نحوه خرید اوراق تبعی

لازم به ذکر است که این اوراق توسط شرکت یا سهامدار عمده به منظور پوشش ریسک سرمایه گذاران منتشر می شود. تا به نوعی اطمینان خاطر نسبت به ارزشمندی سهم را به سرمایه گذاران بدهد.

اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی درحقیقت جزو ابزارهای مشتقه مالی و نوعی از اختیار فروش است. در آن خریدار این اوراق مجاز است تا دارایی پایه در اختیار را با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بیمه نماید تا بدین صورت کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین گردد. درنتیجه این اوراق در نقش بیمه برای سهام شرکت ها است.

لازم به ذکر است که این اوراق توسط شرکت یا سهامدار عمده به منظور پوشش ریسک سرمایه گذاران منتشر می شود. تا به نوعی اطمینان خاطر نسبت به ارزشمندی سهم را به سرمایه گذاران بدهد.

اوراق اختیار فروش تبعی در ایران

شیوه انتشار و اعمال این اوراق در ایران تفاوت هایی با سایر کشورها دارد که در ادامه آن را بررسی می کنیم. در ایران به ‌منظور خرید اوراق اختیار فروش تبعی باید سهام پایه که در حقیقت سهامی است که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر می شود را در اختیار داشته باشید.

قرار است اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) در تاریخ 22 شهریور ماه منتشر گردد. قبل از اینکه شما اقدام به خرید اوراق اختیار فروش نمایید بایستی حتما سهام شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را در سبد سهام خود داشته باشید. برای مثال اگر شما می‌خواهید تعداد 100 هزار اوراق اختیار فروش تبعی شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را داشته باشید حتما باید قبل از اعمال دستور خرید این اوراق، تعداد 100 هزار سهم از شرکت سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) را در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشید.

جهت دریافت اطلاعیه های عرضه اوراق اختیار فروش تبعی به سایت بورس اوراق بهادار تهران مراجعه فرمایید.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

در این مطلب قصد داریم تا با نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا شویم. اما ابتدا باید بررسی کنیم که منظور از اوراق اختیار فروش تبعی نحوه خرید اوراق تبعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تبعی نوعی اوراق بهادار است که در بازار سرمایه معامله می‌شود.

از ویژگی‌های این اوراق این است که با در اختیار داشتن آن می‌توانید در تاریخی مشخص، مقداری معین از سهمی خاص را با قیمتی که از قبل مشخص شده است، بفروشید.

به عبارت دیگر، خرید اوراق اختیار تبعی به شما این امکان را می‌دهد که اگر قیمت سهم خریداری شده از قیمتی که در اوراق فروش تبعی آن مشخص شده است کمتر باشد، آن سهم را با قیمتی بیشتر معامله کنید. به این قیمت، قیمت اعمال گفته می‌شود. قیمت اعمال همان قیمت مشخص شده در اوراق اختیار فروش تبعی است.

با استفاده از این اوراق شما می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. تمامی جزئیات مربوط به اعمال اوراق اختیار تبعی از جمله قیمت اعمال و تاریخ سررسید اوراق، در اطلاعیه عرضه اوراق مشخص می‌شود.

اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال شدن دارد. بعد از آن تاریخ اوراق کارایی نداشته و نمی‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین، در قدم اول برای اعمال اوراق اختیار باید از سررسید آن آگاه باشید.

برای اعمال اوراق اختیار باید قبل از تاریخ سررسید درخواست اعمال اوراق را ثبت کنید. پس از ثبت درخواست امکان لغو آن وجود ندارد؛ بنابراین لازم است تا با اطمینان این درخواست را انجام دهید. البته بعد از ثبت درخواست اعمال، امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی وجود دارد.

روش‌های تسویه اوراق اختیار فروش تبعی

تسویه نحوه خرید اوراق تبعی اوراق اختیار تبعی در بازار سرمایه ایران به 2 شکل تسویه نقدی و تسویه فیزیکی انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی

در این روش از تسویه اوراق اختیار تبعی، در تاریخ سر‌رسید در صورتی که قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، اختلاف قیمت اعمال و قیمت پایانی سهام پایه از طرف عرضه‌کننده به دارنده اوراق‌ به صورت نقدی پرداخت می‌شود.

با تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی‌، مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به مشتری پرداخت می‌شود، اما سهام پایه اوراق اختیار در پرتفوی او باقی می‌ماند.

