اصول تعیین حجم معاملات در بازار سهام
در مطالب پیشین از سری مقالات مدیریت سرمایه بلاگ آسان بورس، به اهمیت مدیریت دارایی در معاملات بازار سهام و مفاهیم اصلی این مبحث یعنی ریسک، بازده و ارتباط آنها با یکدیگر اشاره نمودیم.در این مقاله، به شرح اصول تعیین حجم معاملات بر اساس ریسک، خواهیم پرداخت.
حجم معامله عبارت است از؛ تعداد واحدهایی از یک دارایی که با پرداخت معادل قیمتی، می‌توانیم مالکیت آن را بدست آوریم. واحد شمارش دارایی در انواع بازارهای سرمایه گذاری متفاوت است. برای مثال؛ شمش‌های طلا را بر اساس گرم، ارزها را بر اساس اسکناس با عدد مشخص و سهام شرکتها را بر اساس برگه سهم معامله می‌کنند. به بیان ساده‌تر حجم معاملات در بازار مالی، از تقسیم مقدار سرمایه بر قیمت هر واحد دارایی، محاسبه میشود. مثلاً اگر شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته و قیمت هر برگه سهم شرکت ملی صنایع مس ایران معادل ۲۰۰ تومان باشد؛ حداکثر می‌توانید ۵۰۰ هزار برگه سهم از این شرکت را خریداری کنید.
از بررسی محاسبات فوق، در نگاه اول این‌گونه استنباط میشود که با مفهوم بسیار ساده‌ای مواجه هستیم و به راحتی هر کس میتواند پیش از ورود به معامله، عدد نهایی حجم را محاسبه نموده و سپس اقدام به خرید سهام نماید! اما منظور از تعیین حجم معاملات، گزینش حجم بهینه متناسب با ریسک احتمالی موقعیت معاملاتی است که در ادامه به نحوه انجام محاسبات آن می‌پردازیم.
علت اصلی اهمیت تعیین حجم معاملات در بازارهای مالی، توجه به ریسک معامله و رعایت مدیریت سرمایه است. زیرا ریسک ناشی از یک موقعیت معاملاتی، کاملاً با حجم سرمایه گذاری مرتبط است.
حجم بالاتر، سود بیشتر!؟
زمانی که با حجم بالایی وارد معامله شویم، ریسک بالاتر و بالطبع بازدهی بیشتری نیز در انتظارمان خواهد بود؛ زیرا در هر دو حالت صحیح یا غلط بودن پیش‌بینی ما نسبت به وضعیت آتی بازار، به دلیل اینکه تعداد بیشتری از آن دارایی را در اختیار داریم، به همان نسبت سود و زیان بیشتری هم خواهیم داشت. سرمایه گذاری صحیح و منطقی بدین معنی است که، هیچ‌گاه تمام سرمایه خود را درگیر یک موقعیت معاملاتی خاص نکنیم و همیشه با توجه به حداکثر ریسک قابل تحمل، حجم معامله مد نظر خود را تعیین نماییم. در واقع باید با بخشی از سرمایه خود وارد بازار شده و نقاط خروج مشخصی داشته باشیم تا، قسمت کوچکی از دارایی خود را در معرض خطر قرار داده و به بقای بلند مدت ما در بازار، آسیبی وارد نشود.به منظور تبیین تأثیر حجم در ریسک و بازده ناشی از سرمایه گذاری، یک موقعیت معاملاتی زیان‌ده را با دو معامله‌گر دارای رویکرد مدیریت سرمایه‌ای متفاوت، شبیه سازی و قیاس می‌کنیم.
با بررسی جزئیات جدول فوق متوجه می‌شویم که، سرمایه گذار «الف» هیچ‌گونه استراتژی کنترل ریسکی نداشته و با تمام موجودی حساب خود وارد این موقعیت معاملاتی شده و در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه، حدوداً یک سوم از دارایی خود را تنها در یک معامله از دست داده است! اما در طرف مقابل، سرمایه گذار «ب» بر اساس استراتژی مدیریت ریسک شخصی، با بخش کوچکی از کل سرمایه خود وارد بازار شده و در نتیجه زیان کمتری متحمل شده است.
جبران ضرر و افزایش حجم معاملات
هنگامی که درصد ریسک و حجم یک معامله را مشخص می‌کنیم، بهتر است به فکر جبران ضرر احتمالی نیز باشیم؛ زیرا وقوع خطا در پیش‌بینی‌ها کاملاً امکان پذیر بوده و ما به عنوان یک معامله‌گر، باید پس از وقوع ضرر نیز توان ادامه فعالیت و جبران زیان‌های قبلی را داشته باشیم. در مورد معامله‌گر «الف» کاملا روشن است که برای جبران یک ضرر ۳۰ درصدی حتی با صرف نظر از مشکلات روحی و روانی پس از وقوع زیان‌های سنگین، طبق محاسبات ریاضی و مبحث افت سرمایه که در مقاله قبلی به آن اشاره شد؛ باید ۴۳ درصد سود کند تا به نقطه سر به سر برسد. اما به دست آوردن چنین سودی در بازار سهام، اصلاً کار آسانی نیست! کما اینکه بسیاری از معامله‌گران پس از وقوع چنین وضعیتی، نوعی حالت تهاجمی نسبت به بازار گرفته و گمان می‌کنند؛ باید با معاملات متوالی و افزایش حجم، اقدام به جبران افت سرمایه خود نمایند. چنین رویکردی، قطعاً منجر به نابودی کل دارایی این افراد خواهد شد. بنابراین عدم رعایت مدیریت ریسک، وصف حال معامله‌گران بازنده و غیرمنطقی است که، بعید به نظر می‌رسد حضور بلند مدتی در بازار مالی داشته باشند! اگر در مثال فوق نتیجه معامله سودده باشد؛ سود هنگفتی نصیب سرمایه گذار «الف» خواهد شد اما، همان‌طور که قبلاً گفتیم؛ نباید صرف بدست آوردن سود بیشتر، سرمایه خود را به خطر بیندازیم. در ادامه می‌خواهیم، یک مثال معاملاتی با جزئیات کامل و رعایت چهارچوب‌های کلی مدیریت سرمایه را، برای شما ذکر کنیم.
معامله‌گری بر اساس تحلیل تکنیکال کلاسیک در بورس تهران به داد و ستد سهام می‌پردازد. با مشاهده یک سیگنال خرید مطمئن در نمودار قیمتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، این شخص وارد موقعیت خرید میشود.
همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید؛ قیمت با شکست نقطه تلاقی سطح مقاومتی و خط روند نزولی که، یکی از بهترین سیگنال‌های خرید در تحلیل نموداری میباشد؛ روند صعودی خود را تأیید کرده و یک موج افزایشی قدرتمند در حال شکل گیری است.این فرد افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی داشته و بازه زمانی معاملات وی، حداکثر یک ماهه است. به همین دلیل در محاسبات بازده مورد انتظار، مواردی نظیر سود نقدی، حق تقدم سهام و… را در نظر نمی‌گیرد. جدول زیر، جزئیات این موقعیت معاملاتی را نشان می‌دهد.
