تاریخچه بازار سهام

بازارهای خرسی آمریکا در گذر زمان

بورس اوراق بهادار تهران و تاریخچه آن

تاریخ تشکیل اولین بورس در جهان مربوط است به قرن هفدهم میلادی؛ در اوایل این قرن در آمستردام هلند نخستین بورس در جهان تشکیل شد. بورس اوراق بهادار تهران نیز دارای تاریخچه ای برای خود بوده و در طی سالیان از زمان تاسیس تاکنون فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است.

چگونگی پیدایش بورس اوراق بهادار تهران

قدمت بورس اوراق بهادار تهران به سال ۱۳۱۵ برمی گردد. در آن زمان شخصی اهل بلژیک، به نام ( ران لوترفِلد ) مطالعات وسیعی در رابطه با چگونگی تشکیل بورس اوراق بهادار تهران انجام داد و پس از آن اساسنامه ی بورس را تدوین کرده و به مسئولان آن زمان تحویل داد؛ اما به دلیل شرایط خاص آن زمان و همچنین وقوع جنگ جهانی دوم، بررسی این موضوع و راه اندازی بورس در ایران به تعویق افتاد.

تاسیس بورس اوراق بهادار تهران

پس از گذشت ۲۵ سال، در سال ۱۳۴۱ با حضور نمایندگانی از وزارت های دارایی و بازرگانی و همچنین بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، کمیسیونی تشکیل شده و برای تاسیس بورس اوراق بهادار تهران، توافق نامه ی اولیه ای منعقد شد.

در اواخر سال۴۱، نمایندگانی از بورس بروکسل به همراه دبیرکل این بورس به ایران سفر کردند تا با مشارکت هم بورس در ایران راه اندازی شود. در نهایت پس از چهار سال و در سال ۱۳۴۵، قوانین مربوط به تشکیل بورس اوراق بهادار به تصویب مجلس رسید و از طرف وزارت اقتصاد برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ شد.

با گذشت یک سال از ابلاغ قانون تشکیل بورس ، در بهمن سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران شروع به کار کرد و اولین معامله نیز بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که در آن زمان از مهمترین واحدهای تولیدی و اقتصادی به شمار می رفت و همچنین سهام شرکت ( نفت پارس)، صورت گرفت. بدین گونه بورس تهران فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به چهار بخش تقسیم می شود:

1. بخش اول از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷
2. بخش دوم از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷
3. بخش سوم از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳
4. بخش چهارم از سال ۱۳۸۴ تا به امروز

۱- بخش اول از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷

فعالیت سازمان بورس در ایران از سال ۱۳۴۶ آغاز شد. در بهمن آن سال سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی مورد معامله قرار گرفت و پس از آن اوراق قرضه دولتی، شرکت نفت پارس، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس‌آباد وارد بورس شدند و بدین گونه فعالیت بورس و اوراق بهادار گسترش پیدا کرد؛

طبق بررسی های انجام شده در دوره ی اول فعالیت سازمان بورس اوراق بهادار تهران، تعداد شرکت ها و بانک های پذیرفته شده در بورس در این دوره از ۶ بنگاه با تاریخچه بازار سهام سرمایه ی ۶٫۲میلیارد ریالی به ۱۰۵ بنگاه به ارزش ۲۳۰ میلیارد ریال تا سال ۱۳۵۷ افزایش پیدا کرد. در این دوره ارزش معاملات از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶، تا ۳۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش پیدا کرد.

۲- بخش دوم از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷

پس از انقلاب اسلامی تغییراتی اساسی در اقتصاد کلان کشور اتفاق افتاد که باعث تحولات زیادی در بورس اوراق بهادار تهران شد.در تاریخ ۱۳۵۸/۳/۱۷ لایحه قانون امور بانک ها توسط شورای انقلاب به تصویب رسید که بنابر این قانون بانک های تجاری و تخصصی که شامل ۹ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی بود در هم ادغام شده و ملی شدند.

مدتی بعد، با ادغام شرکت های بیمه، مالکیت آنها به دولت سپرده شد. در این دوره که قبل از اولین برنامه ۵ ساله ی توسعه اقتصادی بود، تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران، موجب خروج تعداد زیادی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس شد، به طوری که از ۱۰۵ شرکتی که تا سال ۵۷ در بورس پذیرفته شده بودند، فقط ۵۶ شرکت در بورس ماندند.

در سال ۶۷ حجم معاملاتی که انجام می شد ۹٫۹ میلیارد ریال بود در حالی که در سال ۵۷ این رقم ، ۳۴٫۲ میلیارد ریال برآورد شده بود. جنگ ایران و ابهام در آینده ی اقتصاد ایران از دلایل اصلی افت حجم معاملات در بورس آن سالها بود که این رکود و پایین آمدن میانگین حجم معاملات به کمترین میزان خود، تا سال ۶۷ ادامه داشت.

۳- بخش سوم از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳

در این دوره عواملی چند باعث رونق بورس اوراق بهادار تهران و افزایش قابل توجه شرکتهای پذیرفته شده در این سازمان شدند. با پایان یافتن جنگ ایران و شروع برنامه پنج سال اول توسعه اقتصادی ایران، بورس اوراق بهادار تهران زمینه ای شد تا سیاست های خصوصی سازی توسط این سازمان اجرایی شود و تاریخچه بازار سهام اینگونه بود که بورس در ایران شروع به فعالیت کرد.

در این دوره بورس اوراق بهادار تهران نقش اساسی و مهمی را در توسعه اقتصادی بر عهده گرفت که اهم این وظایف عبارتند از:

• انتقال قسمتی از وظایف بخش دولتی به خصوصی
• جذب نقدینگی در کشور
• جمع آوری منابع پس اندازی که به صورت پراکنده وجود داشت و رهنمون کردن آن به سمت سرمایه گذاری در قسمت توسعه ی اقتصادی
• تشویق بخش خصوصی برای فعالیت و شرکت در فعالیت اقتصادی

بهره بردن از بورس در ایران برای سیاست گذاری اقتصادی سبب شد تا تعداد بنگاه های پذیرفته شده در این بازار بسیار بیشتر شده و این خود افزایش حجم معاملات را در بر داشت. طوری که حجم معاملات از ۹٫۹ میلیارد ریال در سال ۶۷ به ۲۰۲٫۱۰۴ میلیارد ریال افزایش پیدا کرد و تعداد شرکت هایی که در بورس سرمایه گذاری کردند از ۵۶ شرکت به ۴۲۲ عدد افزایش یافت.

