر غیر این موضوع باشد میتوان وجه معامله را مدت دار پرداخت نمود. در عقد بیع که ثمر آن برای دو طرف معامله است یکی ملزم به پرداخت وجه میشود در قبال بدست آوردن مبیع و دیگری ملزم به تحویل مبیع در قبال دریافت وجه که این موضوع برگرفته از ماده ۳۶۲ قانون مدنی است. حال اگر خریدار از پرداخت وجه معامله خودداری کندع فرونشنده میتواند برای به اجرا در آمدن تعهد بین خود و خریدار به دادگاه مراجعه کند

وکیل برای استرداد ثمن معامله خاطر نشان میدارد: عده ای دعوای مطالبه ثمن را با دعوای استرداد ثمن یکی میدانند و یا اشتباه میگیرند در حالی که مطالبه ثمن همانطور که گفته شد از سوی فروشنده است. اما استرداد ثمن از سوی خریدار مطرح میشود که معمولا پس از خرید و فروش و واریز وجه به عللی معامله از بین رفته و خریدار پول خود را میخواهد پس بگیرد.

حقوق بایع از نظر قانون

با توجه به ماده ۳۹۵ قانون مدنی اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تادیه نکند بایع حق خواهد داشت که طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری به تادیه ثمن را بخواهد. این الزام میتواند همزمان با سایر خسارات از جمله خسارت تاخیر در تادیه و یا به همراه وجه التزام ناشی از قرارداد در یک دادخواست مطالبه شود.

خیار تاخیر ثمن معامله

برای آشنایی هر چه بیشتر با این خیار دانستن ماهیت آن خالی از لطف نیست. در ماده شرایط ثمن معامله چیست ۳۹۶ قانون مدنی به یک سری از اختیارات اشاره شده است که در معاملات کاربرد دارد و بر اساس به وجود آمدن آنها میتوان معامله را فسخ نمود. یکی از این اختیارات که در حقوق به آن خیار اطلاق میشود خیار تاخیر ثمن معامله است. در این خیار فروشنده میتواند در برابر خلف وعده از سوی مشتری در پرداخت ثمن از آن استفاده و معامله را از بین ببرد. این خیار به همراه سایر خیارات از جمله حقوقی است که توسط قانونگذار برای احدی از طرفین یا هردوی آنها مشخص کرده است.

وکیل برای مطالبه ثمن معامله

باتوجه به نیاز روز افسون جامعه بشری به انجام مبادلات و معاملات که غالبا از طریق معامله کالا با پول یا ثمن صورت میپذیرد، لازم است که هم با این مفاهیم استفاده شده در قانون آشنا باشیم و هم از احکام مربوطه مطلع گردیم. در واقع با آگاهی هر چه بیشتر در این زمینه میتوان معاملاتی سالم و بدور از تنش را انجام داد. اما بهرحال این نکته که دعاوی حقوقی همچون مطالبه ثمن معامله یا تنظیم دادخواست استرداد ثمن معامله، دارای زاوایای گوناگون و نکات ظریف اما کاربردی است، بر کسی پوشیده نیست.

پس پیشنهاد میگردد در انجام پروسه های حقوقی خود از جمله موارد مربوط به ثمن و متعلقات دیگرش از کارشناسان خبره و وکلای متخصص و باتجربه موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا استفاده نمایید. با اخذ مشاوره حقوقی و بهره مندی از وکلای با تجربه ما در این زمینه هر چه راحتر به حقوق خود دست یابید.

شرایط ثمن معامله و راههای اثبات پرداخت ثمن معامله

حامد امیری

ثمن معامله یکی از موارد مهمی است که در قراردادها وجود دارد و باید به آن توجه شود. ” ثمن معامله ” یا همان مبلغ قرارداد به این دلیل دارای اهمیت است که همچون دعوای الزام به تسلیم مبیع، یک دعوی با عنوان مستقل ” دعوی مطالبه ثمن ” دارد.

زمانی که ما یک قرارداد را تنظیم می کنیم هدفمان این است که از تنظیم کردن آن سودی ببریم و منفعتی را بدست آوریم که ممکن است این منفعت در ثمن معامله باشد.

در حقیقت زمانی که میان دو نفر قراردادی منعقد می شود، به موجب این قرارداد هر دو در مقابل یکدیگر متعهد به انجام وظایفی می شوند، به عنوان مثال تعهد فروشنده تسلیم مبیع یا همان مال خریداری شده است و وظیفه و و تعهد خریدار نیز پرداخت ثمن معامله است.