پس از مشخص شدن جزئیات ورود و خروج از معامله طبق نمودار سهم، حداکثر مقدار ریسک را طبق استراتژی مدیریت سرمایه معین نموده و به منظور تعیین حجم موقعیت معاملاتی مذکور، باید مقدار ریالی ضرر احتمالی را بر حاصل تفریق نقطه ورود تا حد ضرر تقسیم نماییم.
۹۲۳۰ = (۴۹۰-۴۲۵) ÷ ۰۰۰/۶۰۰
سپس بر اساس مقدار حجم بدست آمده، بازده و بقیه جزئیات معامله مشخص خواهند شد.در نتیجه مشاهده می‌کنیم که، با مدیریت حجم معاملات و تعیین نقاطه خروج بهینه، به سادگی می‌توان ریسک را کنترل نموده و از بروز شرایط بحرانی در فرآیند معامله‌گری خود، پیش گیری کنیم.در مقالات بعدی، به تشریح کامل مفاهیم حد سود و زیان و بهترین روش‌های انتخاب نقاط خروج از بازار خواهیم پرداخت.
حجم مبنا چیست؟
به گزارش بیدار بورس، حجم مبنا برای ۲۰ نماد معاملاتی دارای بازارگردان در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران از روز سه‌شنبه (۱۲ بهمن ماه) اعمال نخواهد شد که این مهم ابلاغیه جسورانه‌ای بود که در روزهای گذشته توسط مدیران فرابورس گرفته شد و میتواند در بهبود روند بازار تاثیرگذار باشد.
۲۰ سهمی که حجم مبنای آنها حذف میشود
اتکای - تاپکیش - توسن – ثتران – حآسا – حآفرین – دسانکو – زنگان – سمگا - شبصیر - شکام – فرابورس – فروی – فزرین – کتوکا – کلر- گدنا – مادیرا- مدیریت - نطرین
حجم مبنا چیست؟
حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.
نحوه محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت
در فاصله سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۳، حجم مبنای سهام یک شرکت عددی ثابت بود و هر نماد بورسی بسته به اندازه خود و تعداد سهامی که به بازار وارد می کرد، از این نرخ ثابت حجم مبنا تاثیر می‌پذیرفت. اما از سال ۱۳۹۳ به بعد، فرمول محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت دستخوش تغییراتی شد. شکل محاسبه حجم مبنا به این ترتیب است در یک سال حداقل ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت معامله شود. اگر در نظر بگیریم یک سال دارای ۲۵۰ روز کاری است بنابراین برای محاسبه حجم مبنا یک روز کافی است ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت را بر ۲۵۰ روز کاری تقسیم کنیم که در این صورت حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) کل سهم شرکت میشود. البته قابل ذکر است محاسبه و عدد یاد شده تنها برای محاسبه حجم مبنا بازار بورس است. حجم مبنا برای فرابورس ۰.۰۰۰۴ (چهار در ده هزارم) برابر تعداد سهام شرکت است. در سال ۱۳۹۸ سازمان بورس اوراق بهادارو شورای عالی بورس حجم مبنای کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۹۸ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) چهار در ده هزار سهام شرکت اعلام کرد وبراین اساس حجم مبنای شرکت های بورس از ۰.۰۰۰۸ به ۰.۰۰۰۴ تغییر یافت.
همچنین شروط زیر برای کلیه شرکتهای بورسی و فرابورسی تعیین شد:
· حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکتها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با ۵۰ میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با ۲۰میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با ۱۰میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با ۵میلیارد ریال
· حداکثر ارزش مبنا برای شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال
· برای شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال
حجم مبنا در فرابورس ایران :
بازارهای اول و دوم
حداقل ارزش مبنا
حداکثر ارزش مبنا
شرکت با سرمایه بیش از از ۲۰میلیارد ریال و بالاتر، معادل ۱۲۰میلیارد
حجم مبنا برابر ۱۲۰میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتتی هفته
شرکت با سرمایه کمتر از ۲۰میلیارد ریال، معادل ۱۰۰میلیارد ریال
حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۴ ضربدر تعداد سهام
قیمت پایانی چیست؟
قیمت پایانی به طور ساده عبارت است از قیمتی که براساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید؛ اما آنچه که قیمت پایانی در بورس تهران را از نمادهای مورد معامله در فرابورس جدا می‌کند میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها است.
درحالی که بورس تهران حجم مبنا نمادها را بر اساس قوانین داخلی محاسبه می‌کند، مطابق با دستورالعمل‌های به کار گرفته شده در فرابورس، حجم مبنا برای تمامی نمادهای این بازار «عدد یک» در نظر گرفته شده است؛ بنابراین قیمت پایانی در هر یک از نمادهای فرابورسی برابر با میانگین موزون تمامی معاملات تعداد و حجم در بورس چیست انجام شده در روز خواهد بود. این در حالی است که نمادهای بورسی باید برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعدیل کنند.
معایب حجم مبنا
نکته قابل‌توجه این است که در مواقعی مانند تشکیل صف خریدوفروش، باعث بلوکه شدن مقدار زیادی از پول میشود و نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند میشود. هنگامی‌که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید، سرمایه‌گذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک یا فریز شده است و نوسان نمی‌کند. در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچ‌گونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند تا معاملات انجام گیرد و قیمت موردنظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
کارکرد قانون جدید حجم مبنا در بورس
کارکرد تغییر قانون حجم مبنا، به نوعی هم اسکیل کردن روند رشد با وضعیت ورود نقدینگی در بازار است. در بازار فرابورس، انتظار می رود این قانون از سرعت رشد بازار کم کند، اما این موضوع تاثیر خود را بیشتر در سهام شرکت های کوچک تری نشان خواهد داد؛ که پیش از این و در عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت ها، پروژه شدن و با حجم کوچکی از پول رشد میکردند. گرچه حجم معاملات اکثر این شرکتها بیش از دو برابر فرمول اتخاذ شده در روز میباشد و باتوجه به درنظرگرفتن قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته برای محاسبه حجم مبناء هرچه قیمت بالاتر برود نیاز به حجم مبنای کمتری خواهد بود و این موضوع قیمت ها را به سمت بالاتر سوق می دهد.