توجه داشته باشید که تسویه نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال اوراق در روز سررسید پایین‌تر باشد.

تسویه فیزیکی اوراق اختیار تبعی

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش، عرضه‌کننده اوراق متعهد می‌شود تا سهام پایه را با قیمت مشخص در قرارداد، از دارنده اوراق خریداری کند. در این نوع از تسویه اوراق، سهام اصلی به قیمت اعمال از دارنده اوراق تبعی خریداری و مبلغ مورد‌نظر به او پرداخت می‌شود. در نهایت پس از پرداخت مبلغ دارایی سهام پایه دارنده اوراق از پرتفوی او کسر می‌شود.

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش وجود دارد.

مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.

معمولا در اطلاعیه عرضه اوراق تبعی‌ نوع تسویه توسط صادرکننده اوراق مشخص می‌شود. اما نحوه خرید اوراق تبعی در صورت حق انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق، شما می‌توانید با توجه به تحلیل خود روش مناسب را انتخاب کنید.

به عنوان مثال، در تاریخ 16 آبان سهم X دارای صف فروش با قیمت 1500 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن 1900 تومان است. در تسویه نقدی اوراق تبعی‌ سهم X شرکت صادرکننده تفاوت دو قیمت عنوان شده را نسبت به تعداد اوراق پرداخت می‌کند و سهم X در دارایی‌های پرتفو دارنده اوراق باقی می‌ماند. در صورت تسویه فیزیکی نیز صادرکننده باید به تعداد اوراق تبعی‌ در قیمت اعمال سهام شما را خریداری کند. در این مثال، تفاوت دو روش تسویه اوراق اختیار فروش تبعی را با زبان ساده بیان کردیم.

مزیت اوراق اختيار تبعی

اوراق اختيار فروش، عملا فروش سهم را در قیمتی عادلانه تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند و افراد را به انجام معاملات بیشتر ترغیب می‌کند و موجب رونق بازار می‌شود. علاوه بر این شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای این اوراق استفاده کنند و با استفاده از آن ارزش سهام خود را حفظ کنند.

در اوراق اختیار فروش به خریدار این امکان داده می‌شود تا سهام پایه را بیمه نماید که به این ترتیب بازدهی برای خریدار تضمین می‌شود. بنابراین، این اوراق برای هر دو سر معامله یعنی خریدار و شرکت دارای مزیت است.

سخن آخر

اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. ابزاری که سهامداران و شرکت‌ها می‌توانند از مزیت‌های آن استفاده کنند.

‏توجه داشته باشید که اگر فردی قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را داشته باشد، حتما باید قبل از خرید اوراق سهم پایه را خریداری کند. از طرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهام پایه خريداری شده اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند. ‏در صورتی که تعداد سهام پایه خریداری شده توسط سهامدار از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی کمتر باشد، اوراق تبعیِ اضافه، باطل می‌شوند.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی همان طرح بیمه سهام است. طرحی که توسط خود شرکت‌ها ارائه می‌شود. بر اساس ساز و کار این اوراق، فروشنده یا همان شرکت منتشرکننده سهام، تعهد می‌کند که تعداد مشخصی از سهام شرکت را در قیمت و تاریخی از پیش تعیین‌شده، از سهامدار خریداری کند. به قیمت مشخص‌شده قیمت اعمال و به تاریخ معین‌شده تاریخ اعمال می‌گویند. در این مقاله تمامی جزئیات لازم را در مورد این اوراق بررسی می‌کنیم.

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی به خریدار اجازه می‌دهد تا دارایی پایه را با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه و قیمت اعمال بیمه کند. به این ترتیب کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌شود و به همین دلیل اوراق اختیار فروش تبعی را بیمه سهام نیز می‌نامند. شرکت یا سهامدار عمده که با هدف ایجاد اطمینان و تضمین برای سهام این عمل را انجام می‌دهند، عرضه‌کننده اوراق هستند.

روش انتشار این اوراق در ایران متفاوت از سایر کشورها است. برای خرید اوراق اختیار تبعی در ایران، باید ابتدا سهام پایه را که اختیار فروش برای آن منتشر می‌شود، در پرتفو داشته باشید.

شرکت‌های منتشرکننده اوراق تبعی موظف به انتشار عمومی اطلاعیه عرضه و اعلام ویژگی‌های اوراق و شرایط آن، قبل از فروش هستند. سهامداران نیز قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی متعلق به هر نماد، نحوه خرید اوراق تبعی باید ابتدا اطلاعيه عرضه اوراق آن را مطالعه کرده باشند.