۴- بخش چهارم از سال ۱۳۸۴ تا به امروز

سال ۸۴ برای بورس اوراق بهادار تهران، سالی همراه با کاهش و افت شاخص بود. اتفاق های مهم داخلی و خارجی در این سال، روند کاهشی شاخص بورس را تا آذر ماه ادامه دار کرد اما در آذر ماه این سال با سیاست های اتخاذ شده توسط سازمان بورس و تلاش دولت در این زمینه تا حدودی از روند کاسته شدن معیار فعالیت بورس جلوگیری به عمل آمد.

با توجه به این اقدامات حجم معاملات بورس در سال ۸۵ به تعادل رسید؛ و تعداد شرکتهای پذیرفته شده از ۴۲۲ به ۴۳۵ افزایش یافت؛ که این روند تا به امروز ادامه داشته و همواره بورس تهران دارای فراز و نشیب های زیادی بوده است.

بازار بورس بورس اوراق بهادار تهران در طی این سال های اخیر افت و خیز بسیاری را تجربه کرده است. با توجه به اهمیت بازار سهام در ایران، افراد زیادی از سرمایه گذاری در این بازار و کسب سود، استقبال کرده اند.

سرمایه گذاری در بورس ایران نیازمند آموزش بورس است؛ آموزشی کافی و وافی که با تکیه بر اطلاعات درست، به سرمایه گذاری در بازار سهام و اوراق بهادار پرداخته و بتوان ارزش سرمایه خود را افزایش داد.

تاریخچه بورس ایران و اطلاعات کلی درباره آن-راهنمای جامع

سرمایه گذاری در بورس با ریسک زیادی همراه است و سود کردن در اینکار نیاز به داشتن مهارت و تخصص دارد. در نتیجه کمتر کسی پیدا می شود که بدون دانش و آگاهی کامل به سراغ این نوع سرمایه گذاری برود. امروز می خواهیم شما را با تاریخچه بورس ایران و اطلاعات کلی درباره آن آشنا نماییم.

مقدمه:

مهمترین اطلاعاتی که یک فرد قبل از هر اقدامی برای سرمایه گذاری در بورس باید در مورد آنها اطلاعات داشته باشد عبارتند از: دانش کافی در مورد اصول اولیه سرمایه گذاری در بورس، شاخص های بورس، نحوه سرمایه گذاری تاریخچه بازار سهام در بورس، خرید و فروش سهام، نحوه دریافت کد سهامداری، معرفی بازار سرمایه، سرمایه گذاری مستقیم یا سرمایه گذاری به کمک متلب و … اما بهتر است بدانید بورس از چه زمانی در ایران رواج پیدا کرده است.

1- ویدئو تاریخچه بورس در ایران و جهان:

2- بورس به چه معناست؟

بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه‌ است که در آن سهام شرکت‌های خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید وفروش می‌شود و از سویی محلی برای جمع‌آوری پس‌انداز و نقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژه‌های سرمایه‌گذاری بلند مدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود رابرای سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها به کار انداخته و از سود آن به برخوردار شوند.

توی این پک فوق العاده، تحلیل تکنیکال در بورس رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! بورس رو سریع یاد بگیر وحسابی پول دربیار!

3- تاریخچه بورس در جهان:

واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک می‌زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. این نام بعدها(۱۳۰۹) به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده‌است. به روایتی دیگر واژه بورس در معنای کنونی آن از شهربروژ بلژیک گرفته شده‌است، مرکز تجاری ای که تجار و بازرگانان به آنجا می‌رفتند؛ پس از مدتی مردم نیز برای حل وفصل جنبه‌های مالی خود، شروع به رفتن به آنجا کردند.

بعدها یعنی در سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر انورس کشور بلژیک تاسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در اوایل قرن هفدهم میلادی یعنی سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی اولین شرکت سهامی به شمار نمی‌آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام “ماسکوی” (muscovy) در روسیه ایجاد شد.

4- تاریخچه بورس در ایران:

با اینکه در سال 1341، موافقت‌‌نامه‌ اوليه تأسيس بورس سهام در كميسيوني در وزارت بازرگاني و با حضور نمايندگان وزارت دارايي، وزارت بازرگاني و بانك توسعه‌ي صنعتي و معدني ايران تشكيل و تنظيم شد اما مطالعات اوليه درباره تأسيس بورس در ايران، به سال 1315هجري شمسي بر مي‌گردد. در اين سال، فردي بلژيكي به نام “ران لوترفِلد” پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ي تأسيس بورس در ايران، اساسنامه‌ي داخلي بورس را تهيه و به مسئولان ايراني ارائه كرد، اما با توجه به شرايط آن زمان و وقوع جنگ جهاني دوم، عملا موضوع بررسي و تأسيس بورس در ايران بيش از 25 سال به تأخير افتاد. در نهایت بورس ایران درسال ۱۳۴۶ راه‌اندازی شد. در واقع در سال 1345 قانون تشكيل بورس اوراق بهادار در مجلس تصويب و براي اجرا از سوي وزارت اقتصاد به بانك مركزي ابلاغ شد. حدود يك‌سال بعد از ابلاغ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روي سهام بانك توسعه‌ي صنعتي و معدني كه بزرگ‌ترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصادي در آن تاريـخ به شمار مي‌رفت، به طور رسمـي فعاليت خود را آغاز كـرد.

بورس ايران در تاريخ 45 ساله فعاليت خود، همواره فراز و فرودهاي بسيار زيـادي را تجربه كرده است، اما شايد بتوان گفت يكي از مهم‌ترين تحولات تاريخ بورس ايران، تأسيس قانون جديدي تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است كه ضمن رفع برخي نارسايي‌ها و نواقص موجود در قانون اوليه، زمينه توسعه گسترده بورس در ايران را فراهم كرد.

با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!

براساس اين قانون، بخش نظارتي بورس از بخش‌هاي عملياتي آن تفكيك شد، به اين معنا كه سازماني به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتي بورس تشكيل شد. سازمان بورس كه خود تحت نظارت شورايي به اسم شوراي عالي بورس فعاليت مي‌كند، وظايف متعددي دارد كه يكي از مهم‌ترين وظايف آن، تأسيس و نظارت بر عملكرد بورس‌هاي مختلف است.

در حال حاضر بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ايـران، بورس كالای ايران و بورس انـرژی چهار بورس بزرگ و مهم كشـورمان هستند که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار به فعالیت می پردازند.

5- آشنایی با لوگوی بورس تهران:

چنانچه لگوی بورس تهران را دیده باشید در آن 4 انسان را می بینید که دست در دست هم داده اند و این نشاندهنده اتحاد و همکاری میان آنهاست و در درون دایره‌ای قرار دارند که نشان گر دنیا است قرار گرفته اند دنیایی که بر اساس افسانه‌های قدیمی ایران بر روی شاخ دو گاو قرار دارد؛ که خود نشانه ثروت و بهره‌وری هستند. در حقیقت این لوگو برگرفته از یک نشان برنجی مربوط به دوره هخامنشیان است که در استان لرستان کشف شده‌ است. این نشان هم‌اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.