در صورتی که خریدار به تعهد خود عمل نموده و ثمن معامله را بپردازد مشکلی ایجاد نمی شود، اما در صورتی که از تأدیه ثمن خودداری ورزید، فروشنده باید اظهارنامه‌ ای جهت مطالبه ثمن برای او صادر نماید و اگر بازهم پرداخت نکرد، علیه او طرح دعوای مطالبه ثمن معامله کرد.

ممکن است همچنان ثمن معامله برایتان نامفهوم باشد، به همین منظور این مقاله را تهیه کردیم تا ثمن معامله را بیشتر تعریف کرده و مواردی همچون؛ نحوه پرداخت ثمن معامله ، نحوه اثبات پرداخت ثمن معامله و حالاتی که می توان ثمن معامله را پرداخت نکرد را توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید و نظرات و سوالات خود را در قسمت نظرات از وکیل پایه یک اصفهان بپرسید.

فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)

ثمن معامله چیست ؟

وکیل اصفهان می گوید ثمن معامله همانطور که گفتیم به معنای بها و نرخ معامله است. در شرایط ثمن معامله چیست اصطلاح حقوق نیز به مالی گفته می شود که بر اثر فروش عایدمان می شود.
به عبارت دیگر زمانی که کسی در جایگاه فروشنده مالی را می فروشد در ازای آن مال دیگر یا مبلغی وجه نقد به دست می آورد که به این مال متقابل، ثمن معامله گفته می شود.

نحوه پرداخت ثمن معامله

افراد برای آن که مال خود را بفروشند در غالب موارد با خریدار مبایعه نامه تنظیم می کنند که همان قرارداد فروش نام دارد. آن ها در این قرارداد شرایط خود و همچنین اوصاف مال مورد معامله و میزان وجه یا مالی که در مقابل به عنوان ثمن داده می شود قید می کنند.

پس از آنکه قرارداد انجام شد و خریدار مبایعه نامه را امضا نمود، وظیفه پیدا می کند تا ثمن معامله یا همان ارزش قراردادی مال مورد معامله را به فروشنده پرداخت کند. به عبارت دیگر زمانی که در قرارداد برای پرداخت ثمن مهلتی تعیین نشده باشد، خریدار باید آن را فورا پرداخت کند که به این حالت می گویند پرداخت ثمن به صورت حال است.

در برخی موارد خردار و فروشنده در هنگام تنظیم قرارداد با یکدیگر توافق می کنند که مهلتی را جهت پرداخت ثمن تعیین کنند به عنوان مثال خریدار ثمن را در مهلت یک ماهه بپردازد و یا حالت دیگر آن است که خریدار ثمن معامله را به صورت اقساطی پرداخت کند و در مدت مشخصی تمام اقساط را بپردازد. که در صورتی که پرداخت ثمن مهلت دار باشد، به آن پرداخت ثمن به صورت مؤجل می گویند.

راههای اثبات پرداخت ثمن معامله

همانطور که سابق بر این گفتیم زمانی که میان دو طرف قرارداد فروشی منعقد می شود، خریدار با امضای آن موظف می شود تا ثمن معامله را بپردازد. حال سوالی که ایجاد می شود این است که اگر میان خریدار و فروشنده در مورد پرداخت ثمن معامله اختلاف پیش آمد، چگونه باید پرداخت را ثابت کنیم؟

پرداخت نقدی ثمن معامله

وکیل پایه یک دادگستری در پاسخ به این سوال بیان می دارد، این خردار است که باید ثابت کند که ثمن معامله را پرداخت کرده و از این بابت از فروشنده رسید دریافت کرده است و یا آن که ثمن را در حضور شاهدی به او داده است و یا این که وجه نقدی را که مورد توافق دو طرف بوده است به حساب فروشنده واریز کرده است.

علت این که بار اثبات بر دوش خریدار است این است که در قانون ما اصل بر عدم پرداخت است و کسی که ادعای پرداخت دارد باید آن را ثابت کند و چنانچه نتوانست به هیچ طریقی پرداخت را ثابت کند به این معناست که پرداخت نکرده و باید مجددا ثمن معامله را بپردازد. لازم به ذکر است که اقرار فروشنده به دریافت ثمن معامله نیز می تواند یک راه برای اثبات پرداخت آن باشد.