فرض کنید اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت ایران خودرو در ماه آینده منتشر شود. شما باید سهام شرکت ایران خودرو را قبل از اقدام به خرید اوراق اختیار، در پرتفو خود داشته باشید.

برای مثال اگر قصد دارید تا ۱۰ هزار عدد اوراق اختیار ایران خودرو را بخرید، باید قبل از ارائه دستور خرید اوراق تبعی، تعداد ۱۰ هزار عدد از سهم شرکت ایران خودرو را در پرتفوی خود موجود داشته باشید.

اختیار فروش از اجزای ابزار مشتقه محسوب می‌شود. این ابزار بازار مشتقه جزو ابزار پوشش ریسک می‌باشد. اختیار فروش حق اعمال اوراق را در تاریخ معینی از آینده، به قیمت اعمال (قیمتی که در برگه مشخص شده است) به دارنده آن می‌دهد. لازم به ذکر است که باید بابت موقعیت خرید اختیار معامله مبلغی تحت عنوان هزینه اولیه پرداخت کنیم.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

زمانی که قیمت سهام در روز اعمال بیشتر از قیمت اعمال ذکرشده در اختیار فروش باشد، دارنده گواهی اختیار، قادر به اعمال آن نیست.اما اگر در تاریخ اعمال قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال آن کمتر باشد، برای اعمال اوراق اختیار فروش، سهامدار باید از طریق کارگزاری‌ها، درخواست خود را حداکثر تا ساعت ۱۳ روز اعمال، ارسال کند.
کارگزار نیز اجازه دارد حداکثر ۱۰ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌ها را از مشتریان خود دریافت و در روز سررسید به سازمان بورس (seo.ir) ارائه دهد.

ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به سازمان بورس طی مراحل زیر انجام خواهد شد:

1. ابتدا سهم به همان قیمت اعمال مشخص شده، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه‌کننده آن انتقال می‌یابد.
2. در مرحله بعد تفاوت قیمت اعمال مشخص شده و با توجه به قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال، محاسبه می‌شود. این مابه‌التفاوت قیمت به دارنده اوراق اختیار تبعی پرداخت می‌شود. پرداخت به صورت نقدی و یا به شکل واگذاری سهم خواهد بود؛ که در این صورت سهام پایه از عرضه‌کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی منتقل می‌شود.

نکات مهمی که درباره اوراق اختیار فروش تبعی باید بدانید!
اوراق اختیار دارای دو شیوه اعمال اروپایی و آمریکایی هستند. برخلاف حالت اعمال اروپایی که دارنده آن تنها در تاریخ سررسید قادر به اعمال آن است، در حالت آمریکایی سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا روز سررسید، می‌تواند اوراق اختیار را اعمال کند.

برای مثال اگر تاریخ شروع ۲۰ تیر ۱۴۰۰ و تاریخ اعمال ۲۰ آبان ماه باشد، در حالت اعمال آمریکایی سرمایه‌گذار در هر تاریخی که بین این بازه زمانی قرار بگیرد، می‌تواند اوراق اختیار خود را اعمال کند اما در همین مثال اگر حالت اعمال اروپایی باشد، فقط در تاریخ سررسید یعنی ۲۰ آبان ماه قابلیت اعمال اوراق اختیار برای دارنده آن فراهم است.

اوراق فروش تبعی که در ایران رایج است، از نوع اختیار فروش اروپایی است که دارنده آن تنها در تاریخ درج شده در برگه، می‌تواند آن را اعمال کند.

امکان فروش آنی اوراق اختیار فروش بعد از خرید آن وجود ندارد. این اوراق قابل معامله در بازار ثانویه نیست؛ بنابراین فاقد معاملات ثانویه است. یعنی امکان فروش اوراق خریداری شده در طول دوره معاملاتی وجود ندارد وتنها در یک مرحله و توسط ناشر مورد معامله قرار می‌گیرد.

اگرچه شرکت منتشرکننده اوراق، در زمان انتشار قیمت روز اعمال را مشخص می‌کند، اما درصد سود و زیان خریدار مشخص نخواهد بود. نوسان‌های قیمتی سهام تا تاریخ سررسید عامل اصلی در محاسبه سود یا ضرر خریدار است‌. بنابراین این‌که شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید و در روز اعمال به چه قیمتی آن را منتقل کرده باشید، درصد سود شما را مشخص خواهدکرد.