نخستین کارگزار خصوصی بورس در ایران که بود؟

نخستین کارگزار خصوصی بورس ایران یک تاجر تبریزی بود. محمود کریشچی متولد 1302 تبریز، تاجر پوست و معامله‌گر اوراق اصلاحات ارضی به عنوان اولین نماینده بخش خصوصی در بازار سرمایه از سال 1348 وارد بازار سهام شد. او که پیش از این در سال 1341 و به دنبال اجرای اصلاحات ارضی در زمینه خرید و فروش قبوض اصلاحات ارضی در بانک کشاورزی، فعالیت می‌کرد به پیشنهاد یکی از مدیران بانک ملی به بورس آمد. البته او در یک آزمون که از سوی بانک کشاورزی و در میان 30 نفر فعال بازار اوراق اصلاحات ارضی برگزار شد، توانست رتبه اول را کسب کرده و وارد بورس شود. در آن زمان اوراق قرضه دولتی، قبوض اصلاحات ارضی و سهام چند شرکت و بانک در بورس معامله می‌شد. بورس آن زمان بسیار کوچک بود و تعداد معدودی کارگزار مشغول فعالیت در آن بودند و شرکت کارگزاری وجود نداشت و بانک‌ها نیز در بورس، نماینده داشتند. بورسی که کریشچی اولین کارگزار آن بود عبارت بود از یک میز و چند صندلی و تخته سیاهی که با گچ قیمت‌ها را بر روی آن ثبت می‌کردند و بعدها این ثبت قیمت‌ها با استفاده از تابلوهای چوبی و اعداد فلزی انجام می‌شد.

6- مهمترین و معروف ترین بورس های دنیا کدامند؟

بورس لندن (LSE) که در سال ۱۸۰۱ میلادی فعالیت خود را آغاز نمود، بورس توکیو (TSE)، بورس فرانکفورت و بورس پاریس از دیگر بازارهای مهم بورس در دنیا به حساب می‌آیند که نقش مهمی را در اقتصاد ایفا می‌کنند.

7- در چه صورت بورس برای شما مناسب است؟

همانطور که می دانید سرمایه گذاری در بورس برای تمامی افراد مناسب نمی باشد و فقط بعضی از افراد موفق به سودآوری در بورس می شوند. پس شرایط مناسب برای سرمایه گذاری موفق در بورس عبارتند از :

• سرمایه‌ای پس‌انداز کرده‌اید که فعلا به آن نیازی ندارید و قصد دارید سودی بیشتر از سود بانکی کسب کنید.
• تصمیم گرفته‌اید بصورت حرفه‌ای شغل سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری سهام را در پیش بگیرید.
• ریسک‌پذیری و صبر بالایی دارید و می‌خواهید طی سال‌های آینده سرمایه‌ تان را افزایش دهید.
• آینده مالی‌تان برای شما مهم است و مایلید برای بهبود آینده خودتان و فرزندان‌تان قدمی مثبت برداشته باشید
• آماده هستید برای رسیدن به هدف‌تان وقت و انرژی بگذارید.
• می‌دانید که کسب ثروت و زندگی در رفاه برای شما ممکن است و آماده هستید بهای رسیدن به هدف خود را بپردازید.

8- اقدامات مهم برای سرمایه گذاری در بورس :

1- دریافت کد معاملاتی

کد معاملاتی با نام کد بورسی و کد سهامداری نیز شناخته می‌شود و شما برای انجام معامله به آن نیاز دارید. شرکت‌های کارگزاری در واقع واسط بین شما و بازار بورس هستند و وظیفه انتقال سفارشات خرید و فروش سهام را به سامانه معاملاتی بورس برعهده دارند. اینکار می‌تواند بصورت دستی و توسط خود کارگزار صورت بگیرد یا اینکه سرمایه‌گذار با دسترسی به نرم‌افزار معاملات آنلاین، سفارش را بطور مستقیم ثبت کند. کد معاملاتی نشان‌دهنده هویت شما در بورس تهران است. با وجود بیش از 100 شرکت کارگزاری فعال، انتخاب از بین آنها برای شما مشکل خواه بود. پس از ثبت‌نام و طی مراحل لازم، به طور معمول حداکثر پس از 3-4 روز کد معاملاتی به موبایل و ایمیل شما ارسال می‌شود و می‌توانید خرید و فروش سهام را انجام دهید.

خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار، صرفا از طریق شرکت‌های کارگزاری و به یکی از روش‌های زیر انجام می‌گیرد:

1. مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید یا فروش
2. سفارش تلفنی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
3. سفارش اینترنتی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
4. خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود فرد، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط)

برای خرید و فروش سهام، الزاما نیازی به مراجعه به تالار بورس یا کارگزاری نیست و در صورتی که حداقل مدرک دیپلم داشته باشید، کارگزاری‌ها سیستم معاملات انلاین را در اختیار شما قرار می‌دهند. در سیستم معاملاتی آنلاین که بهترین روش معاملات است، خرید و فروش آنی و لحظه‌ای سهام امکان پذیر است. به این معنی که شما به محض وارد کردن سفارش، خرید یا فروش در همان لحظه انجام می‌شود و نیازی نیست خود کارگزار، سفارشات شما را در سامانه معاملاتی وارد کند.

2- یادگیری مفاهیم و قوانین بورس و سرمایه گذاری در بورس

در این مرحله است که با اصول مهم سرمایه گذاری در بورس آشنا می شوید. هیچ فعالیتی در دنیا وجود ندارد که نیاز به مهارت نداشته باشد. به طور مثال شاید برایتان سوال باشد که آیا بورس تهران 24 ساعت شبانه‌روز باز است و معامله انجام می‌شود؟ فرابورس چه تفاوتی با بورس دارد و از اینگونه سوالات.

3- یادگیری نحوه تحلیل و انجام معاملات

پس از یادگیری مفاهیم اولیه بورس، باید بدانید کدام سهام یا اوراق بهادار را در چه زمانی بخرید و چه زمانی بفروشید تا بتوانید کسب سود کنید. اینکار از طریق یادگیری روانشناسی بازار، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال میسر است و همزمان با یادگیری نیاز به کسب تجربه و تمرین دارد.

نکته مهم : هیچ گاه تمام سرمایه و پس انداز خود را در بورس سرمایه گذاری نکنید و اینکار را با پول کم شروع کنید تا در صورت عدم موفقیت متحمل ضرر زیادی نشوید..