الزام به پرداخت ثمن معامله

حامد امیری وکیل قراردادها در اصفهان می گوید ثمن معامله یکی از ارکان اصلی در هر معامله و قراردادی شرایط ثمن معامله چیست است در نتیجه باید در قرارداد به صورت معین و معلوم درج شده باشد. علاوه بر آن زمان و مکان تأدیه ثمن نیز باید در قرارداد پیش بینی شده باشد تا به موجب آن خریدار در همان زمان و مکان مشخص شده ثمن را پرداخت کند.

چنانچه خریدار امتناع ورزید از پرداخت ثمن به بایع یا فروشنده، وی می تواند با مراجعه به دادگاه الزام خریدار را به پرداخت تقاضا کند.

در این خصوص ماده ۳۹۵ قانون مدنی مقرر کرده است:« اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تأدیه نکند بایع حق خواهد داشت که بر طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن، معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری به تأدیه ثمن را بخواهد .»
همچنین در بند ۴ از ماده‌ی ۳۶۲ قانون مدنی حکم شده است که:« عقد بیع مشتری را به تادیه ثمن ملزم می‌ کند.»

در چه مواردی می توان ثمن معامله را پرداخت نکرد؟

عقد بیع که همان خرید و فروش است موجد حق حبس برای طرفین است. به این معنا که هر کدام این امکان را دارند که اگر طرف دیگر از انجام تعهدات شرایط ثمن معامله چیست قراردادی خود سرباز زد، وی نیز تعهداتش را انجام ندهد مگر زمانی که طرف دیگر شروع به انجام تعهداتش کند.

به عبارت ساده‌تر همانطور که گفتیم در قرارداد خرید و فروش هر یک از طرفین در مقابل یکدیگر تعهداتی دارند، به عنوان مثال فروشنده تعهد دارد تا مورد معامله را به خریدار تحویل دهد، خریدار نیز تعهد دارد که ثمن معامله را به فروشنده تحویل دهد.

این تعهد متقابل در حقیقت برای آن ها حق حبس ایجاد می کند. به این صورت که اگر خریدار از پرداخت کردن ثمن معامله خودداری کرد، فروشنده می تواند مورد معامله را به او تحویل ندهد تا زمانی که حاضر به پرداخت ثمن معامله شود.

از آن طرف خریدار نیز چنین حقی داشته و می تواند اگر فروشنده حاضر به تحویل مورد معامله به او نشد، از پرداخت ثمن معامله خودداری نماید.
در این چنین موقعیتی هر یک از آن ها می توانند به دادگاه مراجعه نموده و درخواست الزام طرف دیگر به انجام تعهداتش را بخواهند.

تفاوت دعوی استرداد ثمن و دعوی مطالبه ثمن

حامد امیری بیان می کند که دعوی استرداد ثمن با دعوی مطالبه ثمن تفاوت دارد و نباید این دو دعوی را با یکدیگر اشتباه گرفت و یا آنها را یکی دانست.

به این خاطر که در دعوی مطالبه ثمن خریدار از همان ابتدا از پرداخت کردن ثمن معامله امتناع ورزیده و آن را نمی پردازد در نتیجه فروشنده به دادگاه صالح مراجعه نموده و دعوی مطالبه ثمن را مطرح می کند تا به این طریق خریدار ملزم به پرداخت شود.

در حالی که دعوی استرداد ثمن به این معناست که خریدار از دادگاه تقاضا می کند تا مبلغی را که به عنوان ثمن معامله به فروشنده پرداخته را پس بگیرد. البته برای این که خریدار بتواند دعوی استرداد ثمن را طرح کند باید یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد:

۱٫ معامله‌ای که میان خریدار و فروشنده منعقد شده بود فسخ و یا به علتی باطل شود.
۲٫ خریدار و فرشنده با توافق، معامله را اقاله کنند.
۳٫ در صورتی که مورد معامله به شخص دیگری تعلق داشته باشد.

دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوی مطالبه ثمن معامله

وکیل اصفهان می گوید برای آن که دعوی مطالبه ثمن را طرح کنیم باید در ابتدا دادخواست خود را به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تحویل دهیم تا در آنجا پرونده تشکیل شود و به دادگاه ارجاع داده شود.

البته قابل توجه است که دعاوی مطالبه ثمنی که مبلغ آن تا میزان ۲۰ میلیون تومان است در صلاحیت شورای حل اختلاف است و دعاوی مطالبه ثمنی که میزان آن بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، در صلایحت دادگاه حقوقی است. همچنین لازم به ذکر است که دعوی باید در دادگاه محل اقامت خوانده مطرح شود.