خریدار اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ اعمال قادر به اعمال اختیار فروش خود است و این اوراق پس از تاریخ اعمال ارزشی نخواهد داشت. درصورتی که تا تاریخ مشخص‌شده از این اوراق استفاده نکنید، اوراق اعمال نمی‌شوند و عرضه‌کننده تعهدی درقبال آن نخواهد داشت.

مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می‌شود غیر قابل بازگشت است. در واقع شما بابت بیمه کردن سهام خود مبلغی پرداخت می‌کنید. بنابراین این مبلغ غیر قابل برگشت خواهد بود.

بعد از اعمال اوراق اختیار فروش تبعی اگر شرکت منتشرکننده اوراق در پرداخت حقوق مشتری تاخیر یا کوتاهی داشته باشد، مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از او دریافت و به سهامدار پرداخت می‌شود.

در این شرایط که حقوق مشتری با کوتاهی و تاخیر پرداخت می‌شود، سود روزشمار به سهامدار تعلق می‌گیرد. این سود روزشمار بر اساس فرمول مشخص‌شده که از ابتدا و در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، محاسبه می‌شود.

خرید اوراق بیشتر از تعداد سهام پایه، بی‌فایده است. خریدار اوراق نباید بیش از دارایی پایه که در اختیار دارد، اوراق اختیار فروش تبعی تهیه کند. همچنين خریدار اوراق تبعی باید محدودیت‌های خرید هر کد معاملاتی را که در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی ذکر شده ‌است، رعایت کند. در صورت عدم رعایت محدودیت‌های ذکرشده، آن تعداد از اوراق اختیار فروش تبعی که برای خریدشان به محدودیت‌های عنوان شده توجه نشده باشد، فاقد اعتبار می‌شود. در این شرایط مبلغ پرداختی توسط خریدار پس از کم‌شدن هزینه‌ها، به عرضه‌کننده تعلق می‌گیرد.

معمولا نماد اوراق فروش تبعی با اضافه کردن حرف «ه» به بخشی از نماد سهم پایه و تاریخ سرسید اوراق، ساخته می‌شود. مثلا هصیکو ۴۰۵، نماد اوراق اختیار فروش تبعی سهم تاصیکو است که سرسید آن اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ است.

مشخصات آگهی عرضه

فرم آگهی یا اطلاعیه عرضه باید اطلاعاتی مشخص به خریدار ارائه کند. این اطلاعات عبارتند از:

سهم پایه: سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.

برای مثال اوراق اختیار تبعی بر روی سهام شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامين ( تاصیکو ) با نماد هصیکو ۴۰۵ منتشر می‌شود. در این مثال سهام شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین با نماد تاصیکو، سهم پایه اوراق اختیار فروش تبعی هصیکو ۴۰۵ است.

قیمت اعمال: قیمتی مشخص است که عرضه‌کننده سهام متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق تبعی را در روز اعمال با آن قیمت تسویه و از سهامدار دریافت کند.

تاریخ اعمال: تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی تعیین می‌شود.

سقف خرید: بیشترین تعداد اوراق اختيار تبعی که توسط شخصی حقیقی یا حقوقی امکان خریداری دارد را سقف خرید گویند.
کل حجم عرضه: حداکثر تعداد اوراق اختیار فروش تبعی که عرضه‌کننده در دوره معاملاتی عرضه می‌کند.

حداقل حجم عرضه روزانه: حداقل تعداد اوراق اختیار فروش که امکان دارد توسط عرضه‌کننده در یک روز عرضه شود.

قیمت عرضه: قیمتی که اوراق اختیار تبعی در بازار با آن قیمت توسط شرکت ناشر فروخته می‌شود. این قیمت در هر روز با فرمول مشخصی محاسبه می‌شود و ثابت نیست.

دوره معاملاتی: فاصله اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی را دوره معاملاتی می‌نامند.

عرضه‌کننده: شخصی که پس از دریافت مجوز از نحوه خرید اوراق تبعی سازمان بورس، به عرضه اوراق اختیار فروش با رعايت قوانین اقدام می‌کند.

سررسید: آخرین روز از دوره معاملاتی که پس از پایان ساعت معاملاتی آن روز، قابلیت اعمال اوراق اختیار فروش تبعی فعال می‌شود.