تاثیر حجم مبنا در روزهای نزولی بازار
بنظر می رسد این قانون کمک کند، نزولی شدن متداوم و قفل شدن در صف فروش نداشته و در صف فروش نیز حجم متناسبی دست به دست شود که با ورود سهامدار جدید از شدت نزول کاسته خواهد شد. درصورت عدم معامله قیمت پایانی ترمز نزول قیمت را خواهد کشید و این مسئله در روزهای منفی به کمک بازار خواهد آمد. در مجموع با توجه به ورود حجم بالایی از نقدینگی، انتظار می رود چهارچوب های قانونی نیز به مراتب حرفه ای تر و تکمیل شوند، این قانون کمک می کند قیمتها مبتنی بر حجم های واقعی تر مشخص شده و اثر قیمت سازی در بازار کمرنگ تر شود. در انتها، توضیح ساده این مفهوم چنین است که اگر حجم مبنا برابر با حجم معاملات یک روز یک نماد باشد، قیمت پایانی معاملات آن روز برابر با میانگین وزنی تمامی معاملات در روز یاد شده خواهد بود. اما اگر میزان معاملات انجام شده در یک روز تنها درصدی از حجم مبنا باشد دیگر نمی‌توانیم قیمت پایانی را تنها با گرفتن میانگین وزنی از همه معاملات آن روز به دست بیاوریم.
حجم مبنای کم خوب است یا بد؟
سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان میشود. در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود. این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد. به همین دلیل حجم مبنا پرنمی‌شود وقیمت بالا نمی‌رود.
فردا، در پیش بازار، این قیمت به عنوان صفر بازار در نظر گرفته میشود. اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به وجود بیاورد.
در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.
حجم مبنا، مامنی برای نوسان‌گیران
نوسانگیرها و معامله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند. یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش قیمت جابجا نمی‌شود.
یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود. برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.
حجم مبنای ۱ به چه معنا است؟
برای برخی سهم‌ها ممکن است ببینید که این حجم برابر یک در نظر گرفته شده است.
برای مثال برای حق تقدم‌ها، حجم مبنا برابربا۱ فرض میشود. معنی این عدد این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا باعث تغییر در قیمت پایانی در همین عدد خواهد شد. تا پیش از دستورالعمل جدید، شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت میکردند، حجم مبنایی معادل ۱ (یک) داشتند. یعنی کافی بود تا یک سهم در نماد مورد نظر معامله شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال شود. به دلیل آن که تا کنون حجم مبنا در بازارهای پایه و فرابورس در نظر گرفته نمی‌شد، کوچک بودن بسیاری از سهام این بازارها باعث سودجویی برخی از معامله‌گران می‌شد. حال پیش بینی میشود با دستورالعمل جدید، فعالیتهای سفته‌بازی در این نمادها کاهش یابد.
چرا قیمت سهم در صف خرید ۵+ نمی‌شود؟
یک روز می‌بینید برای سهم شما صف خرید تشکیل شده و تمام روز صف خود را حفظ می‌کند. اما قیمت پایانی آن ۲.۵+ میشود. دلیل این ماجرا چیست؟
فرض کنید حجم مبنای سهم یک میلیون برگه باشد. اگر فقط ۵۰۰ هزار برگه سهم معامله شود، نصف حجم مبنا پرشدهاست. پس فقط نصف۵ درصد یعنی ۲.۵ درصد به قیمت پایانی اضافه میشود. مثلا اگر سهم ۱۰۰۰ تومان باشد، قیمت آن به ۱۰۲۵ تومان می‌رسد. روز بعد این قیمت (۱۰۲۵ تومان) صفر تابلو خواهد بود. اگر فقط ۱۰۰ هزار سهم معامله شود، قیمت پایانی در این سهم به‌خصوص ۰.۵ درصد بالا می‌رود و قیمت پایانی به ۱۰۰۵ تومان می‌رسد. چرا این اتفاق می‌افتد؟ چون دیگران هم مثل شما باور دارند که سهم خوب است و کسی حاضر نمی‌شود آن را بفروشد.
حجم مبنا
از آنجایی که بازار بورس یکی از بزرگ ترین بازار های مالی به شمار می رود و روزانه مبالغ زیادی در آن جابجا می شود، قوانینی وجود دارد که مانع سوء استفاده افراد سودجو خواهد شد. حجم مبنا یکی از این قوانین می باشد که به نوعی در قیمت نهایی نمادهای بورسی تاثیر گذار می باشد.
برای مشاوره نحوه محاسبه حجم مبنا
برای مشاوره نحوه محاسبه حجم مبنا
عناوین اصلی این مقاله
در بازار بورس به صورت روزانه مبالغ و سرمایه های بسیار زیادی جابجا شده و همین موضوع حساسیت استفاده از آن را تا حد زیادی بالا خواهد برد. در همین راستا به خاطر حساسیت های زیادی که در بازار بورس وجود دارد قوانین و چارچوب هایی شکل می گیرند که باعث می شوند افراد بتوانند خیلی راحت تر سرمایه های خود را در این بستر معامله کنند.
همیشه در بازار های مالی از جمله بازار بورس افرادی سودجو وجود دارند که به دنبال منافع شخصی خود حاضر هستند از خط قرمز های زیادی عبور کنند. با توجه به همین موضوع یکی از قوانین بازدارنده ای که در بازار بورس وجود دارد حجم مبنا خواهد بود.
این قانون به صورت خلاصه بیان می کند که آیا شرکت ها امکان ایجاد تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد خواهند داشت یا نه. به همین منظور می توان گفت که حجم مبنا به نوعی در تعیین قیمت نهایی نماد های بورسی تاثیر گذار بوده و ما در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به تعریف حجم مبنا، تاریخچه آن، کاربرد و نحوه محاسبه آن و همچنین شیوه مشاهده حجم مبنا بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
حجم مبنا چیست
همان طور که در تعداد و حجم در بورس چیست ابتدای این مقاله به این موضوع اشاره داشتیم، حجم مبنا یکی از قوانینی است که در بورس برای ایجاد نظم و تعیین کردن برخی محدودیت ها از آن استفاده می شود. به کمک این قانون افراد سودجو توانایی سوء استفاده از شرایط را نداشته و هر فرد باید در چارچوب تعیین شده معاملات خود را انجام دهد.
حالا در این بخش در کنار کاربرد ها و فوایدی که حجم مبنا برای بازار بورس دارد می توانیم به این موضوع بپردازیم که حجم مبنا چیست و چگونه از آن استفاده می شود؟
در جواب به این سوال می توان گفت که به صورت کلی حجم مبنا به تعداد سهام یک شرکت گفته می شود که می بایست در طول یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا آن سهم این امکان را داشته باشد که بر اساس دامنه نوسان افزایش یا کاهش پیدا کند. در واقع این توضیح تعریف حجم مبنا در بورس به زبان ساده است و در ادامه خواهیم دید که از این قانون تعداد و حجم در بورس چیست چگونه در این بازار مالی استفاده می شود.
بنابراین حجم مبنا از جمله قوانینی است که نقش یک عامل کنترل کننده در برابر نوسانات شدید قیمت سهام را ایفا می کند. وقتی حجم مبنا در یک روز معاملاتی اعمال می شود، قیمت پایانی سهم مشخص شده برابر با میانگین وزنی قیمت در آن روز خواهد شد.