کاربران گرامی ضمن تشکر از همراهی شما، اگر سؤالی در مورد تاریخچه بورس و نحوه سرمایه گذاری در آن دارید، در بخش نظرات مطرح نمایید تا پاسخ داده شود.

بازار نزولی سهام چقدر طول می‌کشد؟ نگاهی به تاریخچه بازارهای خرسی آمریکا

بازارهای خرسی آمریکا در گذر زمان

اسم بازار نزولی یا خرسی که می‌آید حس بدی به ما القا می‌شود. خیلی‌ها دیگر اصلا امیدی ندارند که این بازار نزولی تمام شود و سهام دوباره رونق بگیرند. اما فارغ از این طرز تفکر و این نگرش بدبینانه به هر حال جایی می‌رسد که بازار هم دوباره برمی‌گردد و روزهای خوشی را با خودش به همراه می‌آورد. اما اینکه یک بازار نزولی چقدر طول می‌کشد مسئله‌ای است که هیچ‌گاه نمی‌شود با قطعیت به آن پاسخ داد. تنها می‌توان گمانه‌زنی کرد که آن هم خیلی از مواقع درست از آب در نمی‌آید. اخبار بورس در این مقاله بازار نزولی آمریکا را زیر ذره‌بین قرار داده و چند و چون آن را بررسی کرده است. شاید پاسخ سوالات شما هم در این مقاله نهفته باشد.

اگر بخواهیم بازار نزولی یا خرسی سهام را تعریف کنیم باید از کاهش ۲۰ درصدی یا بیشتر قیمت سهام نسبت به اوج بازار حرف بزنیم. خب، یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که بازار سهام ما هم خیلی وقت است که نزولی است. در بازارهای جهانی سهام هم وضعیت همین‌طور است. شاخص S&P500 در پایین‌ترین حد خود در سال جاری، حدود تاریخچه بازار سهام ۲۴٪ از سقف تاریخی خود در اواخر ژانویه کاهش داشته است. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که اکنون در یک بازار نزولی به سر می‌بریم. طبیعی است که بازارها همیشه حرکت صعودی نداشته باشند. برای ادامه‌ی راه باید کمی استراحت کنند، به پایین برگردند و گاهی درجا بزنند تا بتوانند در بلندمدت روند صعودی خودشان را در پیش بگیرند.

بازار نزولی سهام از دریچه تاریخ

پس از پایان جنگ جهانی دوم، بازار سهام ایالات متحده تاکنون، ۱‍۳ بار روند نزولی را به خود دیده است که وضعیت فعلی یکی از این ۱۳ مرتبه به شمار می‌رود. در ۱۲ بازار خرسی قبلی، میانگین زیان سهام‌داران ۳۲.۷٪- بود. این ریزش از اوج تا کف حدودا چیزی به میزان ۱۲ ماه طول کشید. پس از آن هم تقریبا دوبرابر یعنی ۲۱ ماه زمان برد تا از کف به اوج خودش برگردد. این‌ها چرخه‌های طبیعی بازارهای مالی هستند و ناگزیر باید ادامه پیدا کنند.

نگاهی به آمارها و تاریخ نشان می‌دهد که تقریبا طی هفت دهه‌ی گذشته، به طور میانگین زمان یک رفت و برگشت در یک بازار نزولی برای برگشت به نقطه‌ی سر به سر کمتر از سه سال بوده است. درست است که هر بازار نزولی ویژگی‌های متفاوتی دارد، اما با این همه سرمایه‌گذاران می‌توانند با نگاهی به سقوط‌های قبلی بازار، درس‌هایی بگیرند. یعنی حتی این موارد ممکن است در بازار بورس ایران نیز به کار آید. چرا که به هر حال بازارهای مالی با وجود تفاوت‌ها و اختلافات فاحش، در برخی مسائل با هم اشتراک دارند. پس در ادامه چند مورد از درس‌هایی را که می‌شود در طول تاریخ از بازارهای نزولی گرفت با هم بررسی می‌کنیم.

بازار نزولی چقدر طول می‌کشد؟

بازار سهام نزولی به سرمایه‌گذاران آسیب می‌زند. این امری واضح است اما نکته اینجاست که این آسیب به دو صورت رخ می‌دهد. یکی با توجه به ضرر و زیان مالی و دیگری با توجه به زمان. درصد کاهش بازار سهام همان امری است که موجب آزار و اذیت بیشتری می‌شود. اما طولانی شدن مدت بازارهای مالی عاملی است که می‌تواند نمک به زخم سرمایه‌گذاران بپاشد. بد نیست نگاهی به طولانی‌ترین بازارهای سهام آمریکا از جنگ جهانی دوم به این سمت بیندازیم. اطلاعات این جدول می‌تواند در درک چرخه‌های بازار کارآمد باشد.

ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا بازار سهام در شرایط بحرانی سر به سر شود. به عنوان مثال پس از بحران مالی در سال ۲۰۰۸ چهار سال و نیم طول کشید تا بازار سهام طی یک رفت و برگشت جایگاهش را به دست آورد. یا مثلا پس از ترکیدن حباب دات کام در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ هم تقریبا هفت سال طول کشید تا بازار به نقطه‌ی تعادل و سر به سر شدن برسد.

تحقیقات نشان می‌دهد که آزردگی ناشی از ضرر و زیان دوبرابر بیشتر از شادی ناشی از کسب سود است. پس هر چه بیشتر بازار در این شرایط باقی بماند، رنج بیشتری را متحمل خواهید شد. رنجی که اغلب باعث می‌شود در بدترین لحظه‌ی ممکن دست به فروش سهام خود بزنید و چه اشتباهی بالاتر از این؟

بهره‌مندی از صبر در بازارهای نزولی سهام یک موهبت است. چرا که بعضی از مواقع جبران زیان ناشی از سهام به زمان زیادی نیاز دارد.

بازار نزولی کی بهبود پیدا می‌کند؟

در سمت دیگر هم شاهد آن هستیم که برخی از بازارهای نزولی به سرعت به پایان رسیده‌اند. سقوط بازار ناشی از همه‌گیری کرونا در اوایل سال ۲۰۲۰ یکی از بهترین نمونه‌‌های این موارد است.

شاخص S&P500 تنها در طی ۲۳ جلسه معاملاتی چیزی حدود ۳۴٪ سقوط کرد. این آمار از سریع‌ترین ریزش بازار از بالاترین قیمت در بیش از ۹۰ سال گذشته خبر می‌دهد. سقوطی که تنها یک ماه طول کشید و شش ماه هم زمان برد تا سر به سر شود. در حقیقت تنها ۱۵ ماه طول کشید تا بازار سهام بتواند به صورت کامل این افت را جبران کند.