مدارک لازم برای طرح دادخواست مطالبه ثمن معامله

بنا بر گفته وکیل اصفهان، برای آن که دعوی مطالبه ثمن را بتوان در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تحویل دهیم باید مدارکی به همراه داشته باشیم که از قرار زیر است:

• کارت ملی و یا شناسنامه دارای کدملی
• داخواست مطالبه ثمن
• قرارداد یا مبایعه نامه ای که مبنای مطالبه ثمن است.
• ادله (از قبیل شهادت شهود، رسید و … ) و مستندات

نتیجه گیری

در پایان و به عنوان نتیجه گیری از مطالب عنوان شده باید بیان کرد که ثمن مطالبه در واقع همان وجه قراردادی است که در قبال دریافت یک مال پرداخت می کنیم که می تواند وجه نقد باشد و یا یک مال دیگر. خریدار با امضای قراداد متعهد به پرداخت ثمن می شود و نمی تواند از پرداخت آن امتناع ورزد.

این مقاله را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید

این مطلب توسط حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری نگاشته شده است. برای مشاوره حقوقی با ایشان دکمه زیر را کلیک کنید.

حکم معامله اضطراری چیست؟

معامله اضطراری، یعنی این‌که فردی در وضعیت به‌وجود آمده از اضطرار، معامله‌ای انجام می‌دهد که در وضعیت عادی، حاضر به انجام این معامله نبوده است.

خیار تدلیس و شرایط تحقق آن

تدلیس ، از ریشة دَلَس و دُلْسَة گرفته شده است که معنی ظلمت و تاریکی میدهد. در لغت هم یعنی کتمان کردن و پوشاندن.

معامله فضولی چه حکمی دارد؟

معامله ی فضولی معامله ای است که شخص برای دیگری یا با مال دیگری انجام می دهد، بدون اینکه از سوی مالک نمایندگی یا اذن داشته باشد.

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

زمانی که با یک مسئله حقوقی در زندگی مواجه می شویم اولین کار انتخاب یک وکیل مورد اعتماد و با تجربه است تا بتوانیم در این مسیر بهترین رهنمود ها را دریافت کرده و بهترین نتیجه را در پرو خود بگیریم. با کوچکترین اشتباهی عواقب بدی را برایتان رقم بزند.

ثمن معامله چیست؟

در پی انعقاد عقد بیع، فروشنده موظف است که ملک را تحویل دهد و خریدار در مقابل ملزم به پرداخت مبلغ قرارداد است. منظور از ثمن معامله، همان مبلغ قرارداد است که بعد از انعقاد عقد بین خریدار و فروشنده، میان طرفین جابه‌جا می‌شود. در ادامه این مطلب، نکات حقوقی و نحوه طرح دعوای ثمن معامله را بررسی خواهیم کرد.

دعوای ثمن معامله

در صورتیکه در معاملات اموال منقول یا غیرمنقول، خریدار به تعهد خود عمل نکند و ثمن معامله را نپردازد، فروشنده می‌تواند دعوایی را برای طلب ثمن معامله طرح نماید. در مقابل، اگر فروشنده به تعهداتش عمل ننماید نیز، خریدار باید برای استرداد ثمن معامله دادخواست ارائه کند. برای طرح دعوای ثمن معامله باید بین فروشنده و خریدار یک قرارداد صحیح و نافذ در قالب بیع تنظیم و منعقد شده باشد.

لازم به ذکر است که اگر کسی به واسطه استناد به یک بیع فاسد، مالی را قبض کند، در صورت تلف مال یا نقص آن، در برابر عین و منفعت مال ضامن خواهد بود؛ بنابراین باید پیش از ورود ضرر، فورا مال را به صاحبش بازگرداند. همچنین لازم به ذکر است که اگر با اقاله، فسخ یا انفساخ، معامله منحل یا باطل شود، مطالبه ثمن یا استرداد ثمن غیرممکن خواهد بود.شرایط ثمن معامله چیست

ثمن معامله و هر آنچه که باید درباره آن بدانیم

مردم روزانه با یکدیگر در تعامل و ارتباط بوده و انواع گوناگونی از معاملات از قبیل خرید، فروش، اجاره، هبه و … را انجام می دهند. یکی از عناصر تشکیل دهنده هر معامله وجهی است که میان طرفین به ازای مال مورد معامله مبادله می شود که از لحاظ ارزش باید با مال مورد معامله برابری نماید. در اینجاست که مفهومی با نام ثمن معامله مطرح می گردد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

ثمن معامله چیست؟

به طور کلی ثمن به معنی بها و ثمن معامله به معنای بها و نرخ کالای مورد معامله می باشد. در علم حقوق نیز به معنای پولی است که در قبال فروش مالی به دست می آید. به عبارت دیگر، ثمن به بهایی اطلاق می‌ گردد که کالا در برابر آن معامله شده است؛ خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر، بیشتر یا کمتر باشد و تفاوت آن با «قیمت» در همین است؛ زیرا «قیمت» عبارت است از ارزش کالا در بازار و نزد عرف که از آن به «ثمن المثل» تعبیر می‌شود.