هدف از تعیین نمودن حجم مبنا این است که افراد با اطمینان بیشتری بتوانند معاملات خود را در بازار بورس انجام داده و بدانند که نواسات قیمت سهام به خاطر خرید و فروش تعداد زیادی از آن سهم به وقوع پیوسته است. اگر حجم مبنا برای یک سهم در نظر گرفته نشود معامله تعداد کمی از یک سهم شرکت نیز می تواند قیمت آن سهام را تغییر داده و منجر به وجود آمدن قیمت های غیر واقعی شود.
بیشتر بخوانید: نماد بورس چیست
تاریخچه حجم مبنا
در بخش های قبلی این مقاله به این موضوع پرداختیم که حجم مبنا چیست و تعریف حجم مبنا به زبان ساده چه خواهد بود. با این حال برای آشنایی بهتر با این مفهوم در کنار تعریف و کاربرد های آن می توان به تاریخچه حجم مبنا نیز اشاره کرد.
در سال 1382 حجم مبنا توسط سازمان بورس و اوراق بهادار که توسط حسین عبده تبریزی به عنوان سردبیر فعالیت داشت صورت گرفت. در مراحل اولیه شکل گیری قانون حجم مبنا، قرار بود که 15 درصد از کل سهام یک شرکت بورسی در بازه یک ساله معامله شود و تعداد روز های کاری در یک سال 250 روز در نظر گرفته شده بودند. بر اساس این چارچوب حجم مبنای هر سهم به صورت روزانه 0.0006 کل سهام یک شرکت در نظر گرفته شد تا در نتیجه قیمت اصلی و یا پایانی سهم بتواند در بازه خود نوسان داشته باشد.
با این حال بعد از گذشت یک سال در سال 1382 این قانون از 15 درصد به 20 درصد افزایش پیدا کرد و حجم مبنای روزانه سهم نیز به 0.0008 رسید. اگرچه دوباره در سال 1393 این تعداد و حجم در بورس چیست رقم کاهش پیدا کرده و به 10 درصد رسید و تا به امروز همچنان این قانون برای سهم ها در همان بازه 10 درصد ثابت مانده است. در نتیجه آن، حجم مبنای یک سهم به صورت روزانه به رقم 0.0004 کاهش پیدا کرد که در شروع هر هفته در صفحه نماد هر سهم نمایش داده خواهد شد.
با توجه به این قانون ها و چارچوب های در نظر گرفته شده، در حال حاضر در همه شرکت های بورسی باید 10 درصد از تعداد کل سهام آن شرکت در بازه یک ساله معامله شود تا آن سهم بتواند قیمت اصلی و نهایی خود را تجربه کند. حالا این قیمت می تواند پایین ترین یا بالا ترین حد سهام شرکت باشد.
کاربرد حجم مبنا
در بخش های قبلی این مقاله با قانون حجم مبنا آشنا شده و دیدیم که در چه بازه ای این قانون در بازار بورس شروع به کار کرد. در ادامه این بخش می خواهیم ببینیم که کاربرد حجم مبنا در این بازار مالی چه چیزی است و چرا بازار بورس از این قانون استفاده می کند.
یکی از دلایل بهره وری از قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که همیشه اشخاصی هستند که قصد دارند با شبیه سازی قانون عرضه و تقاضا، مثل خرید و فروش تعداد محدودی از یک سهم در قیمت های کم و زیاد، در ارزش آن سهام تغییر ایجاد کرده و سود خود را جدا کنند.
در این شرایط قانون حجم مبنا وارد کار شده و تعداد مشخصی معامله برای سهام ها را تعیین می کند. با تعیین شدن این بازه حداقلی معاملات سهام، می توان از چنین فعالیت هایی در بازار جلوگیری کرد و این امر اجازه می دهد که هر سهم روند عادی خود را برای نوسانات قیمتی تجربه کند.
یکی از دیگر کاربرد های قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که افراد می توانند سهم شرکت هایی که معاملات پایینی دارند را شناسایی کرده تا با خرید آن ها ضرر نکنند. به صورت کلی وقتی تقاضا برای یک سهم کم باشد به همان ترتیب حجم مبنای سهام نیز رقم کم تری خواهد بود. این موضوع به این دلیل اتفاق می افتد چون سهام های با تقاضای کم، خرید و فروش چندانی نداشته و تقاضایی برای افزایش قیمت سهم وجود نخواهد داشت. در نتیجه بازار آن سهم بی حرکت و راکد باقی خواهند ماند و خریداران سود قابل توجهی از این دسته سهم ها نمی برند.
بنابراین افرادی که با تجربه هستند و درباره بازار اطلاعات دارند با استفاده از همین روش ها می توانند سود بیشتری را تجربه کنند. در بازه هایی که بازار تقاضای چندانی ندارد اما امکان رشد نرخ وجود دارد، این افراد سهام را خریداری کرده و تا زمانی که تقاضا افزایش پیدا کند منتظر می مانند. به همین دلیل این دسته از معامله گران به خاطر اطلاع از شرایط بازار و همچنین کاربرد حجم مبنا می توانند سود خوبی از بازار دریافت نمایند.
بیشتر بخوانید: راهنمای دریافت کد بورسی
نحوه محاسبه حجم مبنا
نحوه محاسبه حجم مبنا با توجه به شرایط وضع قانون و همچنین یک فرمول مشخص انجام خواهد شد. در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل با تعریف حجم مبنا در بورس آشنا شدیم و شیوه استفاده از آن را به شما آموزش دادیم. با این حال نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس نیز می تواند یکی از دیگر اطلاعاتی باشد که ممکن است برای بسیاری از معامله گران کاربردی واقع شود.
برای آشنایی با نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس یک شرکت با سرمایه ای کم تر از 20 هزار میلیارد ریال را در نظر بگیرید. در مرحله اول تعداد سهام این شرکت را در عدد 0.0004 ضرب خواهیم کرد. حاصل ضرب و عدد به دست آمده همان حجم مبنای شرکت در نظر گرفته شده خواهد بود. با این حال نکات و شرایطی نیز وجود دارند که باید آن ها را نیز در محاسبات خود در نظر داشته باشیم. ما باید عدد به دست آمده را در قیمت پایانی آن سهم در روز چهارشنبه ضرب کرده که چند حالت زیر را شامل خواهد شد:
اگر عددی که در آخرین روز کاری هفته به دست می آید بین 50 میلیارد ریال و 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با همان عدد به دست آمده در ابتدای این بخش.
اگر عددی که به دست می آید کم تر از 50 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 50 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.
اگر عددی که به دست می آید بیش تر از 100 میلیارد ریال یا بالا تر بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.
همچنین اگر تعداد سهام یک شرکت 20 هزار میلیارد ریال یا رقمی بالا تر از آن باشد، حداکثر ارزش مبنا 120 میلیارد ریال در نظر گرفته خواهد شد.
قانون حجم مبنا در بورس
همان طور که در بخش های قبلی این مقاله به این موضوع اشاره کردیم، تعداد و حجم در بورس چیست قانون حجم مبنا در بورس به خودی خود از چند قانون و فرمول پیروی می کند.