از سال ۱۹۴۵، هفت مرتبه شاهد بازار نزولی بوده‌ایم که به میزان دو سال یا کمتر طول کشید تا سر به سر شود. جدول زیر این موارد را نشان می‌دهد.

بهبود شرایط بازار در سال ۲۰۲۰ دور از انتظار و در واقع یک استثنا بود. اما با اینهمه می‌توانید ببینید که به لحاظ تاریخی چهار بازار نزولی دیگر هم وجود داشته است که ضرر سرمایه‌گذاران را در یک سال و نیم یا کمتر جبران کرده است.

این همان چیزی است که سرمایه‌گذاری در بازار سهام را در برخی از مواقع بسیار دشوار و چالش‌برانگیز می‌کند. چرا که زمانی که در میانه‌ی بازاری نزولی هستید هرگز نمی‌دانید که آیا این بازار سریعا به پایان می‌رسد یا به موقعیتی می‌انجامد که ریزش و کاهش‌های بیشتر شما را آزار می‌دهد.

از آنجا که کسی دوست ندارد ارزش پرتفوی خود را در حال کاهش ببیند، تجربه‌ی بازارهای نزولی هرگز تجربه‌ای لذت‌بخش نخواهد بود. با این‌همه رکود و کاهش در بازار سهام نقص این بستر به حساب نمی‌آید. بلکه ویژگی این بازار است. اگر سهام در مقطعی از زمان سقوط نمی‌کردند که هرگز چنین بازده‌های شگفت‌انگیزی را در طولانی‌مدت ارائه نمی‌کردند.

بازارهای خرسی و رکود

برخی از افراد حس می‌کنند که اقتصاد ایالات متحده در شرایط کنونی در رکود به سر می‌برد یا اینکه به سرعت در مسیر یک اقتصاد انقباضی اجتناب‌ناپذیر قرار می‌گیرد. این حس را می‌توان درک کرد. چرا که تورم به بالاترین میزان خود در چهار دهه‌ی اخیر رسیده است. از سال ۱۹۴۵ به بعد، ۹ مرتبه تورم به بالای ۵٪ رسید. هر کدام از این ۹ مرتبه و این جهش‌های تورمی در ادامه با رکود همراه شدند. این‌طور به نظر می‌رسد که تنها راه مبارزه با افزایش قیمت در اقتصاد، کاهش تقاضاست. مطمئنا این امکان وجود دارد که این بار هم این اتفاق تکرار شود. به معنای دیگر چنین به نظر می‌رسد که بازار سهام رکود را در حال حاضر در خود جای داده و بر مبنای آن قیمت‌گذاری کرده است.

رکود تقریبا همیشه عامل ایجاد بازار سهام نزولی است، اما بازار سهام همیشه نشان‌دهنده‌ی رکود نیست. چطور؟ چند مثال را مرور می‌کنیم:

• در تابستان سال ۱۹۴۶ بازار سهام بدون اینکه برای چندین سال هیچ نشانه‌ای از رکود وجود داشته باشد، ۲۷٪ سقوط کرد.
• در سال ۱۹۶۶ بازار سهام بدون کاهش رشد اقتصادی، ۲۲٪ سقوط کرد.
• شاید معروف‌ترین مثال از سقوط بازار سهام بدون ایجاد رکود در سال ۱۹۸۷ بود. یعنی همان سالی که بازار سهام در دوشنبه سیاه بزرگ‌ترین سقوط یک روزه‌اش را در تاریخ ثبت کرد. در آن سال بازار سهام در زمانی کمتر از یک هفته چیزی بیشتر از ۳۰٪ سقوط کرد. بسیاری از مردم در آن زمان تصور می‌کردند که بازار سهام دارد علایمی از وقوع رکود را نشان می‌دهد. اما با وجود آن سقوط سنگین هم هرگز اثری از رکود و کاهش رشد اقتصادی دیده نشد.

پیش‌بینی زمان‌بندی چرخه‌های اقتصادی کار آسانی نیست. حتی بازار سهام هم گهگاه دچار اشتباه می‌شود.

بازار خرسی در مقابل بازار گاوی

خبر خوب در مورد بازار نزولی سهام در ایالات متحده این است که تمام آن‌ها به هر حال روزی به پایان می‌رسند. بعضی‌ بیشتر طول می‌کشند و برخی دیگر چرخه‌ای کوتاه‌تر دارند. در برخی از مواقع این اتفاق خیلی عمیق‌تر است و در برخی دیگر کم‌عمق‌تر. اما تاریخ بازار سهام در ایالات متحده نشان داده است که هر سقوطی در تاریخ، با رکوردزنی و تشکیل سقف‌های تاریخی جدید در مقطعی در آینده همراه می‌شود.

سوالی که پیش می‌آید این است که تفکر و نگرش سرمایه‌گذاران در دوران رکود فعلی باید چطور باشد؟ زمانی که صحبت از سرمایه‌گذاری می‌شود، ریسک با سن و سال سرمایه‌گذار مرتبط است. اگر بازنشسته هستید یا اینکه دارید به دوران بازنشستگی خود نزدیک می‌شوید، تقریبا زمان زیادی ندارید که منتظر بمانید تا یک بازار نزولی بلندمدت به اتمام برسد.

تنوع بخشی به سبد سهام و نقدشوندگی در شرایطی دوستان شما خواهند بود که زمان یا درآمد زیادی را به عنوان سرمایه‌گذار در اختیار ندارید. پول نقد و اوراق قرضه کوتاه‌مدت، بازدهی بلندمدت را کاهش می‌دهند اما می‌توانند به شما کمک کنند که در شرایط اضطراری که به پول نیاز دارید، دست‌تان خالی نماند. چون نقدشوندگی آن‌ها بالاست.

اما اگر جوان هستید و هنوز روزهای زیادی از عمرتان را پیش روی خود می‌بینید، باید به این بازار نزولی و تمام رکودهایی که قرار است در آینده اتفاق بیفتد به چشم یک فرصت نگاه کنید. اگر می‌خواهید در سال‌های آینده پس‌اندازی خالص داشته باشید، باید از سقوط بازار سهام تشکر کنید. چرا که بازارهای خرسی این امکان را برای شما فراهم می کنند که سهامی را با قیمت‌های پایین بخرید که کم‌ارزش‌گذاری شده‌اند و بازده سود سهام آن‌ها بالاتر است.

برای سرمایه گذاری در یک بازار سهام خرسی تنها لازم است که نظم و انضباط به خرج دهید، صبر کنید و مهارت برنامه‌ریزی را داشته باشید تا مطمئن شوید که می‌توانید به صورت دوره‌ای سهام بخرید، حتی موقعی که به نظر زمان مناسبی نیست.