سخن آخر

اوراق اختیار فروش تبعی نوعی بیمه برای سهام است. اوراقی که هدف از انتشار آن کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و اطمینان بخشیدن به سهامداران است. ابزاری که علاوه بر سهامدار، شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای آن استفاده کنند. اوراق تبعی، فروش سهم در یک قیمت عادلانه را عملا تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند که خود منجر به تضمین سود سهامداران خواهدشد. علاوه بر این شرکت با افزایش قیمت سهام خود، با توجه به این‌که اوراق ابطال می‌شوند، نیاز به پرداخت وجه ندارد. همین مسئله نیز باعث می‌شود تا درآمد بیشتری برای شرکت شناسایی شود. در نتیجه اوراق اختیار فروش تبعی نوعی معامله دو سر برد برای سهامدار و شرکت است.

همه چیز درباره اوراق اختیار تبعی و فرایند اعمال آن

در حال حاضر با توجه به افزایش تورم در جامعه، شاهد سرمایه‌گذاری افراد در بخش‌های مختلف با هدف حفظ ارزش دارایی، افزایش ثروت و قدرت خرید هستیم اما نحوه خرید اوراق تبعی بدون تردید همه بازارهای سرمایه‌گذاری با ریسک همراه هستند.

• اختیار فروش تبعی چیست؟
• فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار تبعی، شامل چه مواردی است؟
• فرایند اعمال اوراق تبعی
• نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی
• جمع‌بندی

بازار بورس هم از این قاعده مستثنی نیست و دائما در حال نوسان است؛ از این‌رو سرمایه‌گذاران تمایل دارند تا با حداقل میزان ریسک، بازدهی مناسبی را به دست آورند که در این میان خرید اوراق اختیار تبعی از روش‌های موثر برای جلوگیری از ضرر و زیان سنگین به حساب می‌آید.

در حقیقت اختیار تبعی به اوراقی اطلاق می‌شود که می‌توان با استفاده از آن، سهام را بیمه کرد. چنانچه از فعالان بازار سرمایه (بورس) هستید و به سود معقول از سهام با کمترین میزان ریسک تمایل دارید، توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید تا اطلاعات کامل و جامعی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزاری برای بیمه سهام در اختیارتان قرار دهیم.

اختیار فروش تبعی چیست؟

اختیار فروش تبعی نوعی قرارداد است که بر اساس آن، خریدار قرارداد حق (نه الزام، اجبار و تعهد) دارد تا مقدار معینی از دارایی ذکر شده در قرارداد را با قیمت مشخص در زمان معین بفروشد. به عبارت ساده‌تر اوراق اختیار فروش نوعی طرح بیمه سهام است که توسط شرکت‌های فعال در بورس به فروش می‌رسد و بر اساس آن فروشنده (شرکت منتشر کننده) متعهد می‌شود تا تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخص (قیمت اعمال) در زمان معین (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کند.

شرکت‌های منتشرکننده اوراق تبعی پیش از فروش این اوراق باید اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی‌های آن را منتشر کنند تا سهامداران بتوانند این اطلاعیه را قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد مطالعه کنند. به طور کلی اوراق اختیار فروش تبعی با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس، اطمینان بخشی به سهامداران در قبال ارزندگی سهم و حفظ منابع سرمایه‌گذاران منتشر می‌شوند؛ از این‌رو سهامداران می‌توانند با خرید این اوراق، سهم مورد نظر خود را در برابر کاهش قیمت بیمه و از ضرر و زیان سنگین جلوگیری کنند.

فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار تبعی، شامل چه مواردی است؟

فرم اطلاعیه عرضه حداقل یک روز کاری قبل از عرضه سهام توسط سازمان بورس برای ارائه اطلاعات تکمیلی به سرمایه‌گذاران منتشر می‌شود. فرم اطلاعیه شامل موارد زیر است:

• سهم پایه (سهمی که اوراق تبعی مبتنی بر آن است.)
• نام عرضه‌کننده و کارگزار عرضه‌کننده (عرضه‌کننده‌ای که پس از اخذ مجوز با شرایط معین به عرضه اوراق اقدام می‌کند.)
• قیمت و تاریخ اعمال ( قیمتی که عرضه‌کننده متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را بر اساس شرایط این دستورالعمل در تاریخ معین تسویه کند.)
• کل حجم عرضه (سقف اوراق که از سوی عرضه‌‌کننده طی دوره معاملاتی عرضه می‌شود.)
• دوره معاملاتی (فاصله بین اولین روز و آخرین روز معاملاتی اوراق که در اطلاعیه عرضه ذکر شده است.)
• سررسید (آخرین روز دوره معاملاتی که پس از پایان جلسه معاملاتی آن روز، اوراق اختیار تبعی قابلیت اعمال دارد.)