در بخش قبلی به نحوه محاسبه قانون حجم مبنا در بورس پرداختیم و دیدیم که برای هر شرکت با توجه به میزان سهم آن ها روش متفاوتی برای محاسبه حجم مبنا مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال شرایط در نظر گرفته شده و قانون تعیین شده برای تمامی سهم ها و شرکت ها یکسان بوده و فقط برخی محاسبات متفاوت خواهند بود.
در کنار روش های محاسبه شرط هایی وجود دارند که برای سهام شرکت ها باید در نظر گرفته شوند. به صورت کلی این شرط های برای تمامی شرکت های بورسی و فرابورسی به صورت زیر خواهند بود:
حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت ها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با 50 میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با 20 میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با 10 میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با 5 میلیارد ریال
حداکثر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه 20 هزار میلیارد ریال و بالا تر، 120 میلیارد ریال
برای شرکت های با سرمایه کم تر از 20 هزار میلیارد ریال، 100 میلیارد ریال
بیشتر بخوانید: کارمزد معاملات بورسی
تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی
به صورت کلی می توان گفت که اصلی ترین تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی این است که این قانون باعث می شود شیب تندی قیمت در سهام صورت نگیرد. سهم های شرکت ها یک چرخه صعودی یا نزولی واقعی دارند که باید به مرور زمان آن را طی کنند. به همین خاطر است که قیمت های کاذب و غیر واقعی کم تر در بازار مشاهده می شوند. بنابراین اصلی ترین ویژگی قانون حجم مبنا کنترل بازار و همچنین کاهش سفته بازی خواهد بود.
با این حال سرمایه گذارانی که در بازار های مالی فعالیت می کنند همیشه از قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا پشتیبانی کرده اند. به همین دلیل است که در اکثر بازار های جهانی این میزان عرضه و تقاضا است که ارزش سهم ها را تعیین کرده و نه ارزش اصلی کالا و یا خدمات ارائه شده. این شیوه تفکر مباحث پایه ای را مطرح نکرده و وجود قوانینی مثل حجم مبنا باعث ایجاد محدودیت هایی در بازار شده که رضایت سرمایه گذاران با این نوع تفکر را در بر نخواهد داشت.
یک صف را در نظر داشته باشید که برای خرید و فروش یک سهم صورت گرفته است. در این حالت مقدار زیادی سرمایه بلوکه می شود و روند صعودی یا نزولی کند خواهد شد. در نتیجه حجم معاملات کاهش یافته و نوسانی در سهم دیده نمی شود. می توان گفت که قانون حجم مبنا در بورس و همچنین دامنه نوسان اجازه مانور در بازه مشخص شده ای را داده و سهمی که به سقف یا کف خود برسد امکان حرکت بیشتر را نخواهد داشت.
با این حال راه حل هایی برای این شرایط وجود دارند. به عنوان مثال اگر سازمان بورس با چنین وضعیتی مواجه شود برای یک بازه کوتاه سهم را بدون در نظر گرفتن قانون حجم مبنا برای معامله باز می کند. در نتیجه معاملات دوباره جریان گرفته و سهم در ادامه بر اساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ثبت نام بورس سجام
راهنمای مشاهده حجم مبنا
در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل به تعریف حجم مبنا و این که حجم مبنا چیست پرداختیم. به صورت کلی میزان حجم مبنا توسط سامانه معاملات به صورت خودکار اندازه گیری شده و معامله گران تاثیری در محاسبه آن نخواهند داشت.
با توجه به همین موضوع افراد به راحتی می توانند با مراجعه به سایت های معاملاتی از حجم مبنا مطلع شوند. برای این کار در ادامه مراحل اشاره شده در راهنمای مشاهده حجم مبنا را دنبال کنید.
به صورت کلی راحت ترین و ساده ترین راه برای مشاهده حجم مبنا در بازار بورس و فرابورس بهره وری از امکانات سایت www.tsetmc.ir است.
برای این کار کافی است به آدرس سایت که بالا تر قرار داده شده است وارد شده و مشابه آن چه در تصویر زیر نمایش داده شده است میزان حجم مبنا را در این بستر مشاهده نمایید.
همان طور که در عکس بالا نیز می توان دید، کاربران با مراجعه به سایت های مختلفی که در زمینه بازار های مالی فعالیت داشته و اجازه معامله به کاربران را می دهند، می توانند به اطلاعات زیادی در رابطه با سهام های متنوع دسترسی داشته باشند. یکی از همین اطلاعات موجود، امکان مشاهده حجم مبنا است که در سایت هایی مثل www.tsetmc.ir در دسترس کاربران قرار گرفته است.
در ادامه بخوانید: کد بورسی چیست
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حجم مبنا در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حجم مبنا در بازار بورس پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- ✔️ حجم مبنا چیست؟
✔️ همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد قانون حجم مبنا در واقع یکی از قوانینی است که برای جلوگیری از سوء استفاده افراد سودجو و همچنین شکل گیری قیمت های غیر واقعی از آن استفاده می شود.
2- ✔️ حجم مبنا چگونه محاسبه می شود؟
✔️ همان طور که در این مقاله به طور کامل توضیح داده شد قانون حجم مبنا در بورس با توجه به فرمول و شرایط در نظر گرفته شده برای سهام هر شرکت محاسبه خواهد شد.
حجم مبنا چیست؟ نحوه محاسبه حجم مبنا و ۴ نکته مهم درباره آن
بازار بورس مثل هر بازار سرمایه دیگری، محل معامله و مبادله بسیاری از افراد است. بدیهی است که این بازار با این حجم از داد و ستد، مورد سواستفاده افراد سودجو قرار بگیرد تا بتوانند روی نوسانات قیمت سهم‌های بازار به نفع خود تاثیر بگذارند. برای پیش‌گیری از این اتفاق و برای آنکه سهامداران بتوانند با آرامش خاطر و امنیت زیاد، به داد و ستد بپردازند، قانونی به نام حجم مبنا وضع شده است. این قانون در واقع یک عامل کنترل‌کننده در برابر نوسانات شدید قیمت سهام بورسی است. برای آنکه بدانید حجم مبنا چیست، چطور محاسبه میشود و نکات مهم در خصوص آن کدامند، این مطلب را بخوانید تا اطلاعات گسترده‌تری درباره بورس و بازار سرمایه داشته باشید. مطمئنا در چنین شرایطی و با حجم وسیع اطلاعات، هر فرد حقیقی و حقوقی که در چرخه معاملات بازار بورس حضور دارد، راحت‌تر معامله و مبادله انجام می‌دهد؛ ضمن اینکه در راستای سرمایه‌گذاری درصد خطا و اشتباه کم میشود. پس تا انتها همراه ما باشید!
حجم مبنا چیست و چه تاثیری در معاملات دارد؟
ارزش مبنا در بورس عبارت است از حداقل تعداد اوراق بهاداری که باید روزانه خرید و فروش شود تا قیمت پایانی آن اوراق یا سهام، با میانگین وزنی قیمت در آن روز برابر شود.