بورس چیست و چگونه به‌وجود آمد؟

شاید این موضوع که فلسفه بورس چیست و چرا باید به آن توجه کرد، از اولین مطالبی باشد که قبل از سرمایه‌گذاری در بورس باید مطالعه کرد. حدود یک دهه قبل کمتر کسی درباره بورس اطلاعات و دانش کاملی داشت. بیشتر مردم در رسانه‌ها درباره بورس و اصطلاحات مربوط به آن چیزهایی می‌شنیدند و سرمایه‌‌گذاری در بورس مخصوص افراد خاصی از جامعه می‌شد. اما حالا ماجرا تغییر کرده است!

امروز بورس به یک مفهوم آشنا و فراگیر تبدیل شده است، البته هنوز پاسخ برخی سوالات و مفاهیم اولیه‌ای مانند پرسش مقاله حاضر “بورس چیست” در بین خیلی از افراد جامعه گنگ و مبهم است. در یک تعریف ساده می‌توان گفت، بورس یک بازار ساختار یافته است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان اساسی بازار سرمایه شناخته شده و در آن دارایی‌های مختلف معامله می‌شود. از مهم‌ترین مزایای بورس اوراق بهادار می‌توان به ایجاد شفافیت در بازار، مدیریت انتقال ریسک، جمع‌آوری سرمایه و پس‌انداز برای تامین سرمایه فعالیت‌‌های اقتصادی اشاره کرد. در حال حاضر بزرگترین بازار بورس در جهان از نظر ارزش بازاری به بورس نیویورک مربوط می‌شود. اما بورس چیست و از کجا به وجود آمد؟

بورس از کجا به کجا؟

به گفته کارشناسان، مفاهیم بانکداری مدرن و بازارهای سهام در اواخر قرن وسطی در شهرهای شمال ایتالیا شکل گرفت. اولین‌بار نام بورس اوراق بهادار توسط نویسنده‌ای به نام هیرونیموس مونزه، پزشک آلمانی برده شد. او در خاطرات سفر دور دنیای خود در سال 1495 درباره داد و ستد افرادی در شهر بورُوژ (Bruges) نوشت. در خاطرات او آمده است که در شمال غربی بلژیک، مقابل مهمانسرایی در میدانی به نام تِربورس TerBeurze بازرگانان و کسبه شهری دور هم جمع می‌شدند و کالاهای خود را خرید و فروش می‌کردند. گفته می‌شود این مسافرخانه متعلق به بزرگ‌زاده‌ای به نام واندر بورس بوده است و به همین دلیل مکان‌هایی که مردم در آن‌جا معاملات خود را انجام می‌دادند، به بورس معروف شدند.

از عملکرد آن‌ها هیچ سابقه کتبی وجود ندارد و به صورت دقیق مشخص نیست که این معاملات در چه ساعت‌هایی و با چه قوانینی انجام می‌شده است. در قرن شانزدهم آنتورپ اولین کسی بود که سوابق معاملات خود در بورس را مکتوب کرد. به مرور زمان در شهرهای مختلف تالارهایی را مخصوص این کار با نام تالارهای بورس تاسیس شد که بازرگانان برای خرید و فروش کالاهای خود به آن‌جا می‌‌رفتند.

به دنبال رواج پیدا کردن بازارهای بورسی در قرن 15 میلادی، بازرگانان سعی کردند راهی پیدا کنند تا ضرر و زیان‌های احتمالی ناشی از تجارت را کاهش دهند. یکی از راه‌های پیشنهادی آن‌ها برای جلوگیری از زیان‌ها احتمالی، شریک کردن سود و ضررهای احتمالی آن کسب‌وکار با افراد دیگر بود. سرمایه‌گذاران برای پیدا کردن شریک و عرضه سهام‌ شرکت‌های خود، مراکزی را تاسیس کردند که شرکت‌ها با فروش سهام خود در بورس، شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود پیدا کنند. بعدها این مراکز به نام بورس معروف شد و ماسکوی (Muscovy)، اولین شرکت سهامی بود که با مشارکت تعدادی از تجار در روسیه شکل گرفت.

همچنین اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. با شروع فعالیت بورس در این کشورها به‌تدریج سایر کشورها هم دارای بورس شدند.

پیدایش بورس ایران

اکنون که به سوال بورس چیست پاسخ دادیم، به تاریخچه پیدایش بورس سهام در ایران می‌پردازیم. بورس ایران را می‌توان به 4 دوره زمانی تقسیم کرد.

دوره اول آن تا سال 1357 پیش از انقلاب اسلامی، دوره دوم آن پس از انقلاب و همراه با جنگ تحملیلی بوده است. دوره سوم هم از سال 1368 آغاز شده و دوره چهارم از سال 1384 تا به امروز بوده است.

اولین قدم‌ برای راه‌اندازی بورس در ایران در سال 1315 توسط فردی بلژیکی به نام ران لوترفلد انجام شد. او اساسنامه‌ی داخلی بورس را تهیه و به مسئولان آن زمان ایران ارائه کرد که اجرای آن با وقوع جنگ جهانی دوم، 25 سال به تعویق افتاد. در نهایت در سال 1341، اولین موافقت‌نامه برای تاسیس بورس سهام ایران در وزارت بازرگانی تنظیم شد. گفته می‌شود که در اواخر همان سال، هیاتی از بورس بروکسل برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران به کشورمان آمدند.

تصویب قانون تشکیل بورس اوراق بهادر در مجلس 4 سال زمان برد و بالاخره در سال 1345 بورس ایران با انجام چند معامله سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی به صورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. در بازه زمانی 1346 تا 1357، تعداد شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت. این عدد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به 56 شرکت کاهش پیدا کرد. یکی از مهم‌ترین علت‌های آن خروج بسیاری از بنگاه‌ها اقتصادی از بورس بخاطر ملی شدن بانک‌ها، بیمه و برخی از صنایع بود.

دوره دوم بورس طی هشت سال جنگ تحمیلی رکود شدیدی را تجربه کرد. اما بورس در دوره سوم خود یعنی از سال 1368 با گسترش بازار سرمایه رشد کرد و تعداد شرکت‌های فعال در آن به 250 عدد رسید. این رشد تا سال 1383 ادامه داشت و حضور پررنگ سهامداران در تالارهای بورس نشانه خوبی برای بازار سرمایه بود. دوره چهارم بورس تاریخچه بازار سهام که مهم‌ترین تحولات بورس ایران در این بازه زمانی رقم خورد از سال 1384 آغاز شد.