فرایند اعمال اوراق تبعی

حال پس از انتشار اطلاعیه اوراق اختیار فروش تبعی توسط سازمان بورس و بهادار کشور، نوبت به اعمال آن می‌رسد. فرایند و شرایط اعمال اوراق اختیار فروش به شرح زیر خواهد بود:

• چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار تبعی قابل اعمال نخواهد بود.
• چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اوراق اختیار فروش منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت 13 آن روز اعمال می‌شود. لازم به ذکر است که کارگزاران، می‌توانند درخواست اعمال را 10 روز قبل از تاریخ اعمال از مشتریان دریافت کرده و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
• چنانچه درخواست اعمال اوراق طی مهلت مقرر به بورس ارائه گردد، باید انتقال سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار تبعی به عرضه‌کننده آن انجام شود. همچنین پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه باید به دارنده اوراق اختیار به صورت نقدی یا واگذاری سهم پایه از عرضه‌کننده به دارنده اوراق صورت پذیرد.

نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی

فعالان بازار سرمایه که به دنبال بیمه کردن سهام خود هستند و می‌خواهند حداقل بازدهی را به صورت کم ریسک تجربه کنند، باید پیش از خرید اوراق اختیار فروش تبعی در ارتباط با آن اطلاعات کسب کنند؛ زیرا اگر اوراق اختیار تبعی به صورت صحیح خریداری شود، می‌تواند سرمایه را بیمه کند اما خرید اشتباه آن‌ها سبب نابودی سرمایه خواهد شد. برخی از نکات تکمیلی در ارتباط با این اوراق به شرح زیر هستند:

• اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد نداشته و تنها یکبار در زمان عرضه معامله می‌شوند.
• امکان خرید اوراق بیش از تعداد سهام پایه در اختیار سهامدار وجود ندارد. (حداکثر معادل دارایی سهامدار در سهم پایه)
• در صورت بیشتر شدن اوراق تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز، اوراق اختیار مازاد باطل شده و عرضه‌‌کننده تعهدی نخواهد داشت.نحوه خرید اوراق تبعی
• مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نیست.
• هر کد سهامداری حداکثر مجاز به خرید تعداد اوراقی است که در اطلاعیه عرضه به عنوان «سقف خرید» مشخص خواهد شد.
• خریداران اوراق تبعی تنها در تاریخ اعمال قادر به اعمال اختیار فروش خود هستند و پس از گذشت این تاریخ، اوراق تبعی اعمال نشده تلقی شده و عرضه‌کننده تعهدی نخواهد داشت.
• اوراق تبعی تنها در تاریخ سررسید قابل تسویه هستند.
• اوراق تبعی به هر قیمتی ارزش خرید ندارند؛ بنابراین افراد باید با توجه به بازده مورد انتظار خود به خرید آن‌ها اقدام کنند.

جمع‌بندی

افراد فعال در بازار سرمایه (بورس) با توجه به نوسانات همیشگی بازار، همواره به دنبال راهکاری برای بازدهی مورد انتظار با کمترین میزان ریسک هستند. در این میان خرید اوراق اختیار فروش تبعی از جمله روش‌های موثر برای جلوگیری از ضرر و زیان سنگین در بازار مطرح نحوه خرید اوراق تبعی می‌شود که در آن فروشنده یا شرکت عرضه‌کننده متعهد خواهد شد تا تعداد مشخصی از سهام را به قیمت معین (قیمت اعمال) در زمان مشخص (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کند. در واقع سهامدار با خرید اوراق اختیار تبعی، سهام خود را در برابر نوسانات شدید بازار بیمه می‌کند.

این مطلب رپرتاژ آگهی می باشد و توسط تحریریه اقتصاد آنلاین تهیه نشده است.