وجود این قانون تاثیر مثبتی در معاملات روزانه می‌گذارد. احتمالا می‌پرسید به چه علت؟ به دلیل اینکه شما مطمئن هستید نوسانات قیمت هر سهم در بازار سرمایه، به دلیل خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام شرکت صورت گرفته است؛ ضمن اینکه این قانون مداخلات افراد سودجو را بی‌تاثیر می‌کند و مانع از بروز قیمت‌های کاذب و غیرواقعی در بازار میشود.
احتمالا حالا که می‌دانید حجم مبنا چیست و چه تاثیراتی روی روند قیمتها در بازار سرمایه می‌گذارد، می‌خواهید از نحوه محاسبه آن سردربیاورید. نگران نباشید! ما در بخش بعدی به صورت مفصل درباره نحوه محاسبه توضیح داده‌ایم.
طریقه محاسبه حجم مبنا به چه صورت است؟
حالا که می‌دانید حجم مبنا چیست، لازم است این نکته را هم بدانید که این قانون فقط منحصر به بورس اوراق بهادار نمی‌شود و شرکتهای فرابورسی هم از این عامل بهره‌مند هستند. ما برای شما نحوه محاسبه را به صورت کامل و شفاف توضیح داده‌ایم تا جای هیچ ابهامی برایتان باقی نماند. این مطلب را از دست ندهید!
نحوه محاسبه حجم مبنای شرکتهای بورسی
برای آنکه چم‌و‌خم سرمایه‌گذاری در بورس را بهتر بدانید، علاوه بر اینکه می‌دانید ارزش مبنا چیست، به محاسبه آن در بازار بورس هم توجه ویژه داشته باشید.
در سال ۱۳۹۸، سازمان بورس اوراق بهادار مصوبه‌ا‌‌ی را به اجرا درآورد که در آن حجم مبنای تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران برابر با ضرب ۰.۰۰۰۴ در تعداد کل سهام شرکت است؛ همچنین برای شرکتهای بورسی حداقل ارزش مبنا را برابر با ۵۰ میلیارد ریال در نظر گرفته‌اند.
حداکثر ارزش مبنا هر شرکت با توجه به سرمایه شرکت به صورت زیر تعیین میشود:
- شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر برابر با ۱۲۰ میلیارد ریال؛
- شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال برابر با ۱۰۰ میلیارد ریال؛
این تعداد در پایان هر هفته با توجه به قیمت پایانی هر سهم در آخرین روز معاملاتی هفته محاسبه و در اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال میشود.
نحوه محاسبه حجم مبنای شرکتهای فرابورسی
شرکتهای فرابورس تا قبل از مصوبه سال ۹۸، ارزش مبنای برابر با یک داشتند، اما بعد از این مصوبه، حجم مبنای تمامی شرکت های فعال در بازار اول، دوم و پایه فرابورس هم مثل شرکتهای بورسی محاسبه شد.
در فرابورس ارزش مبنا در شرکتهای بازار پایه براساس رنگ تابلو متفاوت است؛ در واقع در تابلوی زرد برابر با ۲۰ میلیارد ریال، تابلوی نارنجی برابر با ۱۰ میلیارد ریال و در تابلوی قرمز برابر با ۵ میلیارد ریال تعیین شده است.
ارزش مبنا در سایر شرکتهای فرابورسی مانند شرکتهای بورس است.
با توجه به مطالب فوق و افزایش سطح معلوماتتان، می‌توانید بهترین زمان معامله در بورس را انتخاب کنید، وارد سامانه کارگزاری مورد نظر خود شوید، با یک حساب و کتاب سرانگشتی و تحلیل‌های مورد نیاز، سهام موردنظرتان را خریداری کنید.
ضمنا ما در بخش‌های بعدی این مطلب، به هر سوال دیگری درباره اینکه حجم مبنا چیست و مطالب پیرامون آن کدامند، دارید پاسخ خواهیم داد؛ ما به سایر بخش‌های این مطلب بیایید!
۴ نکته مهم و کاربردی در خصوص قانون حجم مبنا
زمانی که در هر زمینه و موضوعی در حال تحقیق و بررسی هستید، سعی کنید نکات کاربردی، موثر درباره اصل موضوع و پیرامون آن را از دست ندهید، تا هم سطح دانش خود را ارتقا دهید و هم از چم و خم آن موضوع سر در بیاورید. انواع و اقسام مقوله‌‌های بورسی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ ما برایتان ۴ نکته مفید و مهم را در ادامه آورده‌ایم تا هر زمان کسی از شما پرسید حجم مبنا چیست پاسخ کامل و دقیقی برای آن داشته باشید.
- در گذشته و پیش از آنکه قوانین جدید برای محاسبه ارزش مبنای شرکتهای فرابورس ایران تصویب شود، عدد یک به عنوان مبنای محاسبه سهام تعداد و حجم در بورس چیست شرکتها در نظر گرفته می‌شد؛ اما امروزه فقط در شرایطی مثل: توقف نماد، خرید و فروش‌های عمده و … عدد ۱ به عنوان مبنا در سهم‌های فرابورسی قرار داده میشود؛
- کاربرد اصلی حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نمادهای فعال در بازار بورس تهران است. میزان این حجم به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری میشود. در واقع هیچ یک از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در محاسبه دخالتی ندارند و آن را در سایت شرکتمدیریت فناوری بورستهران، برای هر نماد مشاهده می‌کنند؛
- زمانی که حجم معاملات از ارزش مبنا خیلی پایین‌تر است، نوسان قیمت وجود ندارد و سهام قفل میشود؛ رفع این مشکل بر عهده سازمان بورس است؛ در واقع سازمان در یک مدت زمان مشخص، نماد سهام را بدون حجم مبنا یا دامنه نوسان باز می‌کند تا قیمت سهم مشخص شود؛
- حجم مبنا علاوه بر تاثیر مثبت و مزایا، یک تاثیر منفی هم دارد؛ در واقع هنگام تشکیل صف خرید و فروش، نوسان قیمت در روند نزولی و یا صعودی کند میشود و مقدار زیادی پول، بلوکه میشود؛
حالا که با نکات کاربردی هم آشنا شدید، وقت آن است که صادقانه از خودتان بپرسید، آیا حوصله، وقت، انرژی و دانش کافی را بر قدم گذاشتن در دنیای بورس و بازار سرمایه دارم؟! ضمن اینکه بودن در این بازار، ریسک‌پذیری زیادی می‌طلبد.
تنها موردی که در عرصه بورس و بازار سرمایه ریسک کمتری دارد و خرید آن در ۹۰ درصد مواقع برایتان سود به همراه دارد، عرضه اولیه سهام است؛ البته لازم به ذکر است که عرضه اولیه هم دانش و تخصص می‌خواهد تا ضرری متحمل نشوید.
اگر شما فرد ریسک‌پذیری نباشید، باید به روش‌های دیگری که برای سرمایه‌گذاری میزان ریسک کمتری می‌خواهد، روی بیاورید. روش‌هایی مثل دریافت وام، خرید طلا، سکه و… ما در بخش بعد به شما در این باره مفصل‌تر توضیح داده‌ایم.