اوایل آذر سال 1384، قانون جدیدی به نام قانون بازار اوراق بهادر تدوین شد که بر اساس آن، سازمانی مستقل برای نظارت روی بورس به نام سازمان بورس و اوراق بهادر تشکیل شد که وظیفه آن تاسیس و نظارت بر عملکرد بورس‌های مختلف است. این سازمان زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت می‌کند. آمارهای سازمان بورس نشان می‌دهد که تا اردیبهشت ماه سال 1400، 1316 شرکت در بورس و فرابورس ایران پذیرش شده و بیش از 36 میلیون کد سهامداری حقیقی فعال در بازار سرمایه وجود دارد.

در حال حاضر، چهار بورس در ایران فعال هستند که شامل اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی بوده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

• بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود.
• فرا بورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
• بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش می‌شود.
• بورس انرژی که به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود.

شرکت‌هایی که سهام خود را در بورس خرید و فروش می‌کنند مکلفند تا اطلاعات مالی و عملکردی خود را به صورت مستمر منتشر کنند تا سرمایه‌گذاران بتوانند برای خرید یا فروش سهام آن تصمیم بهتری بگیرند. در واقع همه بورس‌ها مانند بورس سهام یا کالا، زیرساختی را در اختیار شرکت‌ها، دولت‌ها و سایر گروه‌ها قرار می‌دهد تا اوراق بهادار خود را به عموم سرمایه‌گذاران عرضه کنند و فرصتی هم برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند تا سرمایه خود را در این بستر به صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند. در برخی از موارد هم سهامداران شرکت‌ها با حضور در شرکت‌ها می‌توانند با توجه به تعداد سهامی که دارد در تصمیم‌گیری‌های آن و نحوه اداره آن دخالت کنند. در حال حاضر بورس هم به صورت فیزیکی وجود دارد که معامله‌گران در تالارهای بورسی یکدیگر را ملاقات می‌کنند و هم به صورت الکترونیکی و در بستر اینترنت انجام می‌شود.

در این مقاله سعی شد، پاسخ یکی از سوالات پرتکرار مخاطبان مدیریت ثروت مانو، یعنی بورس چیست و از کجا به وجود آمده است، ارائه شود. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برای حضور موفق در این بازار باید متخصص بود و برای گزینش بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری زمان گذاشت.

این یک ذهنیت کاملا اشتباه است که بورس درآمد اول و شغل دوم است. در اکثر کشورهای پیشرفته، مردم برای سرمایه‌گذاری معمولا گزینه‌های غیرمستقیم را انتخاب می‌کنند.

بورس و بورس اوراق بهادار

به فرانسوی Bourse یا بهابازار به بازاری سازمان‌یافته اطلاق می‌شود که قیمت گذاری، خرید و فروش کالا، بازار تبادل ارز خارجی،قرارداد آتی و اوراق بهادار در آن انجام می‌پذیرد.

بورس به دو نوع بورس اوراق و بورس اوراق بهادار طبقه‌بندی می‌شود. در بورس کالا، کالا و در بورس اوراق بهادار، سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرد. هرچند کلمه بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته می‌شود.

تاریخچه بورس

بازرگانان و کسبه شهر بروژ در بلژیک در میدانی به نام تر بورس در مقابل خانه اشرف زاده به نام واندر بورس جمع میشدند خرید و فروش می کرد به همین علت از آن تاریخ به بعد مکانهایی که مردم در آن خرید و فروش می کردند به بورس معروف شدند.

البته در آن زمان این مکانها نظم و انضباط خاصی نداشتند و همه افراد می توانستند بدون کمترین محدودیتی در آنجا فعالیت کنند. اما به مرور زمان نظم و انضباط خاصی در این مکانها حکم فرما شد به نحوی که که پس از مدتی فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه پیدا کردند که در این مکانها به خرید و فروش بپردازند. در گذر زمان تالارهای مسقف بورس شکل گرفتند و بازرگانان که تا پیش از این در هوای آزاد خرید و فروش می کردند برای خرید و فروش به این تالارها می رفتند و در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالار های بورس مسقف را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند. اگر چه همانطور که گفتیم، پیشینه آن به قبل از قرن پانزدهم میلادی باز می گردد.

سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر ( انورس ) بلژیک تأسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی هلند اولین تاریخچه بازار سهام شرکت سهامی به‌شمار نمی‌آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام مسکووی در روسیه ایجاد شد.

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.

بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دایٔم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.

بورس ارز

در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.

بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دایٔمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند.

انواع بازارهای بورس در ایران

تا به امروز، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند:

• الف: بورس اوراق بهادار تهران: که در آن سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش میشود.
• ب: فرابورس ایران: که در آن هم سهام شرکتهایی که بنا به دلایلی موفق یه پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمیشوند مورد معامله قرار می گیرد.
• ج: بورس کالای ایران: که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … خرید و فروش میشود.
• د: بورس انرژی: که در آن حاملهای انرژی از جمله برق، زغال سنگ و کک خرید و فروش میشود.

طیق آمار و گزارشهای ارائه شده از سوی مسئولان سازمان بورس، تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۸ سهام بیش از ۶۰۰ شرکت در بازار بورس و فرابورس پذیرش شده و مورد معامله قرار گرفته است. همچنین بیش از ۱۳ میلیون کد سهامدارای نیز به ایرانیان ارائه شده است.

برای معامله در بازار بورس، هر شخصی حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و کد معاملاتی دارد. کارگزار در واقع واسط بین معامله‌گر و بازار بورس می‌باشد. افراد عادی جامعه نیز می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از کارگزاری‌های رسمی، خرید و فروش سهام و اوراق‌بهادار را در بورس انجام دهند. امکان معاملات آنلاین سهام، پیگیری قیمت‌ها و سایر اطلاعات موردنیاز تحلیل سهام از طریق اینترنت، باعث شده‌است رغبت بیشتری برای حضور در بورس در بین افراد ایجاد شود.

همچنین باید توجه داشت که علاوه بر خرید مستقیم می‌توان با روش‌های غیر مستقیم نظیر صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری یا صندوق‌های قابل معامله در بورس یا قراردادهای سبد گردانی نیز در بازار سرمایه ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود.

وظیفه کارگزاری ها چیست

هیچگاه خودمان نمی توانیم مستقیما به تالاربورس برویم و سهام خریداری کنیم بلکه باید برای خرید سهام به کارگزاری ها مراجعه نماییم زیرا کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیاربرای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند درتالار بورس خرید و فروش کند.

اغلب مردم هنگام افت قیمت ها در تالارمعاملات بورس جهت مشاهده تابلوی قیمت های تالار بورس و مشورت کردن با سایرسهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر حضورمی یابند و حضور آنها در تالار بورس الزامی نیست.