فرایند اجرایی اعمال سیستمی اوراق اختیار فروش تبعی تشریح شد

شرکت فرابورس ایران با انتشار اطلاعیه‌ای، ابلاغیه شماره ۱۲۲.۹۳۷۷۶ مورخ ۲۹ آبان ۱۴۰۰ سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر پیاده‌سازی فرایند اعمال سیستمی اوراق اختیار فروش تبعی از سال ۱۴۰۱، را تشریح کرد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، اطلاعیه فرایند اجرایی اعمال سیستمی اوراق اختیار فروش تبعی اداره بازار مشتقات شرکت فرابورس ایران به شرح زیر است:

۱) در هر یک از نمادهای معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی منتشر شده توسط فرابورس ایران، دسترسی مشتریان برای ارسال درخواست اعمال، توسط شرکت ارائه دهنده خدمات نرم افزاری اصلی و کارگزار مربوطه از ابتدای یک روز کاری قبل از سررسید تا ساعت ۱۴ روز سررسید، در صفحه معاملات آنلاین هر شخص ایجاد می‌شود. این دسترسی در قالب صفحه‌ای جداگانه و از طریق کارگزار ناظر اوراق اختیار فروش تبعی برای کلیه مشتریان حقیقی و حقوقی فراهم می‌شود.

۲)کارگزار ناظر اوراق اختیار فروش تبعی در هر نماد برای هر مشتری، همان کارگزار ناظر مشتری در سهام پایه نماد مذکور خواهد بود و مشتریان صرفاً از طریق کارگزار ناظر اوراق اختیار فروش تبعی خود قادر به ارسال درخواست اعمال اوراق اختیار فروش تبعی هستند.

۳) در صورتی که سهام پایه مشتری دارای کارگزار ناظر نباشد، امکان ثبت درخواست اعمال وجود نداشته و مشتری باید نسبت به تعیین کارگزار ناظر برای سهام پایه خود اقدام کند. از یک هفته مانده به سررسید اوراق تبعی، مشتری نباید کارگزار ناظر سهام پایه‌ای که قصد اعمال آن را دارد، تغییر دهد.

۴) دارایی معتبر مشتریان در اوراق اختیار فروش تبعی از ۴ روز کاری قبل از سررسید به شکل روزانه تنها برای شرکت ارائه دهنده خدمات نرم افزاری اصلی معرفی شده توسط کارگزار ناظر مشتری ارسال می‌شود. کارگزار ناظر، نماد و تعداد معتبر اوراق اختیار فروش تبعی مربوط به هر مشتری را از ۳ روزکاری قبل از سررسید، به مشتریان نمایش می‌دهد.

۵) دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی در صورت تمایل به اعمال اوراق اختیار فروش تبعی، از یک روز کاری قبل از سررسید هر نماد تبعی، می‌توانند نسبت به ورود و ثبت درخواستهای اعمال خود از طریق کارگزار ناظر اوراق فروش تبعی خود اقدام کنند. این درخواستها تا ساعت ۱۴روز سررسید از قابلیت ویرایش یا حذف برخوردار خواهد بود. لازم به ذکر است، درصورتی که دارندگان اوراق اختیار فروش تبعی قصد اعمال اوراق خود را نداشته باشند، نیازی به ثبت درخواست در سامانه آنلاین معاملاتی کارگزار نخواهد داشت.

۶) دارنده اوراق تبعی این امکان را خواهد داشت که هر دو نوع تسویه ممکن را برای بخشی از دارایی خود در اوراق تبعی انتخاب کند. گزینه های قابل انتخاب برای نوع تسویه، «فیزیکی» و «اول نقدی بعد فیزیکی» است. به عنوان مثال اگر فردی ۱۰ هزار ورقه تبعی در اختیار داشته باشد، می‌تواند تعداد ۵ هزار از دارایی خود را به شکل «فیزیکی» و تعداد ۵ هزار را به شکل «اول نقدی بعد فیزیکی» درخواست اعمال کند. علاوه برامکان وارد نمودن تعداد درخواست برای هر دو نوع تسویه، دو گزینه با عنوان «اعمال حداکثری» برای مشتری به شکل اعمال حداکثری- فیزیکی و اعمال حداکثری- اول نقدی بعد فیزیکی وجود دارد.

با انتخاب اعمال حداکثری- فیزیکی تمامی اوراق نحوه خرید اوراق تبعی تبعی معتبر شخص دارنده به شکل فیزیکی تسویه خواهد شد. با انتخاب اعمال حداکثری - اول نقدی بعد فیزیکی، تمامی اوراق تبعی معتبر شخص دارنده در صورت امکان تسویه نقدی به شکل نقدی و در غیراین صورت به شکل فیزیکی تسویه خواهد شد. مشتری امکان انتخاب فقط یکی از نحوه خرید اوراق تبعی دو گزینه بالا را دارا بوده و با انتخاب آن، امکان ورود تعداد درخواست در هر دو نوع تسویه غیرفعال خواهد شد.