اگر تمایلی به حضور در بازار سرمایه ندارید، این بخش را بخوانید!
ممکن است شما جزو دسته افرادی باشید که ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری به روش نوین را نمی‌پذیرید و همیشه احتیاط را در نظر می‌گیرید. در واقع افراد محتاط پایشان را اندازه گلیمشان دراز می‌کنند و تمایلی به حضور در عرصه بورس و بازار سرمایه ندارند؛ بلکه به دریافت یک وام فوری و مدیریت هزینه‌های جاری زندگی به این شیوه بسنده می‌کنند.
برای آنکه شما بتوانید با ریسک کمتر و همچنین بی‌دغدغه‌تر وارد حوزه سرمایه‌گذاری شوید، نیازی نیست بدانید حجم مبنا چیست، نیازی نیست در دنیای بورس و … وارد شوید؛ بلکه شما می‌توانید با بودجه نسبتا زیادتری (البته اگر نقدینگی شما زیاد است)، خانه و یا یک زمین در منطقه‌ای از شهر بخرید و شاهد رشد قیمت آن در سالیان پیش رو باشید؛ چون ملک در اکثر مواقع، موجبات پیشرفت شما و داراییتان را فراهم می‌کند.
همچنین می‌توانید با بودجه و پس‌انداز مورد نظرتان، طلا و سکه بخرید و سرمایه خود را زیاد کنید.
ضمنا در دنیای امروز که قیمت کالاها روز به روز درحال افزایش است، دریافت وام خرید کالا و تهیه محصولات مورد نیاز شما هم تقریبا میتواند یکی از راه‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری تعداد و حجم در بورس چیست باشد.
ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری با تمام روش‌هایی که ذکر کردیم، از تزریق دارایی در بازار سرمایه کمتر است و نیازی نیست اضطراب و استرس رشد یا افت قیمت سهام را داشته باشید.
ضمنا پلتفرم لندو این کار را برای شما آسان کرده است. با یک کلیک وارد سامانه خرید قسطی لندو شوید و درباره خدمات آن بیشتر بدانید.
سوالات متداول درباره حجم مبنا چیست؟
حجم مبنا را از چه طریق می‌توان مشاهده کرد؟
برای مشاهده حجم مبنا لازم است وارد سایت سازمان بورس اوراق بهادار تهران شوید، بعد از آن سهم مورد نظرتان را از تابلوی معاملاتی جستجو کنید و در نهایت در پایین قسمت قیمت معاملاتی میزان حجم مبنا را مشاهده کنید.
حداقل و حداکثر ارزش مبنا در شرکتهای بورسی چقدر است؟
حداقل ارزش مبنا برای تمام شرکتها معادل ۵۰ میلیارد ریال است. حداکثر ارزش مبنا برای شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال و برای شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال تعیین شده است.
اگر در اثر وجود حجم مبنا، سهمی قفل شود، سازمان بورس چه راهکاری ارائه می‌کند؟
اگر سازمان بورس با چنین وضعیتی مواجه شود، برای یک بازه کوتاه سهم را بدون در نظر گرفتن قانون ارزش مبنا برای معامله باز می‌کند. در نتیجه معاملات دوباره جریان می‌گیرد و سهم بر اساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری خواهد شد.
حجم مبنا چیست؟
به گزارش بیدار بورس، حجم مبنا برای ۲۰ نماد معاملاتی دارای بازارگردان در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران از روز سه‌شنبه (۱۲ بهمن ماه) اعمال نخواهد شد که این مهم ابلاغیه جسورانه‌ای بود که در روزهای گذشته توسط مدیران فرابورس گرفته شد و میتواند در بهبود روند بازار تاثیرگذار باشد.
۲۰ سهمی که حجم مبنای آنها حذف میشود
اتکای - تاپکیش - توسن – ثتران – حآسا – حآفرین – دسانکو – زنگان – سمگا - شبصیر - شکام – فرابورس – فروی – فزرین – کتوکا – کلر- گدنا – مادیرا- مدیریت - نطرین
حجم مبنا چیست؟
حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.
نحوه محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت
در فاصله سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۳، حجم مبنای سهام یک شرکت عددی ثابت بود و هر نماد بورسی بسته به اندازه خود و تعداد سهامی که به بازار وارد می کرد، از این نرخ ثابت حجم مبنا تاثیر می‌پذیرفت. اما از سال ۱۳۹۳ به بعد، فرمول محاسبه حجم مبنای سهام یک شرکت دستخوش تغییراتی شد. شکل محاسبه حجم مبنا به این ترتیب است در یک سال حداقل ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت معامله شود. اگر در نظر بگیریم یک سال دارای ۲۵۰ روز کاری است بنابراین برای محاسبه حجم مبنا یک روز کافی است ۲۰ درصد تعداد سهام شرکت را بر ۲۵۰ روز کاری تقسیم کنیم که در این صورت حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) کل سهم شرکت میشود. البته قابل ذکر است محاسبه و عدد یاد شده تنها برای محاسبه حجم مبنا بازار بورس است. حجم مبنا برای فرابورس ۰.۰۰۰۴ (چهار در ده هزارم) برابر تعداد سهام شرکت است. در سال ۱۳۹۸ سازمان بورس اوراق بهادارو شورای عالی بورس حجم مبنای کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۹۸ هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) چهار در ده هزار سهام شرکت اعلام کرد وبراین اساس حجم مبنای شرکت های بورس از ۰.۰۰۰۸ به ۰.۰۰۰۴ تغییر یافت.
همچنین شروط زیر برای کلیه شرکتهای بورسی و فرابورسی تعیین شد:
· حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکتها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با ۵۰ میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با ۲۰میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با ۱۰میلیارد ریال
· حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با ۵میلیارد ریال
· حداکثر ارزش مبنا برای شرکتهای با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال
· برای شرکتهای با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال
حجم مبنا در فرابورس ایران :
بازارهای اول و دوم
حداقل ارزش مبنا
حداکثر ارزش مبنا
شرکت با سرمایه بیش از از ۲۰میلیارد ریال و بالاتر، معادل ۱۲۰میلیارد
حجم مبنا برابر ۱۲۰میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتتی هفته
شرکت با سرمایه کمتر از ۲۰میلیارد ریال، معادل ۱۰۰میلیارد ریال
حجم مبنا برابر ۰.۰۰۰۴ ضربدر تعداد سهام
قیمت پایانی چیست؟
قیمت پایانی به طور ساده عبارت است از قیمتی که براساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید؛ اما آنچه که قیمت پایانی در بورس تهران را از نمادهای مورد معامله در فرابورس جدا می‌کند میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها است.