سهام بورس چیست

هر شرکت سهامی به قسمت های مساوی که هر کدام یک سهم نامیده می شوند تقسیم می شود که معمولا قیمت اسمی هر سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است. طبقه بندی سهام براساس حقوق دارنده دو نوع است :

سهامداران عادی مالکان اصلی شرکت هستند که دارای حقوق و مزایایی مانند :حق دریافت سود سهام (EPS) ، حق رای دادن درمجامع عمومی عادی و فوق العاده ، حق تقدم درخرید سهام جدید ، حق باقیمانده دارایی پس ازانحلال شرکت ، حق اطلاع ازفعالیت های شرکت می باشند . دارندگان سهام ممتاز هم علاوه بر مزایایی که سهامداران عادی ازآن بهره می برند ، در هنگام انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود اولویت دارند.

انواع سرمایه گذاری بازار سهام

در بازارسهام سرمایه گذاران باید یکی از سه شکل

سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت و میان مدت را پس ازمشورت با افراد مورد اعتماد و با مطالعه و تحلیل انتخاب کنند. برای سرمایه گذاری بهتراست هرچند ماه یک بار با اشخاص واجد الصلاحیت همچون کارگزاران بورس و یا شرکتهای مورد اعتماد مشورت کرد که آیا سهام شرکتی را که خریداری نموده اید نگهدارید یا بفروشید.

درسرمایه گذاری کوتاه مدت، سرمایه گذاران سهام خاصی را می خرند و پس از ۳ الی ۴ ماه می فروشند. در سرمایه گذاری میان مدت سرمایه گذاران سهام خود را به مدت یکسال نگه می دارند و بعد اقدام به فروش یا نگهداری آن می کنند.

در سرمایه گذاری بلند مدت سرمایه گذاران بیش ازیکسال سهام خود را نگه می دارند.البته گروهی نیز به نوسان گیر مشهور هستند که هرهفته سهام قبلی را می فروشند وسهام جدیدی می خرند اما نباید فکر کنید نوسان گیرها بیش ازدیگران سود می برند زیرا ممکن است افرادی که بلند مدت سرمایه گذاری می کنند رضایت بیشتری از نوسان گیرها داشته باشند.

مرجع رسیدگی به اختلافات بازارسرمایه و برخی از قوانین بورس

نحوه حل و فصل اختلافات در بورس اوراق بهادار

((مطابق ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار، اختلافات بین کارگزاران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه گذاری، ناشران، سرمایه گذاران و سایر فعالان، ناشی از فعالیت حرفه ای آن ها در صورتی که در کانون مربوطه منجر به سازش نگردد، توسط هیأت داوری رسیدگی می گردد. همچنین رسیدگی به دعاوی ناشي از عدم پرداخت سود توسط ناشران، موضوع ماده ۱۵ قانون توسعه ابزارها و نهادهاي مالي جديد نیز، در صلاحیت اين مرجع می باشد.))

حل و فصل اختلافات در بازار سرمایه از طریق هیأت داوری به عنوان مرجع اختصاصی شبه قضایی صورت میگیرد. دعاوی مربوط به بازار اوراق بهادار ابتدا در کانونها به عنوان تشکل های خود انتظام مطرح میگردد. در حال حاضر کانون کارگزاران، کانون نهادهای سرمایه گذاری و کانون شرکت‌های سرمایه گذاری سهام عدالت تحت نظر سازمان بورس اوراق بهادار مشغول به فعالیت هستند.

نحوه رسیدگی به اختلافات در کانونها به این صورت است که ابتدا خواهان شکایت خود را نزد دبیرخانه کانون مطرح میکند و دبیرخانه موضوع شکایت و مدارک و مستندات را با تعیین مهلتی جهت پاسخگویی برای خوانده ارسال می نماید. در صورتی که پاسخ خوانده مورد قبول خواهان باشد، باید اسناد سازش به دبیرخانه تحویل داده شود. در غیر این صورت جلسه کمیته سازش در کانون تشکیل و درصورت عدم سازش منجر به صدور گواهی عدم سازش می گردد.

اختلافات درصورت عدم سازش در کانون ها طبق ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار، در هیأت داوری رسیدگی می‌شود. جهت رسیدگی به دعوا در هیات داوری بورس اوراق بهادار خواهان نسبت به ثبت دادخواست الکترونیک اقدام مینماید و پس از آن مدارک و مستندات را به همراه گواهی عدم سازش تحویل دبیرخانه هیأت میدهد. دبیرخانه نسبت به محاسبه هزینه اقدام و خواهان باید هزینه را ظرف ده روز واریز نماید. در مرحله بعد هیأت داوری تاریخ جلسه رسیدگی را تعیین و به طرفین اعلام مینماید. حضور وکیل دادگستری در جلسه با وکالتنامه معتبر و ابطال تمبر به میزان قانونی بلامانع می‌باشد.

هیأت داوری بورس اوراق بهادار متشکل از سه عضو می باشد که ­یک عضو قاضی دادگستری است که توسط رئیس قوه قضاییه انتخاب می‌شود و دو عضو دیگر از اقتصاددان و متخصصان در امور مالی تاریخچه بازار سهام هستند که مورد تایید شورای عالی بورس و اوراق بهادار می‌باشند. طبق ماده ۳۷ قانون بازار اوراق بهادار آرای صادر شده از سوی هیأت داوری قطعی و لازم الاجراست و اجرای آن به عهده اداره ها و دوایر اجرای ثبت اسناد و املاک میباشد.

لازم به ذکر است که طبق ماده ۱۵ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، در صورتی كه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار يا بازار خارج از بورس و يا اوراق بهادار مبتنی بر کالا كه در بورس کالا پذیرفته میشود متضمن سود مصوب، سررسید شده يا تضمین شده باشد، بايد به موقع و در چهارچوب مقررات توزیع و پرداخت شود . در صورت خودداری ناشران و شكايت صاحبان اوراق بهادار يا سازمان، موضوع در هیأت داوری قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران طرح و آراء صادره در این خصوص از طریق اجرای احکام دادگاهها قابل اجرا است.

خرید و فروش اوراق بهادار توسط کارگزار بدون اذن و اطلاع سهامدار

خرید یا فروش بدون سفارش از دو طریق کیفری و حقوقی قابل پی گیری است .جنبه کیفری مستند به ماده ۵۰، ۵۱ قانون بازار اوراق بهادار می باشد و در صلاحیت محاکم دادگستری است .جبران خسارات ناشی از این جرم می تواند همزمان با طرح دعوی کیفری از طریق دادگاه مطالبه شود و یا به استناد ماده ۵۲قانون بازار اوراق بهادار بعد از صدور حکم دادخواست مطالبه زیان در دادگستری طرح گردد .