۷) در هر نماد تبعی، تعداد تبعی درخواست شده جهت اعمال توسط دارنده اوراق تبعی، نباید از میزان دارایی وی در آن نماد بیشتر باشد (در صورتی که تعداد درخواست شده از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر موجود در کد دارنده اوراق کمتر یا مساوی باشد، اعمال با تعداد درخواست شده انجام خواهد شد. در صورتی که تعداد درخواست شده از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر موجود در کد دارنده اوراق بیشتر باشد، اعمال باتعداد معتبر انجام خواهد شد).

۸) مشتریان باید درخواست اعمال هر نماد اختیار فروش تبعی را تنها از طریق کارگزار ناظر خود در آن نماد اعلام کنند. در صورتی که بیش از یک درخواست اعمال در یک نماد اختیار تبعی و برای یک مشتری به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ارسال شود، هیچ یک از درخواستها معتبر نبوده و اعمال نخواهد شد.

۹) انجام تسویه نقدی در تسویه «اول نقدی بعد فیزیکی» فقط در صورت پایین تر بودن قیمت پایانی سهام پایه در سررسید از قیمت اعمال انجام خواهد شد. در صورتی که قیمت پایانی سهام پایه در سررسید از قیمت اعمال بیشتر باشد، تمامی درخواستهای تسویه دریافتی به شکل فیزیکی انجام خواهد شد. شایان ذکر است، در صورت بالاتر بودن قیمت پایانی سهام پایه در سررسید از قیمت اعمال، اعمال اوراق با زیان همراه خواهد بود، لذا، در صورتی که دارندگان تمایلی به انجام اعمال ندارند، نبایددرخواستی جهت اعمال ثبت کنند.

۱۰) عرضه کننده اوراق تبعی باید در روز سررسید نماد اوراق اختیار فروش تبعی مربوطه، حداکثر تا ساعت ۱۴ اولویت نوع تسویه خود را از طریق کارگزار ناظر اوراق تبعی خود در صفحه مربوطه در سامانه نامک وارد کند. در صورت عدم ورود اولویت نوع تسویه در مهلت مقرر، اولویت نوع تسویه عرضه کننده به شکل پیش فرض برای تمامی اوراق تبعی فروش رفته در نماد مربوطه، از نوع «اول نقدی بعد فیزیکی» در نظر گرفته خواهد شد.

۱۱) تسویه نقدی اوراق اختیار فروش تبعی تنها با توافق طرفین امکانپذیر است. بنابراین پس از دریافت تمامی درخواستهای اعمال از دارنده اوراق اختیار و دریافت اولویت نوع تسویه از عرضه کنندگان، نحوه اعمال برای هر شخص طبق جدول زیر تعیین خواهد شد.

۱۲) اگر مجموع درخواستهای اعمال مشتری در دو نوع فیزیکی و اول نقدی بعد فیزیکی در یک نماد اوراق اختیار فروش تبعی، بیش از تعداد دارایی معتبر اشخاص در آن نماد باشد، ابتدا درخواست تسویه فیزیکی مشتری تا سقف دارایی معتبر ایشان در نماد اوراق تبعی لحاظ شده و سپس مانده تعداد درخواست به عنوان درخواست تسویه از نوع اول نقدی بعد فیزیکی درنظر گرفته می شود.

به عنوان مثال اگر فردی ۱۰ هزار ورقه درخواست اعمال ارسال کرده باشد، (تعداد ۵ هزار به شکل «فیزیکی» و تعداد ۵ هزار به شکل «اول نقدی بعد فیزیکی»( ولی چنانچه دارایی وی در اوراق تبعی برابر با ۶ هزار ورقه باشد، نوع نحوه خرید اوراق تبعی تسویه به شکل ۵ هزار فیزیکی و یک هزار اول نقدی بعد فیزیکی درنظر گرفته می شود.

۱۳) تنها اوراق اختیار فروش تبعی اشخاصی که سهام پایه را نیز تا روز سررسید نگهداری کرده باشند، قابل اعمال است. همچنین مازاد اوراق اختیار فروش تبعی (تعداد اوراق اختیار فروش تبعی بیش از تعداد سهام پایه یا بیش از سقفهای اعلامی توسط فرابورس ایران) قابل اعمال نخواهد بود.

۱۴) دریافت درخواستهای اعمال تنها با رویه فوق امکانپذیر است. در صورت عدم ثبت درخواست اعمال در تاریخ سررسید طی مهلت اعلام شده، اوراق تبعی منقضی شده و قابلیت اعمال ندارد.