درحالی که بورس تهران حجم مبنا نمادها را بر اساس قوانین داخلی محاسبه می‌کند، مطابق با دستورالعمل‌های به کار گرفته شده در فرابورس، حجم مبنا برای تمامی نمادهای این بازار «عدد یک» در نظر گرفته شده است؛ بنابراین قیمت پایانی در هر یک از نمادهای فرابورسی برابر با میانگین موزون تمامی معاملات انجام شده در روز خواهد بود. این در حالی است که نمادهای بورسی باید برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعدیل کنند.
معایب حجم مبنا
نکته قابل‌توجه این است که در مواقعی مانند تشکیل صف خریدوفروش، باعث بلوکه شدن مقدار زیادی از پول میشود و نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند میشود. هنگامی‌که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید، سرمایه‌گذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک یا فریز شده است و نوسان نمی‌کند. در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچ‌گونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند تا معاملات انجام گیرد و قیمت موردنظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
کارکرد قانون جدید حجم مبنا در بورس
کارکرد تغییر قانون حجم مبنا، به نوعی هم اسکیل کردن روند رشد با وضعیت ورود نقدینگی در بازار است. در بازار فرابورس، انتظار می رود این قانون از سرعت رشد بازار کم کند، اما این موضوع تاثیر خود را بیشتر در سهام شرکت های کوچک تری نشان خواهد داد؛ که پیش از این و در عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت ها، پروژه شدن و با حجم کوچکی از پول رشد میکردند. گرچه حجم معاملات اکثر این شرکتها بیش از دو برابر فرمول اتخاذ شده در روز میباشد و باتوجه به درنظرگرفتن قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته برای محاسبه حجم مبناء هرچه قیمت بالاتر برود نیاز به حجم مبنای کمتری خواهد بود و این موضوع قیمت ها را به سمت بالاتر سوق می دهد.
تاثیر حجم مبنا در روزهای نزولی بازار
بنظر می رسد این قانون کمک کند، نزولی شدن متداوم و قفل شدن در صف فروش نداشته و در صف فروش نیز حجم متناسبی دست به دست شود که با ورود سهامدار جدید از شدت نزول کاسته خواهد شد. درصورت عدم معامله قیمت پایانی ترمز نزول قیمت را خواهد کشید و این مسئله در روزهای منفی به کمک بازار خواهد آمد. در مجموع با توجه به ورود حجم بالایی از نقدینگی، انتظار می رود چهارچوب های قانونی نیز به مراتب حرفه ای تر و تکمیل شوند، این قانون کمک می کند قیمتها مبتنی بر حجم های واقعی تر مشخص شده و اثر قیمت سازی در بازار کمرنگ تر شود. در انتها، توضیح ساده این مفهوم چنین است که اگر حجم مبنا برابر با حجم معاملات یک روز یک نماد باشد، قیمت پایانی معاملات آن روز برابر با میانگین وزنی تمامی معاملات در روز یاد شده خواهد بود. اما اگر میزان معاملات انجام شده در یک روز تنها درصدی از حجم مبنا باشد دیگر نمی‌توانیم قیمت پایانی را تنها با گرفتن میانگین وزنی از همه معاملات آن روز به دست بیاوریم.
حجم مبنای کم خوب است یا بد؟
سهمی که حجم مبنای بزرگ‌تر داشته باشد، سخت‌تر دچار نوسان میشود. در این سهم باید تعداد بیشتری سهم معامله شود تا قیمت پایانی بالا برود. این ماجرا به تنهایی نه خوب است و نه بد. یک سهم با حجم مبنای بزرگ می‌خرید، برای سهم صف خرید تشکیل شده، اما چون سهم خیلی خوب است، کسی حاضر نیست آن را بفروشد. به همین دلیل حجم مبنا پرنمی‌شود وقیمت بالا نمی‌رود.
فردا، در پیش بازار، این قیمت به عنوان صفر بازار در نظر گرفته میشود. اما همین اتفاق، یک خوبی بزرگ هم دارد. اگر حجم مبنای سهم کوچک بود (مثلا یک سهم) هر کس می‌توانست با پول کم، سهم را مثبت و منفی کند و در روند معاملات اختلال به وجود بیاورد.
در این صورت شما فکر می‌کردید سهم مثبت است، خرید خود را انجام می‌دادید، اما اندکی بعد با صف فروش مواجه می‌شدید.
حجم مبنا، مامنی برای نوسان‌گیران
نوسانگیرها و معامله‌گران روزانه، معمولا به حجم مبناهای کوچک علاقه دارند. چرا که می‌توانند روی این نمادها نوسان‌های بیشتری پیدا کرده و سود بالاتری بگیرند. یکی دیگر از خوبی‌های این قانون این است که تنها با درخواست خرید یا درخواست فروش قیمت جابجا نمی‌شود.
یعنی این طور نیست که تنها با صف تقاضا، و بدون عرضه، قیمت سهم بالا برود. برای تغییر قیمت حتما باید معامله صورت بگیرد.
حجم مبنای ۱ به چه معنا است؟
برای برخی سهم‌ها ممکن است ببینید که این حجم برابر یک در نظر گرفته شده است.
برای مثال برای حق تقدم‌ها، حجم مبنا برابربا۱ فرض میشود. معنی این عدد این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا باعث تغییر در قیمت پایانی در همین عدد خواهد شد. تا پیش از دستورالعمل جدید، شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت میکردند، حجم مبنایی معادل ۱ (یک) داشتند. یعنی کافی بود تا یک سهم در نماد مورد نظر معامله شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال شود. به دلیل آن که تا کنون حجم مبنا در بازارهای پایه و فرابورس در نظر گرفته نمی‌شد، کوچک بودن بسیاری از سهام این بازارها باعث سودجویی برخی از معامله‌گران می‌شد. حال پیش بینی میشود با دستورالعمل جدید، فعالیتهای سفته‌بازی در این نمادها کاهش یابد.
چرا قیمت سهم در صف خرید ۵+ نمی‌شود؟
یک روز می‌بینید برای سهم شما صف خرید تشکیل شده و تمام روز صف خود را حفظ می‌کند. اما قیمت پایانی آن ۲.۵+ میشود. دلیل این ماجرا چیست؟
فرض کنید حجم مبنای سهم یک میلیون برگه باشد. اگر فقط ۵۰۰ هزار برگه سهم معامله شود، نصف حجم مبنا پرشدهاست. پس فقط نصف۵ درصد یعنی ۲.۵ درصد به قیمت پایانی اضافه میشود. مثلا اگر سهم ۱۰۰۰ تومان باشد، قیمت آن به ۱۰۲۵ تومان می‌رسد. روز بعد این قیمت (۱۰۲۵ تومان) صفر تابلو خواهد بود. اگر فقط ۱۰۰ هزار سهم معامله شود، قیمت پایانی در این سهم به‌خصوص ۰.۵ درصد بالا می‌رود و قیمت پایانی به ۱۰۰۵ تومان می‌رسد. چرا این اتفاق می‌افتد؟ چون دیگران هم مثل شما باور دارند که سهم خوب است و کسی حاضر نمی‌شود آن را بفروشد.
دیدگاه شما