ثمن المثل به معنی بهای متعارفِ همانند یک کالا در بازار است و از آن به مناسبت در بابهای تفلیس، مضاربه ، وکالت و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است. لازم به ذکر است فروختن مال مفلَّس به کمتر از ثمن المثل جایز نیست، مگر آنکه کسی آن را به ثمن‏ المثل نخرد که در این صورت تأخیر فروش آن تنها به جهت مصلحت مفلَّس با عدم رضایت طلبکاران جایز نیست.

ثمن معامله در مبایعه نامه چگونه است؟

به منظور توضیح این مطلب پیش از هر چیز لازم است بدانیم مبایعه نامه چیست؛ مبایعه نامه به قراردادی گفته می شود که در ضمن آن مالی، اعم از منقول و یا غیر منقول خرید و فروش می گردد و اصطلاحاً به این خرید و فروش بیع گفته می شود.

به عبارت دیگر، بیع نوعی عقد معاوضی است که از نظر عرفی میان عوض و معوض (مال مورد معامله و پول آن) برابری ارزش وجود دارد. همچنین، در تمام قراردادهای خرید و فروش قسمتی وجود دارد که به ما به ازای ریالی مال مورد معامله اختصاص دارد و تعیین کننده میزان پولی است که در ازای انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار به فروشنده تعلق می گیرد. این میزان پول در مبایعه نامه ثمن معامله نام دارد.

گفتنی است در بسیاری از قراردادهای پیش فروش اموال، به علت طولانی بودن زمان تهیه و تولید، ثمن معامله تعیین نمی شود و محاسبه آن به زمان آینده موکول می­ گردد؛ به عنوان مثال در پیش فروش آپارتمان و اتومبیل چنین شیوه ای رایج است. علاوه بر این، طبق قاعده سنتی پذیرفته شده در فقه و قانون مدنی میزان ثمن باید مقطوع و معین باشد و در غیر این صورت معامله باطل تلقی خواهد شد.

ثمن معامله چگونه پرداخت می شود؟

به محض انعقاد قرارداد و یا امضای مبایعه نامه خریدار مکلف است بهای مال مورد معامله را به فروشنده پرداخت کند که در اصطلاح گفته می شود ثمن معامله حال است و در عرف بازار به آن معامله نقدی می‌گویند. با این حال، این امکان وجود دارد که طرفین برای پرداخت پول تاریخ خاصی را مقرر کنند، شرایط خاصی را برای پرداخت تعیین نمایند یا خرید و فروش به شکل اقساطی واقع شده باشد، در این حالت فروشنده باید جهت دریافت پول خود منتظر حلول اجل و سررسید اقساط بماند و تا پیش از آن حق مطالبه آن را ندارد. بنابراین، نحوه پرداخت می تواند نقدی ، موجل و یا به صورت اقساط باشد.

اثبات پرداخت ثمن معامله با چه کسی است؟

به صورت کلی پرداخت وجه قرارداد از تعهدات خریدار است؛ بنابراین، در صورتی که در خصوص پرداخت و یا عدم پرداخت ثمن معامله بین خریدار و فروشنده اختلافی به وجود آید، اثبات پرداخت وجه قرارداد نیز بر عهده خریدار می باشد. به عبارت دیگر، خریدار باید اثبات نماید که مبلغ قرارداد را پرداخته و برای اثبات آن از فروشنده رسید دریافت کرده است و یا اینکه مبلغ قرارداد را به حساب بانکی فروشنده واریز و یا در حضور شهود مبلغ آن را نقدی تسویه نموده است، در غیر این صورت دادگاه خریدار را به پرداخت مبلغ قرارداد محکوم می نماید.

همچنین، در صورتی که فروشنده در قرارداد اقرار به دریافت ثمن معامله کرده باشد، اما آن را دریافت ننموده باشد، موظف است اثبات کند که بر خلاف مندرجات قرارداد و اقرار خود وجهی دریافت ننموده و پولی بابت این قرارداد دریافت نکرده است، در غیر این صورت حق مطالبه مبلغ قرارداد را نخواهد داشت.

در صورت عدم پرداخت ثمن معامله چه خواهد شد؟

آنچه مسلم است هر معامله‌ و قراردادی تعهداتی را برای هریک از طرفین (خریدار و فروشنده) به همراه دارد که در صورت عدم ایفای هر یک از از این تعهدات متعهدله حق دارد الزام طرف را به ایفای تعهدات قراردادی مطالبه نماید.

بنابراین، در این زمینه می توان گفت اگر خریدار مبلغ قرارداد را به فروشنده نپرداخته باشد، فروشنده می تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست مطالبه وجه، الزام خریدار را به ایفای تعهدات قراردادی مبنی بر پرداخت وجه قرارداد مطالبه نماید. با این حال امکان دارد در قرارداد ایفای برخی تعهدات فروشنده مانند تحویل مبیع، تنظیم سند رسمی و … منوط به پرداخت مبلغ قرارداد باشد، که در این صورت فروشنده می تواند تا پیش از دریافت مبلغ قرارداد از ایفای این تعهدات امتناع ورزد.

بنابراین، می توان گفت در صورت عدم پرداخت پول از سوی خریدار، فروشنده می تواند به صورت یک جانبه اقدام به فسخ قرارداد نماید و مراتب فسخ را به طرف دیگر اعلام نماید که این امر معمولا از طریق ارسال اظهارنامه صورت می گیرد و پس از آن نیز دادخواستی با موضوع تایید فسخ قرارداد به دادگاه صالح ارائه می گردد. بنابراین، عدم پرداخت ثمن معامله می تواند منشأ دعاوی حقوقی متعددی از جمله مطالبه وجه، الزام به ایفای تعهدات قراردادی و در برخی موارد منجر به انحلال قرارداد گردد.

دعوی استرداد ثمن معامله چیست؟

گاهی هم ممکن است که خریدار و فروشنده هر دو به تعهد خود عمل کرده و معامله به درستی واقع شود اما پس از آن به نحوی عقد باطل یا فسخ شود، در این شرایط طرفین باید ثمن و موضوع معامله (مبیع) را بازگردانند.

به این ترتیب، اگر فروشنده از پس دادن مبلغ ثمن خودداری کند خریدار می تواند با استناد به دلایل محکمی که نشان دهنده فسخ یا بطلان معامله است در دادگاه دعوا استرداد ثمن معامله را اقامه کند.

در اینجا ذکر این نکته الزامی است در صورتی که معامله انجام شرایط ثمن معامله چیست شده، به واسطه تخلف خوانده یا فروشنده باطل باشد و این امر با اطلاع و آگاهی خریدار صورت نگرفته باشد، خریدار می تواند پس از ابطال معامله به فروشنده مراجعه نموده و استرداد ثمن معامله را که پرداخت نموده است، مطالبه نماید. با این حال ممکن است معامله سالها پیش واقع شده باشد و یا پس از انجام معامله در اثر نوسانات بازار، ارزش پول یا ثمن معامله ، کاهش زیادی پیدا نموده باشد. در این صورت، خواهان می تواند استرداد ثمن معامله به نرخ روز را از طریق دادگاه مطالبه نماید.

کدام دادگاه صالح جهت مطالبه ثمن معامله است؟

جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در اموال منقول و غیر منقول، بر اساس رای وحدت رویه شماره ۳۱ دیوان عالی کشور، دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده (خریدار)، صالح به رسیدگی است. در این زمینه لازم است جهت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله در دادگاه های حقوقی تهران و مراکز استان ها، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دفتر مذکور پرونده را پس از تکمیل و دریافت هزینه دادرسی معادل دعاوی مالی بر اساس تعرفه اعلامی، به دادگاه صالح ارسال نماید. درسایر شهرها نیز دادخواست مطالبه ثمن معامله به دادگستری همان شهر تقدیم می شود. با این حال گفتنی است با توجه به صلاحیت شوراهای حل اختلاف در پذیرش دعاوی با خواسته تا بیست میلیون تومان، در صورتی که مطالبه ثمن معامله تا بیست میلیون تومان باشد، این پرونده قابل طرح در شورای حل اختلاف محل سکونت خوانده نیز می باشد.

گروه وکلای عدل ایرانیان با سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری عدل ایرانیان می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.